کرمان رصد - استان کرمان این روزها بیش از هر زمان دیگری در صدر اخبار توسعه آموزشی قرار گرفته است. این استان با وجود گستردگی جغرافیایی، پراکندگی جمعیت، مناطق محروم و عقب‌ماندگی زیرساختی در بخش آموزش، در مسیر جبران این نابرابری‌ها گام‌هایی متفاوت و بلند برداشته است.
به گزارش روابط عمومی استانداری کرمان، در ماه‌های اخیر، استان کرمان به یکی از قطب‌های فعال و پیشران در نهضت ملی مدرسه‌سازی بدل شده است. استان پهناور و پرچالش جنوب شرق کشور، حالا نه‌تنها درگیر جبران نابرابری‌های آموزشی، بلکه پیشگام در طراحی یک مدل بومی برای توسعه فضاهای آموزشی است؛ مدلی که در بطن خود تلفیقی از ظرفیت‌های دولت، صنایع، خیرین و جامعه محلی را دارد.
استان کرمان این روزها بیش از هر زمان دیگری در صدر اخبار توسعه آموزشی قرار گرفته است. این استان با وجود گستردگی جغرافیایی، پراکندگی جمعیت، مناطق محروم و عقب‌ماندگی زیرساختی در بخش آموزش، در مسیر جبران این نابرابری‌ها گام‌هایی متفاوت و بلند برداشته و در مرکز این حرکت، رویکرد توسعه‌گرایانه و عمل‌گرای محمدعلی طالبی استاندار کرمان، قرار دارد؛ رویکردی که در پی خلق مدلی بومی از مدرسه‌سازی بر پایه مشارکت مردمی و بنگاه‌های اقتصادی است.
چالش‌ها از جنس تراکم و نابرابری
آمارهایی که توسط مدیرکل آموزش‌وپرورش استان کرمان ارائه شده‌اند، تصویری دقیق از عمق بحران در فضای آموزشی ترسیم می‌کنند:
بیش از 700 کلاس با تراکم بالای 40 دانش‌آموز تنها در شهر کرمان
1621 کلاس درس با تراکم بالای استاندارد در کل استان
سرانه فضای آموزشی 4.2 مترمربع برای هر دانش‌آموز، تقریباً نصف میانگین جهانی
پوشش ناقص در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، با سهم تنها 47 درصدی
مدیرکل آموزش و پرورش استان کرمان به صراحت تأکید کرده که کرمان از نظر شاخص‌های آموزشی یکی از نابرابرترین استان‌های کشور است. این چالش، اگرچه عمیق و ساختاری است، اما برای مدیریت کنونی استان، دلیل عقب‌نشینی نیست بلکه نقطه آغاز یک حرکت ملی بوده است.
نگاه توسعه‌محور استاندار کرمان: از اقدام تا الگوسازی
از همان آغاز مدیریت در استان، دکتر طالبی تلاش کرده نگاه پروژه‌ای به مدرسه‌سازی را به نگاه شبکه‌ای و راهبردی تغییر دهد. مشارکت صنایع بزرگ، جذب خیرین در قالب یک برنامه ساختارمند، فعال‌سازی شوراهای شهر و روستا، و هماهنگی با آموزش و پرورش و نوسازی مدارس، پایه‌های این رویکرد جدید را شکل داده‌اند.
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای عملی این رویکرد، توافق راهبردی با شرکت صنعتی و معدنی گل‌گهر بود. بر اساس این توافق:
احداث دو هنرستان بزرگ در کرمان و سیرجان با مساحت 10 هزار مترمربع کلید خورد.
ساخت 60 کلاس در کرمان و 40 کلاس در سیرجان با اولویت تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام در دستور کار قرار گرفت.
استاندار در نشست 4 مرداد با محوریت نهضت مدرسه‌سازی نیز تأکید کرد این مدل مشارکت با همکاری شرکت‌های دیگر همچون ملی مس، گهرزمین و پنج بنگاه بزرگ دیگر استان گسترش خواهد یافت. هدف، ایجاد الگوی بومی مدرسه‌سازی مبتنی بر مسئولیت اجتماعی در استان کرمان است؛ الگویی که هم از تجربیات موفق کشور (نظیر آذربایجان شرقی) الهام گرفته و هم با مقتضیات بومی کرمان سازگار شده است.
سیاست‌گذاری از جنس "شبکه‌سازی توسعه"
این اقدام فقط مدرسه‌سازی نیست؛ بلکه شبکه‌سازی توسعه است. پیوند میان دولت (استانداری)، بخش خصوصی (صنایع)، جامعه مدنی (خیران و شوراها) و آموزش‌وپرورش، مدلی را پدید آورده که از حالت پروژه‌ای خارج شده و به یک نهضت تبدیل شده است.
استاندار کرمان، در واقع با تغییر گفتمان مدرسه‌سازی از "وظیفه دولتی" به "مسئولیت اجتماعی جمعی" توانسته است این شبکه را شکل دهد.
کرمان الگوی مشارکت ملی طرح نهضت مدرسه‌سازی
در سفر اخیر به جنوب کرمان، علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش به صراحت از رویکرد استان و شخص استاندار کرمان تقدیر کرد و گفت: «از تلاش‌های استاندار کرمان در پیشبرد نهضت مدرسه‌سازی تشکر می‌کنم. یکی از اولویت‌های اصلی ما، محرومیت‌زدایی از فضاهای آموزشی است و استان کرمان امروز در این مسیر پیشتاز است.»
او با اشاره به نقش مؤثر استاندار کرمان در فعال‌سازی ظرفیت‌های محلی، افزود: «مدیریت استان کرمان توانسته با آرامش، حوصله، و تعامل با مردم و صنایع، یک الگوی واقعی از پیوند عدالت آموزشی و مسئولیت اجتماعی ترسیم کند»
وزیر همچنین از اختصاص 30 میلیارد تومان اعتبار برای تجهیز و بازسازی مدارس مناطق جنوبی استان خبر داد و اعلام کرد 50 کلاس تخریبی در استان در اولویت بازسازی قرار گرفته‌اند.
مدرسه‌سازی، آری؛ اما بدون غفلت از کیفیت
رویکرد طالبی صرفاً بر توسعه فضاهای فیزیکی متمرکز نیست. او در نشست‌های مختلف بر لزوم کیفیت‌بخشی به آموزش و پرورش استان تأکید کرده و پیشنهاد داده تا اعتبارات تشویقی ویژه برای معلمان و مدیران تأثیرگذار اختصاص یابد. از نظر او، مدرسه فقط دیوار و سقف نیست؛ بلکه محور تحول نسلی در استان است.
کرمان، الگوی سیاست‌گذاری آموزشی در شرایط نابرابر
آنچه در کرمان در حال وقوع است، فراتر از پروژه‌های ساخت‌وساز است. این استان اکنون در خط مقدم نهضت مدرسه‌سازی کشور قرار دارد، اما نه صرفاً به دلیل کمبودها، بلکه به دلیل نوع مواجهه با کمبودها.
رویکرد استاندار کرمان را می‌توان مدل سیاست‌ورزی توسعه‌محور در آموزش دانست؛ مدلی که سه عنصر مهم را به هم پیوند زده است:
نیاز واقعی و گسترده در سطح استان
ظرفیت‌های نهفته در بخش مردمی و اقتصادی
مدیریت جهادی و سیستمی برای هم‌افزایی این عناصر
در دورانی که توسعه آموزش در بسیاری از مناطق کشور همچنان درگیر بروکراسی و کمبود منابع است، استان کرمان با نگاهی مبتنی بر مشارکت و آینده‌نگری، در حال الگوسازی است.
این استان با ایجاد پیوند میان دولت، صنعت و مردم، گام در راهی گذاشته که اگر با همین انسجام ادامه یابد، می‌تواند نه‌تنها کرمان، بلکه کل جنوب شرق ایران را به نقطه‌ای نوین در عدالت آموزشی برساند.