کرمان رصد - مهر / مسئولان وعده داده‌اند که در ماه جاری پروژه انتقال آب به کرمان به بهره‌برداری می‌رسد و مردم منتظرند کلکسیون وعده‌های این طرح سرانجام به نتیجه برسد.
کرمان، بزرگترین استان کشور امروز درگیر ادامه خشکسالی و کمبود آب است؛ سال‌ها خشکسالی پی در پی، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و تغییرات اقلیمی، حال و روز این دیار کویری را به مرحله هشدار رسانده است.
در این میان، کلانشهر کرمان، به عنوان قلب تپنده جنوب شرق کشور، در وضعیت قرمز آبی قرار دارد و پروژه اضطراری انتقال آب از خط لوله صنعتی خلیج فارس، به آخرین مرحله برای مهار این بحران تبدیل شده است.
با این حال، سرنوشت این پروژه حیاتی، داستانی پر از فراز و نشیب است که حل آن بیش از هر فناوری پیشرفته‌ای، نیازمند عزمی راسخ و وفای به عهد نهادهای مختلف است.
از خشکسالی تا مدیریت ناپایدار
بر اساس گزارش‌های رسمی، 25 شهر از شهرهای استان کرمان با تنش آبی دست و پنجه نرم می‌کنند و شهرهای کرمان و زرند در وضعیت قرمز کشوری قرار دارند. این آمار برای استانی با بیش از 3 میلیون نفر جمعیت و نقش کلیدی در تأمین محصولات استراتژیک و معدنی، زنگ خطری جدی است.
بحران آب در کرمان ریشه در عوامل متعددی دارد؛ خشکسالی‌های طولانی‌مدت تنها بخشی از ماجرا است. مدیریت ناپایدار منابع آبی در دهه‌های گذشته، حفر چاه‌های غیرمجاز و الگوی کشت نامناسب، سفره‌های زیرزمینی را به مرز هشدار رسانده است. در چنین شرایطی، پروژه انتقال آب خلیج فارس به فلات مرکزی که در سال 1399 به بهره‌برداری رسید، ظرفیتی عظیم را برای حل بخشی از این معضل ایجاد کرد. با این حال، اجرای شاخه اضطراری این پروژه برای تأمین آب شرب شهرهای کرمان و رفسنجان، خود به تنهایی گویای چالش‌های بزرگ‌تر ساختاری است.
این پروژه که کلنگ‌زنی آن در بهمن 1401 صورت گرفت، به دلیل تعلل در تأمین اعتبار، مدتی متوقف ماند و اکنون با پیگیری‌های یک ساله اخیر، در آستانه بهره‌برداری قرار دارد. گویی تنها 6 کیلومتر تا هدف نهایی فاصله است، اما این آخرین کیلومترها، سخت‌ترین مسیر است.
سیدمصطفی آیت‌اللهی موسوی، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمان با اشاره به پیشرفت قابل توجه پروژه، اصلی‌ترین چالش پیش‌رو را نه یک مشکل فنی، که معضل تأمین نقدینگی به‌موقع می‌داند.
آیت‌اللهی موسوی بیان می‌کند: این پروژه یک مصوبه دولتی و یک تعهد مشترک است و میلیاردها تومان در این زمینه هزینه شده است.
وی با یادآوری این نکته که مصوبه اولیه سهم صنایع رقمی بالغ بر 600 میلیارد تومان بوده، پیگیری‌های حقوقی و اجرایی برای وصول کامل این تعهد را از اولویت‌های در دست اقدام می‌داند.
از نگاه معاون هماهنگی امورعمران، استاندار کرمان، استانداری نقش خود را به عنوان هماهنگ‌کننده ایفا کرده است و تزریق 80 میلیارد تومان از منابع داخلی استانداری کرمان و پیگیری برای تخصیص 250 میلیارد تومان از اعتبارات متوازن ملی، گواه این ادعا است.
آیت‌اللهی موسوی می‌گوید: با پیگیری‌های مستمر در جلسات متعدد با وزیر نیرو، مسئولان شرکت «آب نیرو» و نمایندگان مجلس، پروژه که تقریباً به حالت تعطیل درآمده بود، دوباره جان گرفته است.
مشکل آب باید رفع شود
از نگاه شهباز حسن‌پور، نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی، بحران آب در کرمان یک مسئله جدی است که نیازمند عزمی ملی است.
حسن‌پور، نقش مجلس را در دو بعد نظارتی و قانون‌گذاری می‌بیند و می‌گوید: از یک سو، نظارت مستمر بر روند اجرای پروژه و تخصیص اعتبارات از طریق کمیسیون عمران مجلس ادامه دارد و از سوی دیگر، کار جدی‌تری در حال پیگیری است تا مسئولیت اجتماعی صنایع بزرگ به ویژه شرکت‌های معدنی از یک مفهوم داوطلبانه به یک «تعهد قانونی و الزام‌آور» تبدیل شود.
به باور حسن‌پور، صنایعی که از منابع طبیعی استان کرمان بهره‌برداری می‌کنند، نمی‌توانند در قبال مشکل حیاتی مانند آب بی‌تفاوت باشند و باید سهم خود را به طور شفاف و کامل ادا کنند.
وی تاکید می‌کند: باید از همه ظرفیت‌ها برای رفع مشکل آب در کرمان استفاده شود.
اکنون تنها 6 کیلومتر تا تحقق وعده آبرسانی به کرمان فاصله است و این آخرین کیلومترها، بیش از هر چیز، محکی برای سنجش مسئولیت‌پذیری اجتماعی صنایع و عزم جدی دولت برای حل بحران در بزرگترین استان کشور است.
بهره‌برداری از این پروژه در موعد مقرر، می‌تواند عاملی برای بازگشت امید به دیار کویر باشد و نشان دهد که اراده جمعی قادر به غلبه بر بزرگترین چالش‌ها است.
با این حال، باید به خاطر داشت که نجات کرمان از بحران آب، تنها با یک پروژه اضطراری محقق نمی‌شود و این پروژه باید آغازی برای تغییر نگرش اساسی، حرکت به سمت مدیریت یکپارچه حوضه‌های آبی، اصلاح الگوی مصرف و سرمایه‌گذاری بر روی راه‌حل‌های پایدار باشد؛ تنها در این صورت می‌توان امیدوار بود که آینده‌ای روشن برای استان کرمان مهیا می‌شود.