کرمان رصد - زومیت /سگ‌های استخوان‌شکن آمریکای شمالی که دو میلیون سال پیش منقرض شدند، طعمه‌هایی بزرگ‌تر از خود را شکار می‌کردند و به‌همراه استخوان می‌خوردند.
میلیون‌ها سال پیش از پیدایش گرگ‌ها و کایوت‌ها، سگ‌های استخوان‌شکن در سراسر آمریکای شمالی پرسه می‌زدند. این سگ‌سانان پیشاتاریخی از نظر جثه طیف گسترده‌ای را دربر می‌گرفتند: از گونه‌های کوچک و شبیه روباه گرفته تا شکارچیان عظیم‌الجثه‌ای که از بزرگ‌ترین گرگ‌های خاکستری هم بزرگ‌تر بودند و توانایی خرد کردن اسکلت طعمه‌های بزرگ را داشتند.
بازار ![]()
سگ‌های استخوان‌شکن برای بیش از 31 میلیون سال، از موفق‌ترین و تطبیق‌پذیرترین گوشت‌خواران قاره بودند. بقایای باقی‌مانده از وعده‌های غذایی آنها نشان می‌دهد آنها بیشتر از سگان دیگر، استخوان می‌خوردند. اما حدود 1٫8 میلیون سال پیش، این شکارچیان قدرتمند کاملاً از صحنه حیات محو شدند.
سگ‌های استخوان‌شکن: سگ‌هایی با آرواره‌هایی شبیه کفتار
پوزه‌های کوتاه و عمیق سگ‌های استخوان‌شکن (نام علمی: Borophaginae) از جهاتی شبیه کفتارهای خال‌دار است. سگ‌های استخوان‌شکن آرواره‌هایی تخصص‌یافته برای خرد کردن استخوان داشتند که از آرواره‌های گرگ نیز نیرومندتر بود. با‌این‌حال، پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد این جانوران صرفاً سگ‌هایی با رفتاری مشابه کفتارها نبودند.
به‌نوشته‌ی وب‌سایت اسمیتسونیان مگ، سگ‌های استخوان‌شکن در دوره‌ای زندگی می‌کردند که علفزارها درحال گسترش بودند و میزبان پستانداران گیاه‌خوار غول‌پیکری مانند شترها، کرگدن‌ها، اسب‌ها و فیل‌ها بودند.
خاستگاه و تکامل
نخستین سگ‌های استخوان‌شکن حدود 34 میلیون سال پیش در آمریکای شمالی تکامل یافتند. آنها از سگان اولیه‌ای منشأ گرفتند که اندامی کشیده‌تر و شباهتی بیشتر به زبادها داشتند. برخی از این گونه‌ها کوچک ماندند و رفتاری همه‌چیزخوار، مشابه روباه‌ها و کایوت‌های امروزی داشتند. اما بسیاری از آنها به شکارچیانی عظیم‌الجثه بدل شدند.
گونه‌ی بوروفاگوس که نام آن به معنی «خورنده حریص» است، به اندازه یک کایوت بزرگ بود. بیش‌سگ (Epicyon)، یکی از دیگر اعضای این خانواده، بزرگ‌تر بود و به عنوان بزرگ‌ترین سگ تمام دوران شناخته می‌شود. ارتفاع این سگ در ناحیه شانه به حدود 90 سانتی‌متر می‌رسید و وزنی بیش از 130 کیلوگرم داشت. جمجمه‌های بلند و پوزه‌کوتاه سگ‌های استخوان‌شکن، ظاهری گربه‌مانند به آنها می‌داد. مانند گربه‌سانان و کفتارها، قدرت آرواره در این جانوران بر سرعت گاز گرفتن اولویت داشت.
روش شکار
مطالعات نشان می‌دهد بوروفاگوس احتمالاً به صورت گروهی شکار می‌کرده و قادر به زمین‌گیر کردن طعمه‌هایی تا چهار برابر وزن خود بوده است.
از اواخر قرن نوزدهم، دیرین‌شناسان به مطالعه بوروفاگوس‌ها پرداختند و ویژگی آرواره‌های قدرتمند آنها خیلی زود آشکار شد. دندان‌های آسیاچه‌ی پهن و ساییده‌شده‌شان نشان می‌داد آنها به‌طور مرتب استخوان می‌جویده‌اند. اما در سال 2018 شواهد مستقیمی از رژیم غذایی آنها به دست آمد: فسیل‌های مدفوع که مملو از قطعات استخوان بودند.
در لایه‌هایی رسوبی با قدمت حدود شش میلیون سال، دیرین‌شناسان مدفوع‌های فسیل‌شده‌ی بوروفاگوس را همراه با استخوان‌های مربوط به همان گونه پیدا کردند. درون این مدفوع‌ها، قطعات شکسته و هضم‌نشده‌ی استخوانی یافت شد که نشان می‌داد این جانور از گیاه‌خوارانی بزرگ‌تر از خودش تغذیه می‌کرده است.
تفاوت با کفتار و گرگ
دکتر شائومینگ وانگ، دیرین‌شناس موزه تاریخ طبیعی لس‌آنجلس می‌گوید: «هیچ گوشت‌خوار امروزی در آمریکای شمالی نمی‌تواند مانند سگ‌های استخوان شکن استخوان را خرد کند.» اما او تأکید می‌کند که این سگ‌ها کاملاً شبیه کفتارها نیز نبوده‌اند.
جک تسنگ، دیرین‌شناس دانشگاه کالیفرنیا برکلی، می‌گوید در کفتارها، دندان‌های آسیای بزرگ (مولرها) کاهش یافته‌اند و بیشتر خرد کردن استخوان با دندان‌های پرمولر (آسیای کوچک) انجام می‌شود. برخی از این دندان‌های پرمولر به شکل هرم‌مانندی تخصص یافته‌اند، در حالی که سایر دندان‌های پرمولر برای بریدن تخصص یافته‌اند. او اشاره می‌کند که در سگ‌های استخوان‌شکن، دندان‌های پرمولر نقش مهمی در شکستن استخوان داشتند و دندان‌های آسیای بزرگ پشت آنها، در خرد کردن و ساییدن بیشتر استخوان مؤثر بودند.
فسیل‌های مدفوع همچنین نشان می‌دهد برخلاف کفتارها، سگ‌های استخوان‌شکن قادر به هضم کامل استخوان‌ها نبوده‌اند. آنها نه شبیه گرگ‌ها و نه کاملاً مانند کفتارها بوده‌اند، بلکه جایگاه بوم‌شناختی خاص خود را داشتند که امروز دیگر وجود ندارد.
ساختار اندام‌ها: بیشتر شبیه خرس یا گورکن؟
ساختار اندام‌های حرکتی سگ‌های استخوان‌شکن نیز غیرعادی است. تسنگ می‌گوید تحقیقات کنونی نشان می‌دهد حرکات این جانوران مانند گربه ها و سگ‌ها نبوده است. ساختار اندام‌های آنها تاحدی به خرس‌ها یا گورکن‌ها شباهت دارد و این موضوع می‌تواند حاکی از شیوه‌ای متفاوت در حرکت و شکار باشد که با سگ‌های امروزی یا گذشته تفاوت دارد.
انقراض: چرا شکارچیان استخوان‌شکن ناپدید شدند؟
سگ‌های استخوان‌شکن بیش از نیمی از دوران سنوزوئیک را بر قله زنجیره غذایی آمریکای شمالی گذراندند. اما درنهایت، حتی گونه‌هایی قدرتمند مانند بوروفاگوس نیز حدود 1٫8 میلیون سال پیش منقرض شدند. اما چرا این شکارچیان موفق از صحنه حذف شدند در حالی که جانورانی که جایگزینشان شدند، توانایی خوردن استخوان را نداشتند.وانگ معتقد است پاسخ دقیق مشخص نیست، اما از آن‌جا که سگ‌های استخوان‌شکن شکارچیانی تخصص‌یافته بودند، اگر طعمه‌های ترجیحی آنها کمیاب یا منقرض شده باشند، خود آنها نیز رو به نابودی رفته‌اند.
امیلی بوگنر، دیرین‌شناس دانشگاه کالیفرنیا، پیشنهاد می‌کند که مطالعه‌ی انقراض سگ‌های استخوان‌شکن باید در کنار بررسی چگونگی استقرار گوشت‌خواران امروزی آمریکای شمالی صورت گیرد. او می‌گوید این جانوران در حالی در آمریکای شمالی به عنوان شکارچیانی مشابه کفتار تکامل یافتند که در همان زمان، کفتارها در آفریقا و اوراسیا وجود داشتند.
شباهت زیاد میان این دو گروه ممکن است مانع مهاجرت سگ‌های استخوان‌شکن به سایر قاره‌ها شده باشد (چون آن فضاها قبلاً توسط کفتارها اشغال شده بود). ناتوانی در گسترش جغرافیایی و تولید گونه‌های جدید به‌ویژه در دنیایی که اکوسیستم‌ها همواره در حال تغییر بوده‌اند، می‌تواند یکی از دلایل اصلی انقراض آنها باشد.
سگ‌های استخوان‌شکن استادان خوردن لاشه و خرد کردن استخوان بودند، اما حتی چنین توانمندی‌هایی نیز تضمینی در برابر انقراض در جهانی متغیر نبود.