کرمان رصد - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
همان‌طور که انتظار می‌رفت، اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد روز جمعه 26 سپتامبر قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین برای تمدید قطعنامه 2231 و تعویق 6ماهه بازگشت تحریم‌های ایران را رد کردند. این قطعنامه با 4 رای موافق، 9 رای مخالف و 2 رای ممتنع رد شد و در نتیجه، نماینده کره‌جنوبی به‌عنوان رئیس دوره‌ای شورای امنیت اعلام کرد تحریم‌های سازمان ملل از روز بیست‌و‌هفتم سپتامبر و از ساعت 20 به وقت نیویورک بار دیگر اعمال می‌شوند.
بنا به گزارش آسوشیتدپرس، دیمیتری پولیانسکی، معاون نماینده دائم روسیه در سازمان ملل، در نشست شورا ابراز تاسف کرد که اعضا شجاعت یا درایت لازم برای حمایت از طرح مسکو و پکن را نداشتند و هشدار داد که مسوولیت هر پیامد این رای با کشورهایی است که از پیش‌نویس حمایت نکردند. همچنین گنگ شوآنگ، معاون نماینده چین، در این نشست گفت که رد این پیش‌نویس، مسیر دیپلماسی را تضعیف می‌کند و از آمریکا خواست تا با پاسخ مثبت به پیشنهاد تهران برای ازسرگیری مذاکرات و پرهیز از حملات بیشتر به ایران، اراده سیاسی نشان دهد.
پاسخ قاطع ایران
رسانه‌های غربی در گزارش‌هایی جداگانه رای منفی شورای امنیت به پیش‌نویس قطعنامه روسیه و چین برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را به‌عنوان فروپاشی راهکارهای دیپلماتیک و نمودی از التزام ایران به روندهای سیاسی در عین مقاومت در برابر فشارها عنوان کردند. روزنامه وال‌استریت ژورنال طی گزارشی عنوان کرد که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، روز جمعه پاسخی قاطع به کشورهای غربی که در حال آماده شدن برای اعمال مجدد تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران به دلیل ادعای عدم پایبندی به توافق هسته‌ای 2015هستند، داد.پزشکیان در حالی با گروهی از روزنامه‌نگاران و کارشناسان سیاست خارجی صحبت می‌کرد که شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه روسیه و چین را که می‌توانست مانع از اعمال مجدد تحریم‌های اسنپ‌بک شود، رد کرد.
این تحریم‌ها نشان‌دهنده فروپاشی توافق هسته‌ای سال 2015 است که در ازای محدودیت‌های سختگیرانه اما موقت بر فعالیت هسته‌ای، معافیت‌هایی از اقدامات اقتصادی تنبیهی ارائه می‌داد.ایالات متحده در سال 2018 و در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ از این توافق خارج شد و ایران نیز در واکنش به آن، به صورت سیستماتیک شروع کرد به عقب‌نشینی از تعهدات برجامی خود. تلاش‌های ایران طی ماه‌های اخیر برای رسیدن به توافقی با تروئیکای اروپا و ممانعت از اعمال مجدد تحریم‌ها دست‌آخر راه به جایی نبرده و روسیه و چین نیز نتوانستند در این زمینه کمک چندانی بکنند.
زیان غرب از بازگشت تحریم‌ها
لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال، در یادداشت مذکور نوشت: بازگشت تحریم‌های اقتصادی، نظامی و هسته‌ای، برای ایالات متحده و متحدانش پیامدهایی خواهد داشت. تهران تهدید کرده است که با جلوگیری از ورود بازرسان بین‌المللی که می‌خواهند در مورد ذخایر مواد شکافت‌پذیر ایران تحقیق کنند و از سایت‌های هسته‌ای کلیدی که در حملات هوایی اسرائیل و آمریکا در ماه ژوئن آسیب دیده‌اند، بازدید کنند، تلافی خواهد کرد. بدون حضور بازرسان در محل، ایالات متحده، اسرائیل و متحدانش برای رصد فعالیت‌های هسته‌ای که تهران قول ادامه آنها را داده است، باید به تصاویر ماهواره‌ای و اطلاعات جاسوسی تکیه کنند.
تحولات فعلی غرب را در بن‌بستی نگران‌کننده قرار داده است، چرا که ایالات متحده و متحدانش به احتمال زیاد نخواهند توانست نظارت آن‌چنانی بر برنامه هسته‌ای ایران داشته باشند؛ نظارتی که در قالب توافق قاهره میان تهران و آژانس بین‌المللی انرژی مقدمات آن فراهم شده بود و اکنون دیگر چندان نمی‌توان به اجرای آن امیدی بست.
این یادداشت در ادامه افزود: مقامات آمریکایی و اروپایی امیدوارند که فشارهای اقتصادی و دیپلماتیک جدید بر ایران، همراه با آسیب‌پذیری‌های نظامی ایران، درنهایت تهران را مجبور به بازگشت به میز مذاکره کند. اما مذاکرات بین تهران و واشنگتن از سر گرفته نشده است. دولت ترامپ خواهان مذاکرات سریع و مستقیم با ایران برای حل پرونده هسته‌ای است. ایران تاکنون فقط با مذاکرات چندجانبه موافقت کرده و تضمین‌هایی را درخواست کرده است که بار دیگر مورد حمله قرار نگیرد.
اثرگذاری اندک
بنا به گزارش وال‌استریت ژورنال، محاسبات غرب در قبال نتایج فشار حداکثری علیه ایران این‌بار نیز ممکن است مانند نمونه‌های پیشین غلط از آب دربیاید. این روزنامه افزود: تاثیر اقتصادی ممکن است برای مجبور کردن تهران به تغییر مسیر کافی نباشد. تصمیم ترامپ برای اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا علیه تهران در سال 2018، به دلیل تهدید مجازات‌های سنگین آمریکا علیه شرکت‌های خارجی، به سرعت تجارت ایران با اروپا و بسیاری از اقتصادهای توسعه‌یافته دیگر را مسدود کرد. اما در نهایت، ایران توانست مسیرهای جایگزین را با اتحادهای موازی و همچنین راه‌های دور زدن تحریم‌ها پیدا کرده و مسیر بازسازی را پیش بگیرد. نیکول گراجوسکی، از اعضای بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، در گفت‌وگو با وال‌استریت ژورنال گفت چین که حدود 90درصد نفت ایران را وارد می‌کند، احتمالا به خرید نفت ادامه خواهد داد، اما ممکن است در مورد نقض تحریم‌های بین‌المللی در سایر زمینه‌ها محتاط باشد.
به گفته وی، روسیه احتمالا تحریم‌های اعمال‌شده را نادیده گرفته و به همکاری نظامی با ایران ادامه خواهد داد.از سوی دیگر، کارشناسان هشدار می‌دهند که هیچ شوک اقتصادی بزرگی برای ایران مانند زمانی که ترامپ از توافق خارج شد و تحریم‌های موسوم به فشار حداکثری را در سال 2018 اعمال کرد، وجود نخواهد داشت. هرچند که دست‌آخر بازگشت تحریم‌ها، تهران را به شرکای تجاری باقی‌مانده خود وابسته‌تر خواهد کرد. گراجوسکی گفت: چین به خرید نفت ایران ادامه خواهد داد و امارات متحده عربی به صادرات مجدد کالا به ایران ادامه خواهد داد، اما هر دو کشور شرایط خود را برای این حمایت تعیین خواهند کرد.
سخت‌تر شدن سازش
دیگر رسانه‌های جهان نیز در پوشش وقایع مرتبط با مکانیسم ماشه بر بعد تنش‌زای سیاست‌های غرب علیه ایران تاکید کردند. خبرگزاری آناتولی در این باره نوشت که بازگشت تحریم‌ها درهای تشدید تنش را باز خواهد کرد و یادآور شد که ایران هشدار داده است غرب باید مسوولیت پیامدهای این تصمیم را بپذیرد. خبرگزاری بلومبرگ نیز گزارش داد که رویکرد روسیه در قبال پرونده ماشه نشان از آن دارد که کرملین بنا ندارد حرف‌شنوی چندانی از دیکته‌های طرف‌های غربی داشته باشد. این رسانه، در ادامه به نقل از نماینده روسیه در سازمان ملل افزود که تا جایی که به مسکو مربوط است، تاکید آمریکا و متحدانش بر فریبکاری است تا دیپلماسی. این در حالی است که دیمیتری پولیانسکی در تاریخ هشتم مرداد‌ماه نیز در گفت‌وگویی عنوان کرده بود که آمریکا با خروج از برجام، مقصر وضع کنونی درباره این توافق است. روزنامه نشنال چاپ ابوظبی طی گزارشی به آخرین تحولات درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه پرداخت.
این روزنامه گزارش داد: برنامه روسیه و چین این بود که با تمدید قطعنامه 2231راه را برای ادامه مذاکرات باز کنند، اما کشورهای اروپایی نشان دادند که حاضر به هیچ‌گونه مصالحه‌ای بر سر خواسته‌های خود نیستند و تنش را به سازش ترجیح می‌دهند.الجزیره نیز در گزارشی عنوان کرد که کشورهای اروپایی به تمام تلاش‌های اخیر ایران برای یافتن زمینه مشترک میان طرفین با هدف ادامه مذاکرات دست رد زدند. این در حالی است که تلاش‌های آنها در سال‌های گذشته برای نگاه داشتن ایران تحت فشار نتوانست آنچنان که انتظار داشتند عملیاتی شود. خبرگزاری فرانسه گزارش داد بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، نشانه آشکاری است از کم‌رنگ شدن تدبیرهای دیپلماتیک برای حل وضع موجود.
با بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، به نظر می‌رسد که میخ پایانی بر پیکره توافق هسته‌ای سال 2015 کوبیده شده است. این اقدام سرنوشت دیپلماسی هسته‌ای را در دورانی پرفرازونشیب دگرگون کرده و بی‌تردید نتایج و عواقب متعددی در روابط ایران و قدرت‌های جهانی به دنبال خواهد داشت. حال باید دید که پس از بازگشت تحریم‌ها، آیا شاهد تقابل گسترده میان طرفین خواهیم بود یا آن‌که می‌توان به توافقی امید بست که حفره‌های وضعیت موجود را پوشانده و فصل جدیدی از فرصت‌های دیپلماتیک را رقم بزند.
بازار ![]()