کرمان رصد - رئیس کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۵ با بیان اینکه سال آینده دریافتی کارمندان بیش از ۲۰ درصد افزایش مییابد، گفت: برای کارمندانی که حقوق پایینتری دارند، درصد بیشتری افزایش پیدا میکند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، آقایان غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۵ و محمد صادق مفتح قائم مقام وزیر صمت در امور بازرگانی با شرکت در برنامه گفتگوی ویژه خبری موضوع"برنامهها و اقدامات وزارت صمت در مدیریت بازار " را بررسی کردند و به سوالات در این زمینه پاسخ دادند.
متن کامل این گفتگو به شرح زیر است.
سوال: موافق هستید از نشست آقای رئیس جمهور شروع کنیم با فعالان اقتصادی و تجار و فعالان بازار این نشست چطور برگزار شد چه صحبتهایی شد آقای رئیس جمهور چه گفت مطالبه طرف مقابل چه بود و چه نتیجهای در بر داشت؟
مفتح: اصناف به عنوان بزرگترین تشکل اقتصادی کشور که در اصل حلقه آخری است که با عامه مردم سر و کار دارند میدانید که ما سه نوع صنف داریم صنفهای تولیدی توزیعی و خدماتی و اینها گستردهترین اگر همه را یک سرفصل عنوان کنیم گستردهترین بخش اقتصاد خرد کشور هستند اینها صنوف توزیعی آن صنوف در حلقه آخر زنجیره تولید قرار میگیرند نقطهای است که کالای نهایی منتقل میشود به خریدار صنوف تولیدی کارگاههایی هستند که همه در سطح شهر میبینید صنعتی نیستند ولی تولیدی هستند صنوف خدماتی هم که یک طیف وسیعی باز هم با مشتری نهایی اینها سر و کار دارند صنوف تولیدی شاید با مشتری نهایی سر و کار نداشته باشد یا کمتر سر و کار داشته باشند ولی در بخش توزیعی و خدماتی با مشتری نهایی که عامه مردم هستند سر و کار دارند پس هم به دلیل گستردگیشان و هم به دلیل تعددشان یعنی اگر ما اصنافهایی که تشکل بازرگانی و اقتصادی در نظر بگیریم بزرگترین تشکل اقتصادی کشور هستند در همه دنیا هم به همین کیفیت است بنابراین این اهمیتی که دارد مخصوصاً صنوف توزیعی و صنوف خدماتی اینها در اصل آن خیاطی هستند که میتوانند آبروی آن حلقههای قبلی را ببرند یا بخرند یعنی، چون سیاستهای اقتصادی کشور سیاستهای صنعتی کشور سیاستهای توزیعی کشور نقطه ملموسش برای عامه مردم در صنوف خدماتی است سیدگی به مسئله اینها و دائم به مسائل اینها رسیدگی و بررسی کردن.
چون کاملاً ملموس است برای مردم شما نگاه کنید در بزرگترین واحد صنعتی یک اختلالی پیش بیاید یک طیف بسیار کمی از مردم متوجه میشوند شاید یک عده تحلیلگر اقتصادی و تحلیلگر بازار امه مردم کمتر مطلع میشوند و برای اینکه ما یک اختلالی در توزیع داشته باشیم در صنوف توزیع داشته باشیم مشکل به سرعت در کمتر از چند ساعت به مصرف کننده نهایی که عامه مردم هست منتقل میشود بنابراین رسیدگی به مشکلات اینها شنیدن صحبتهای ایناها و تلاش برای حل مشکلات اینها در ارتباطشان با سایر نهادها بحث مالیات دارند بحث گمرک دارند بحث برق دارند بحث گاز دارند حاملهای انرژی دارند این نوساناتی که هست این ناترازیهایی که هست در تمام بخشها اینها تاثیر میگذارد در فعالیت اینها و این برای عامه مردم ملموس میشود همیشه مرسوم بوده که اینها نشستهایی با بالاترین مقامهای اجرایی کشور میگذاشتند امروز هم آقای رئیس جمهور تصمیمشان این بود که در یک نشست کاملا خودمانی و کاملا به صورت درد دلی و بیان مشکلات این فرصت را آقای رئیس جمهور در اختیار قرار دادند که صنوف و نمایندگان صنوف خدمتشان برسند و مسائل را عنوان کنند و این جلسه به حدی طولانی شد که حتی معمولاً ساعت ۱۰ شروع شد پیش بینی میشد که تا ساعت ۱۲ تمام شود آنقدر بحثها ادامه پیدا کرد و آنقدر بحثها جذاب بود مهم بود برای آقای رئیس جمهور، چون آقایان وزرایی که تشریف داشتند در این جلسه که حتی وقت اذان هم که شد تا ساعت ۱۲:۳۰ طول کشید و با یک صبر و یک سعه صدری آقای رئیس جمهور شنیدند مسائل را با آقایان وزرا که تشریف داشتند مطرح کردند یعنی تفویض کردند که در جهت حل مشکلات حرکت کنند و عرض کردم این اولین جلسهای نبود که بین اصناف آقای رئیس جمهور تشکیل میشد.
سوال: قبلش کی بود؟
مفتح: در ادوار مختلف این جلسات را داشتیم.
سوال: با آقای دکتر پزشکیان این چندمین جلسه بود؟
مفتح: این دومین جلسه بود که آقای رئیس جمهور بودند در ادوار گذشته هم کاملاً مرسوم بوده همیشه به دلیل گستردگی اصناف و به دلیل تاثیرگذاری بزرگی که نسبت به مسائل اقتصادی در جامعه دارند و واقعاً آن حمایتی که از نظام همیشه داشتهاند اصناف میدانید که تعبیری که حضرت امام به کار بردهاند به عنوان بازوان ستبر انقلاب حضرت امام اینها را نامیدهاند شما میدانید در کشاکش بحث انقلاب در سال ۵۷ هم همیشه جز گروههای پیشتاز اصناف بودهاند و در بحث جنگ در بحث پشتیبانی جنگ و حتی شاید در خود جنگ باز هم اگر نگویم که اینها پیشروترین گروهها بودند یکی از پیشروترین گروهها بودند اینها و انصافاً خدمات بزرگی کردهاند مقام معظم رهبری هم بارها نشست داشتهاند با اینها بارها صحبت کردهاند و ایشان هم همین تعابیری مشابه تعبیر حضرت امام داشتهاند در مورد اصناف بنابراین شنیدن حرف اصناف رسیدگی به مسائل اصناف بالاخره اینها به عنوان یک واحد اقتصادی بحث مالیاتی برایشان بحث واردات و صادرات دغدغه است برایشان بحث نرخ ارز دغدغه است برایشان.
سوال:این جلسات منظم برگزار میشود؟
مفتح: در سطح آقای رئیس جمهور منظم نه اصلاً ضرورتی ندارد ولی در سطح طبیعتاً اینها از نظر نقطه اتصال به دولت در وزارت صنعت معدن و تجارت نقطه اتصال اصناف و بدنه دولت است شاید تا حالا در همین دولت آقای دکتر پزشکیان سه جلسه مفصل وزیر صمت با این دوستان داشتند که مشکلات را شنیدند مسائل را حل کنند.
سوال: حل نشده بود تا الان؟
مفتح: مستمر است چیزی نیست که بگوییم حل شد و الحمدلله تمام شد یک مجموعه اقتصادی پویا است با یک گستردگی.
سوال: با توجه به اینکه چنین اعتراضات شکل گرفت این جلسه برگزار شد؟
مفتح: نه اصلاً این اولین بار نیست و اولین بار نبود.
سوال: یعنی اگر این جلسات روتین و منظم برگزار شود علی القاعده باید وزارتخانه در جریان ریز مشکلات باشد و در صدد رفعش اهتمام کرده باشد؟
مفتح: همینطور است.
سوال: اگر کرده باشد چرا الان این اعتراضات شکل بگیرد؟
مفتح: نگاه کنید روتین که هر از چند گاهی وقتی مسائل متراکم میشود جلسه گذاشته میشود عرض کردم شاید در همین دوره آقای دکتر پزشکیان ۳ جلسه مفصل شخص آقای وزیر صمت با این آقایان داشتم مثلاً مشکلاتی داشتند در مورد بحث مالیات ارزش افزوده جلسهای را آقای دکتر اتابک داشتند با رئیس مالیاتی نمایندگان اصناف هم بودند یک هماهنگیهایی شد گامهای خوبی هم برداشته شد دوباره در ادامه همین جلسه هم باز هم آقای رئیس جمهور فرمودند که آن جلسات را داشته باشید و بنا شد با محوریت وزارت صمت آن جلسات باشد با آن واحدهایی که اینها نگران هستند نیاز به یک هماهنگی با آنها دارند ما صنوف خدماتی داریم که اینها با سایر بخشها مثلاً مثل تولید کننده مواد اولیه اینها باید هماهنگی شود میخواهم عرض کنم که این یک بحث مستمری است یک بحثی است که همیشه این طیف وسیع ما ۳ میلیون واحد صنفی است در این پراکندگی جغرافیایی سراسر کشور با این تنوع کارهایی که دارند طبیعتاً این همیشه بوده و همیشه هم خواهد بود هر از چند گاهی با محوریت وزارت صمت این جلسه برگزار میشود.
سوال: الان راضی رفتن از جلسه بیرون صاحبان اصناف یا یک تعداد قول و وعده گرفتند و رفتند و تا جلسه بعدی عملیاتی چه اتفاقی افتاد؟
مفتح: آقای رئیس جمهور دستور دادند که یک نگرانی آقایان روی بحث مالیات بود با این وضع رکود اقتصادی و بحثهایی که الان هست و یک جوری کسب و کارها رونقی که در گذشته بوده نبوده یک نگرانی داشتند در مورد بحث مالیات که آنجا مثلاً آقای رئیس جمهور به وزیر محترم اقتصاد فرمودند که با سازمان مالیات جلساتی گذاشته شود باز هم با محوریت وزارت صمت گذاشته شود و یک تفاهمی برسند و به یک ارقامی برسند در اینجا بحث بحثی است که همیشه بوده و همیشه هم خواهد بود اینکه بگوییم یک بحثی است مقطعی ما یک جلسه میگذاریم به چهار تا توافق میرسیم الحمدالله حل میشود این کارها انجام میشود آن توافق انجام میشود ولی به این معنا نیست که این تا دراز مدت نیاز به تکرار این جلسات نداریم.
سوال: اگر یک مسئله حل شود دیگر نیاز به تکرار مجددش نیست مالیاتی را یک بار مطرح میکنند حل میشود میرود بعد یک مسئله دیگری ولی هر جلسه اگر راجع به مالیات صحبت میکنند یعنی حل نشده دیگر؟
مفتح: نه شکلهای دیگری به وجود آمده مثلاً چی الان بنابراین است که ما در مورد زنجیرههای تولید اینها بیایند به صورت مالیات ارزش افزوده مالیات بر ارزش افزوده مبتنی بر این است که شما بتوانید کل کالا را رصد کنید تمام این حلقهها از مواد اولیه تا بازار نهایی ن وقتی میآید در بحث صنف قرار میگیرد، چون با عامه مردم طرف است الان مالیات بر ارزش افزوده یک مشکلی پیدا میکند اینکه ما در قیمتهایی که برای این در نظر گرفتیم آیا این مالیات در آن دیده شده دیده نشده آیا ما الان، چون بنا است قیمت در سراسر کشور ثبت شده در مورد کالا باشد حتماً شما نمیپذیرید که مثلاً آبعلی آب گازدار آبعلی به طور مثال در یک نقطه از کشور تولید میشود مثلاً در یک روستایی نزدیک تهران بین تهران و شمال این قیمت باید ثابت باشد دیگر در تهران که چند کیلومتری آنها و چه در مازندران که چند کیلومتری آنجا است با شیراز و اصفهان با بندرعباس قیمتش یکسان است هزینهها که یکسان نیست اینها موردهایی است که بعضی وقتها بین سازمان مالیاتی که میخواهد ارزش افزوده را حساب کند که از آن مالیات بگیرد ن مورد بحث قرار میگیرد که ما هزینه حملمان چقدر است شما این را اضافه کنید در شرایطی ما حمل و نقل تجاری مان هر از چند گاهی اتفاق میافتد حمل و نقل تجاری ما به دلیل افزایش صادرات به دلیل افزایش واردات با کمبودهایی در زنجیره حمل و نقل وارد میشود هزینه حمل و نقل چقدر است یک عامل متغیر است در حالی که قیمت فروش این ثابت است قیمت درب کارخانه هم ثابت است یعنی در یک بازده تعریف شده که شما از درب کارخانه دارید مثلاً همین آبعلی که شما مثال زدید و قیمت مصرف کننده در آن درج شده باید نوشته شود شما یک موقع مصرف به نام تهران دارید که در چند کیلومتری این کارخانه است یک موقع مصرف به نام شیراز دارید یک موقع به نام اصفهان دارید یک موقع مصرف به نام بندرعباس دارید و یا هر کالای دیگری تخم مرغ گوشت اینها در یک نقاط معدود و انگشت شماری تولید میشوند در یک
گستره بزرگی توزیع میشود این مورد مناقشه همیشه قرار میگیرد، چون محاسبات متفاوت است یک زمانی با بحث ریش سفیدی خود روسای اصناف اتحادیههای شهرستانها هماهنگی در سطح فرماندارها در سطح استاندارها زیادی از اینها رفع و حل میشود یک بخشی باقی میماند که جنبه ملی به خودش میگیرد باید در سطح بالاتری این مسئله مطرح شود میخواهم عرض کنم که نوع کار اصناف اصلاً ذات کار اصناف ذاتی است که متغیر است، چون تابعی از شرایط بقیه بخشهای اقتصادی کشور است حمل و نقل شما وقتی مختل میشود و وقتی بار زیادی روی آن میآید و آنها میروند سراغ کالاهای صادراتی که طبیعتاً برایشان انگیزه بیشتری دارد یک بخشی از حمل و نقل تجاری داخلی مختل میشود یا زمین میماند پس یک بخشی از کشور ممکن است در یک کالای به خصوصی یک کمبودهایی ایجاد شود این میشود ریشه همین مسائل در همه دنیا هم هست فکر نکنیم که ما فقط در ایران این مسائل را داریم.
سوال: واقعاً این چالش در دنیا هم وجود دارد یعنی کشورهای دیگر هم درگیر این مسائل هستند یک موضوعی مثلاً مثل تخم مرغ مرغ در سطح ملی دچار چالش است که برای آن تصمیم بگیرند؟
مفتح: خیر یک بحث تولید داریم یک بحث توزیع داریم این اصلاً متفاوت از بحث تولید یک بحث دیگر است آیا تخم مرغ به اندازه کافی تولید شده مرغ به اندازه کافی تولید شده یک اخباری نوشته بود که مثلاً یک زمانی جوجه یک روزهها را در چاه میریزند شنیدیم اخبارش را این کجاست آنجاست که تولید مرغ اقتصادی نیست کسی که مزرعه مرغداری دارد جوجه یک روزه را نمیخرد و جوجه ریزی کند به اصطلاح که تولید مرغ کند چرا، چون بازار را نگاه میکند و میبیند که بازار اشباع است قیمت قیمتی نیست که هزینههای این را بتواند بپوشاند، چون بازار رقابت است بنابراین قیمتش برای جوجه ریزی کم میشود و شما میبینید که هر از چند گاهی ما این اخبار را داریم که جوجه یک روزهها را در چاه میریزند، چون جوجه یک روزه وقتی تولید میشود در جوجه کشی نمیتواند باقی بماند باید برود در مزرعه باید برود در مرغداری دیدید شبانه هم حمل میکنند اینها را تا صبح هم نمیتوانند صبر کنند، چون جوجه غذا میخواهد حجم زیادی غذا باید باشد هم میشود و میرود در مزرعه اگر این مرغداری که الان مرغ را ریخته با توجه به قیمت بازار نتوانسته به حلقه بعدی که کشتارگاه است به قیمتی که برایش اقتصادی است بفروشد به دلیل اینکه کشتارگاه هم به بازار نتوانسته اینها فیدبک بازار است دیگر، چون نتوانسته بفروشد مثلاً سری قبل که جوجه ریزی کرده مرغش را به قیمت بدی فروخته به قیمت غیر اقتصادی، چون ناچار بوده بفروشد پس جوجه ریزی نمیکند سری بد جوجه ریزی که نمیکند ما یک خسارتی میبینیم از نظر معدوم کردن جوجههای یک روزه و بعد این در کوتاه مدت است در میان مدت این میشود حالا تولید کم میشود قیمت در بازار میرود بالا میخواهم عرض کنم که این هماهنگی بین این بخشهای اقتصادی یک ضرورت مستمر است.
سوال: میخواهم بگویم که در دنیا هم این اتفاقات به همین شکل تنظیم میشود یعنی ما مثلاً داریم که جوجههای یک روزه را مثلاً معدوم کنند این اتصالها درست برقرار نشود تنظیمش دچار مشکل شود قیمتش یک دفعه برود بالا اینکه در برخی از کشورها نه کشورهای اروپایی در کشورهای منطقه مثلاً فرض کنید عربستان اینهایی که حاجی هستند و میروند میآیند میگویند که مثلاً من ۱۰ سال پیش رفتم عربستان فلان کالا را این قیمت خریدم الان هم میروم هنوز همان قیمت است هیچ فرقی نکرده است اولاً اینکه این چالشها فقط برای ما است و واقعاً در دنیا آنها هم بابت همین ماجراها اینقدر داستان دارند؟
مفتح: نه نگاه کنید شما زمانی که فقط مصرف کننده هستید، چون مثال عربستان را زدید عرض میکنم شما فقط غالباً مصرف کننده هستید شما منابع متعددی برای خرید دارید میتوانید قدرت انتخاب دارید تولید کننده مثلاً من مثال بزنم ترکیه را که همسایه ما است این مسئله ممکن است به دفعات، چون دولت سیاستهای پشتیبانی دارد یعنی وقتی این شرایط پیش بیاید خود دولت بخشی از اینها را میگیرد حالا یا ذخیره سازی میکند یا به عنوان این کمکهای خیریه به کشورهای فقیر میدهد دولت هزینه میکند این مطلب را ما اینجا این بخش عاملی که مازاد را جمع کند و بعد خودش یک فکری برایش کند و کمبود را به سرعت بیاید در بازار تزریق کند این عامل تنظیم بازار شاید بخشهایی از دولت بعضی از وقتها به دلیل مسائلی که در ارز دارد مسائل مختلفی که هست این نقش را دولت به خوبی نمیتواند بازی کند وگرنه اگر این بحث اگر به عنوان عامل تنظیم کننده در آن زمان که مازاد تولید است جذب میکند ذخایر استراتژیک ما در زیرساختهای قانونیمان همه اینها است پیش بینی شده یعنی ما اینها را در قوانینمان داریم ولی در واقعیتهای اجتماعی و اقتصادی که در بازار اتفاق میافتد این مسائل یک مقدار دستخوش تغییرات میشود حالا کمبود بودجه حالا آن محدودیتهایی که هست وگرنه مثلاً ما شرکت پشتیبانی و امور دامداری که اصلاً وظیفهاش همین است این اصلاً باید زمانی که مازاد است جمع کند و موقعی که کمبود است بریزد در بازار به این صورت عمل کند ما این عناصر را داریم ولی به دلیل مشکلاتی که هست شاید آن نقش خودش را بازی نمیکند این را هم عرض کنم این نوساناتی که شما در انتهای زنجیره در کف بازار میبینید این سرمنشا در حلقههای قبلی است، چون دلایل خاص خودش را دارد این تعبیر که این ناشی از سوجوی بخشی از دلالها است ناشی از سودجویی آن مغازهدار است ناشی از کم فروشی فلان عامل توزیع است نفی نمیکنم ممکن است درصدی از این باشد ولی درصد عمدهتر آن ناشی از آن به هم خوردن آن عرضه و تقاضا و آن تعادلها است که خدمت شما دلایلش را عرض کردم.
سوال: که وظیفه دولت است درست است؟
مفتح: بله دولت باید به عنوان ناظر یعنی آن نهاد تنظیم کننده عرض کردم ما پشتیبانی امور دام را داریم که اصلاً وظیفهاش همین مطلب است این ساختارهایش هست و خیلی وقتها هم اینها عمل میکنند و عملهای موفقی هم میکنند من نمونههای فراوانی دارم آن زمانی که این مکانیزمها خوب عمل میکنند که کم هم نیست متعدد این موارد را داریم و ما مشکلی در بازار نمیبینید، چون مشکلی نیست کسی احساس نمیکند که اتفاقی افتاده میگوید که این طبیعی است دیگر و نباید هم عامه مردم این احساس را کنند ولی اگر شما به عنوان رسانه ملی بخواهید من این را برای بینندگان شما که احتمالاً در این چیزها تخصصیتر میخواهند ورود کنند دارم توضیح میدهم وقتی شما به عنوان دولت نظارت میکنید با این مکانیزمها سعی میکنید خروجی را مثلاً ما یک شرکت پشتیبانی امور دام داریم وظیفه ذاتی این است زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی هم هست در آن زمانی که مازاد هست جمع کند در زمانی که کمبود هست به بازار تزریق کند و این کار انجام میشود بحرانهای بزرگ را رد کردهایم.
سوال: که قیمت افزایش پیدا نکند ولی باز افزایش پیدا میکند؟
مفتح: نگاه کنید یک بار شما افزایش را ناشی از افزایش قیمت فی نفسه بد یا خوب است.
سوال: ببینید وقتی میگویید تنظیم بازار من مصرف کننده کاری ندارم که این افزایش ناشی از کمبود است تنظیم نشدن صادرات و واردات است افزایش نهادههای دامی است ارز در مملکت کم است اصلاً من مصرف کننده من میگویم که امروز گوشت را رفتم خریدم مثلاً این قیمت فردا شده این قیمت اینجا پس تنظیم درستی در بازار اتفاق نیفتاده به هر دلیلی وظیفه تنظیم بازار هم بر عهده دولت است اینطور تحلیل میشود؟
مفتح: همینطور است نگاه کنید میخواهم عرض کنم که این تصور پیش نیاید که بازار متولی ندارد و رها شده است اصلاً این نیست ما این بحثها را داریم حالا مسئولان وزارت جهاد کشاورزی دقیقتر میتوانند بیایم توضیح بدهند من حالا بحث را به آن سمت میبرم، چون من طبیعتاً مسئولیتم در یک بخش دیگری است ولی خواستم این مثال را بزنم برای شما که دقیقاً دولت موظف است و وظیفه دارد که این جذر و مدهای اقتصادی را در داخل خودش با هزینه خودش جذب کند به بازار کمتر منتقل شود بعضی وقتها از آن حد فراتر میرود مثلاً مشکلات ارزی ما سایه میاندازد روی تامین نهادهها سایه میاندازد روی تامین مواد اولیه یک تاثیری روی بازار نهایی خواهد داشت آیا میخواهیم بگوییم که این ناشی از یک کوتاهی در بخش این حلقههای مختلف تولید تا مصرف نهایی است لزوماً نه.
سوال: ریشه یابی که میکنیم باز یک جاهایی باز هم این اتفاق میافتد مثلاً در همان تامین ارز بالاخره تنظیم بازار ارز هم بر عهده دولت است یعنی بالاخره آنجا هم باز نقش دولت است که اگر ارز کم آمده روی قیمت نهاده تاثیر گذاشته که تهش گوشت حالا گوشت در حوزه وزارتخانه شما نیست شما، چون گفتید مثالهایمان گوشتی میشود ولی تهش قیمتش میرود بالا ولی باز آن هم ریشهاش؟
مفتح: ازز کالا است دیگر عین مرغ عین لبنیات فرقی نمیکند یک محل تامین دارید یک مصرف دارید اگر محل تامین به مراحلی که خارج از اراده شما است مختل شود شما چه کار میکنید ورودی کم میشود دیگر.
سوال: ولی اگر از اراده شما خارج نباشد چی؟
مفتح: اون یک حرف دیگری هست الان جنابعالی در جریان این بحث اقتصاد کلان ما هستید این بحث توطئههایی که در اطراف کشور دارد شکل میگیرد نقش آمریکا این تحریمهای سازمان ملل این روی چی تاثیر میگذارد روی ورودی دلار تاثیر میگذارد مگر غیر از این است.
سوال: ولی همش هم این نیست؟
مفتح: همش این نیست من میگویم این عاملهای متعددی هست که متاثر در این زمینه است و بعد از همه مهمتر این است که شما باید بازار را پیش بینی پذیر کنید برای فعال اقتصادی فعال اقتصادی همیشه به درستی بدترین سناریو را فرض میکند.
سوال: دولت هم دیشب اعلام کرد که آقای قاسمی، گفت ما همین کار را میخواهیم بکنیم البته به صورتی که طرف مخیر باشد که کالا به او بدهیم با یک قیمت ثابت یا رقمش را، مبلغش را بدهیم.
منظورم این است که دو طرف آمادهاند، عزیزان.
تاجگردون: پارسال همین کارها را کردند.
سوال: پارسال من یادم است در مجلس این هشت و پانصد رای نیاورد؟
تاجگردون: یک چالش سنگین بود و بعد تصویب شد، همین استدلالها را کردند و رای آورد.
سوال: بحث درآمدهای نفتی که آن مقدارش که وصول میشود همیشه محل بحث بوده است، آیا این صادرات کم است، قیمت جهانی پایین آمده است، ما مشکل داشتیم، فروختیم درآمد و ارزش نیامده است؟
این را توضیح دهید، چون رقم دقیقش مهم است؟
تاجگردون: یک موضوع تحریم است، در جای خودش میپردازیم، یک موضوعی که آن چه میفروشیم، دریک دورهای من دو و نیم بشکه میفروختم، الان یک و هفتصد بشکه میفروشم، یک و ششصد میفروشم.
بله یک موقع قیمت بالا میفروختم یک موقع باید تخفیف دهیم تا بفروشیم.
الان با همین مفروضات میگویم، برج هشت ماهه این جا عرض کنم، فاصله بین عدد فروش و تا عدد وصول حدود هفت و هشت میلیارد دلار فاصله دارد.
چیزی که فروخته شده است تا چیزی که آمده است بانک مرکزی.
سوال: این عدد زیادست؟
تاجگردون: بله زیادست، یکی از ایرادات جدی که گرفتیم، جالب است رئیس بانک مرکزی، رئیس سازمان برنامه، وزیر اقتصاد و فکر میکردم وزیر نفت در این جریان، دیدم وزیر نفت خودش گفت که یک کم بیایید کمک ما، در این وسط او هم گرفتار موضوع است.
آنها میگفتند هشت میلیارد دلار نیست، چهار میلیارد دلارست.
سوال: ما ۹ میلیارد دلار شنیدیم؟
تاجگردون: ۲۱ تا ۱۳ است، ۲۱ میلیارد دلار فروش، ۱۳ میلیارد دلار وصول که از این ۱۳ میلیارد دلار وصل یک و دو دهمش مربوط به سال گذشته است.
سوال: هشت ماهه؟
تاجگردون: بله هشت ماهه
سوال: این مال امسال است که حدود هفت – هشت تا کسری داریم؟
تاجگردون: این وصول سال دیگر خودش را نشان میدهد.
سوال: الان دولت برای لایحه چقدر گذاشته است؟
تاجگردون: دولت این رسوب دیده و در وجوه گذاشته است و با این نگاه بودجه سال بعد را بست.
ما معتقدیم که اگر این نگاه را برداریم، یک کمی دستگاه دیگر کمک مان کنیم، نهادهای نظارتی و بازرسی کمک بکنند.
این عدد میتواند الان شما بانک مرکزی چرا این اضطراب در بازار به وجود میآید، چون پول ندارد، اگر این ورودی سرعت داشته باشد، این معضل در نهادهها برای مان پیش نمیآید.
همین منبع دولت پیش بینی کرده است اگر با سرعت و به موقع وارد شود، ما حداکثر میتوانیم این بحران را درجامعه نخواهیم دید.
سوال: الان رقم دولت درآمدهای دولت ناشی از صادرات نفت الان در لایحه چقدرست و ایراد شما به آن چیست؟
تاجگردون: ایراد من، به نظرم فکر میکنم این جوری تشریح کنم، ۴۰۴ را بگویم، شما کارشناسید متوجه میشوید، ما ۴۰۴ کل منابع ناشی از فروش نفت، این منابع تقسیم میشود، یک سهم، سهم صندوق توسعه ملی است، یک سهمش سهم نفت است و کل این منابع ۴۲ میلیارد دلار بود.
۴۲ میلیارد دلار، ۱۲ میلیارد دلار سهم دولت بود، ۱۲ میلیارد دلار، این ۱۲ میلیارد دلار سهم کالای اساسی میشد و دارو میشد.
این ۱۲ میلیارد دلار در سال آینده شده است ۸ میلیارد، یعنی ما با یک کاهش درآمد ارزی سهم دولت.
سوال: در لایحه ۱۴۰۵؟
تاجگردون: بله درلایحه ۱۴۰۵، یک کاهش این جوری داریم، مابقی یک مصارف است، یک سری مصارف که مشخص است، یک مجوز صندوق توسعه ملی است برای طرحهای عمرانی، یک ۱۴ و نیم درصد سهم نفت است.
یک سهم نیروهای مسلح که تهاتر میکنند، میفروشند، یک سری اقدامات دیگری پیش بینی شده است، ماده ۱۲ طرحهای نفتی است، واردات بنزین که آقای پورمحمدی و دیگران خیلی به آن میپردازند.
طرحهای خاص وزارت راه، طرحهای ریلی جمع اینها سال گذشته ۴۲ میلیارد دلار بود.
اگر چه بحرانهای مان پیش بینی مصرف ۵۲ میلیارد دلار هم داریم، ولی همین همین سال ۱۴۰۴ عددش کمتر از ۴۲ میلیارد شده است، برای تنظیم بودجه ۱۴۰۵ این عدد کاهشی مان را بالانس کنیم، چجوری میتوانیم بالانس کنیم.
یکی این که برخی از مصارف مان که ناشی از ورودی نفت است باید تنظیم کنیم.
دولت میفرماید، یا آقای دکتر پزشکیان چند بار در مجلس عدد را فرمودند، ما برای واردات بنزین دو میلیارد دلار، یا به عبارتی ۱۳۰ همت در بودجه سال ۱۴۰۴ گذاشتیم.
دولت میگوید که من ۴ و شش دهم میلیارد دلار تهاتر بنزین دارم، این ۴ و شش دهم در بودجه ۱۴۰۴ ما اصلا پیش بینی نکرده بودیم، چون دولت قرار بود در مکانیسم قیمتی و تعدیل مصرف این کار را انجام دهد، پس شما پولی که پیش بینی کرده بودید برای نهاده، کالای اساسی و دارو صرف واردات بنزین انجام دادید.
ما دو تا نفت نداریم، یک نفت داریم و یک تولید داریم و این نفت را باید صادرات کنیم یا بنزین وارد میکنیم یا کالای اساسی.
آمارهایی که تا الان نشان داده شده است، دولت مثلا گذاشته است ۴ وشش دهم میلیارد دلار.
واردات بنزین تا الان که انجام شده است، یک و هفت دهم میلیارد دلارست، ما میگوییم دو میلیارد دلار میشود فریز کرد برگرداند در بودجه.
سوال: امسال؟
تاجگردون: ۱۴۰۵ را میگویم، این چیست، ما تولید پالایشگاه داخلی مان حدود بین صد تا صدو پنج لیتر در روزست.
مصرف مان چقدرست، ۱۳۰ تا ۱۳۵ میلیون، ما اگر بتوانیم تنظیمات مصرفی مان را بیاوریم به ۱۰۰، ۱۰۵ و ۱۱۰ برسانیم، این عدد فاصله که ۴ و شش دهم میلیارد دلارست، به این همین ترتیب کاهش دهیم، سیاستی که دولت اتخاذ کرده است.
این ۱۰۶ یا ۱۰۷ یا این ۱۳۰ تا چیزی که مردم از کارت استفاده میکنند، حدود ۸۰ تاست، حالا آمار پخش و پالایش تا ۶۰-۷۰ تا میآید، ۸۰ تا.
اگر روی ۱۰۰ تنظیمش کنیم، همین جا، ۲ و ۲ و نیم میلیارد دلار، بیشتر ۳ میلیارد دلار فریز کنیم در بودجه بریزیم.
سوال: این اگههای میلیارد دلاری شما چجوری میشود؟
تاجگردون: باید بشود، سال ۱۴۰۴ یله و رها شد، یعنی رها شده است این اتفاقات افتاده است.
وقت نداریم، من نمیگویم قیمت را بالا ببریم، مصرف را کنترل کنیم.
سوال: قیمت برای سال آینده، حاملها از جمله بنزین، در آن تصمیم گرفتید یا میگیرید؟
تاجگردون: اختیار در دولت است، همین که اختیاری که گرفته است ۵ هزار تومان این اختیاراتش است، اصلا ۲۰ هزار تومان اختیار دارد دولت.
سوال: شما ورود نمیکنید؟
تاجگردون: ما اختیار دادیم که این را مصرف کند، این احتمال دارد که روی ۱۰۵ و ۱۱۰ مصرف ببندیم، بگوییم دولت تو نمیتوانی روی این عدد، وقتی نداریم، چرا وقتی کسی که دور دور برود، بگرد و مسافرت بکند، به جای شصت، هشتاد و صدلیتر، دویست لیتر با قیمت یارانهای بدهد، حتی ۵ هزار تومانی.
سوال: سراغ تملک داراییهای سرمایه یا همان بودجه عمرانی، آن جور که من حضور ذهن دارم، ۶۰۰ همت گذاشته است دولت، این کفایت میکند برای این همه طرح عمرانی؟
اگر این جزء ایرادات کمیسیون؟
تاجگردون: بله این جزو ایرادات ماست، که عدم افزایش اعتبارات تملک دارایی سرمایه نسبت به اعتبارات سال جاری و کاهش ارزی اعتبارات براساس تورم پیش بینی شده است.
سوال: این را افزایش میدهید؟
تاجگردون: تا جایی که میتوانیم افزایش میدهیم، کار خوبی که دولت انجام داده است در جدول ۲۴ موضوع مولدسازی است.
مولدسازی امسال هیچ عملکرد نداشته است، سال قبل هم عملکرد نداشته است، دو تا مصوبه هم در سران گرفتند، هم در بودجه پیش بینی شده است، الان یک دستگاه اجرایی هستم، زمین مازاد دارم، اگر بگویند زمین را بفروش، پول را بریز در خزانه خرج کنم، انجام نمیدهند، اتفاقی که امسال افتاده، سال گذشته، کاری که امسال ما داریم میکنیم، یا دولت پیش بینی کرده است ما تقویت میکنیم، قطعا هم بیشتر، هر کسی که فروخت، هر استانی که فروخت، هر نقطهای که فروخت، هر حوزهای که فروخت، در جدول نشان میدهم، این صرف خودش شود.
یعنی صرف خود همان دستگاه، مثلا شما اگر در این لایحه دم دست تان باشد.
سوال: این را چند شب پیش طرح کردیم، یک خورده تردید دارند؟
تاجگردون: نه اجازه به آنها بدهید، به این شیوه بفروشید بریزید به خزانه، یک ریال هم نمیتوانیم کسب کنیم.
سوال: این مشوق باعث میشود که رقم؟
تاجگردون: در استان خودم بیمارستان زمین اضافه دارند، باشگاه دارند، مجتمع تفریحی دارند، اگر بدانند میتوانند بفروشند و خرج بیمارستان خودم کنم و پروژه هایم زودتر تمام کنم، خوب میکنم، اگر بدانم بیمارستان زمین اضافه بفروشم و از استان اصفهان ببرم در خوزستان، نمیفروشم مقاومت میکنم.
یا از وزارت درمان بگیرند به وزارت راه بدهند، حتما نمیکنم، یعنی کاری میکنند که این کار انجام نشود، کاری که دولت کرد هر کسی برای خودش میتواند عمل کند.
عددش قابل توجه است، امروز در جلسه بررسی میکردیم بهداشت و درمان، حوزه کل بهداشت و درمان کل اعتبارات عمرانی اش بیست همت است.
عدد زمین به زمین، مولدسازی یا ارزش زمین را بالا ببرد، در این همت ده همت میتوانم اگر به خودم بدهید بفروشم.
ده همت شاید بازار نداشته باشد، باید توکن سازی کنیم و کارهای مختلف ولی ده همت برای بهداشت و درمان میزنیم.
یا ۵ همت برای عمران شهری میزنیم، اینها چیزهایی است اگر اختیار به آنها بگذاریم میتوانیم طرحهای عمرانی را تقویت کند.
سوال: منابع دیگری برای طرح عمرانی است یا همین است؟
تاجگردون: همین است اگر بتوانیم منابع ارزی را جابه جا کنیم، میتوانیم کمک کنیم.
سوال: یکی دیگر از ایرادات کمیسیون تلفیق در کلیات لایحه بودجه سال آینده و عدم تطابق با برنامه هفتم است.
این که دیشب و پریشب و بحث میکنیم که اصلا هیچ نسبت و تناسبی با برنامه هفتم ندارد.
این را چه میکنید؟
تاجگردون: بعضی از احکام قانون و برنامه هستند، ما فاصله از آنها گرفتیم، شاید نزدیک شان نتوانیم بشویم.
مثالی مثل رشد که نیاز به سرمایه گذاری بالایی دارد، این واقعیت اگر خیلی فشار بگذاریم به دولت یک فشار مالیاتها آب میشود.
برخی از احکام هستند که به تنظیمات هستند، تنظیمات درون دستگاهی و درون بخشی هستند، اگر چه دولت گزارش داده است، دولت در اسناد پشتیبانی گزارش داده است، اگر اینها را یک به یک، مو به مو در این بودجه لحاظ کنیم.
به نظرم دولت تلاش نکرده است، برخی از این احکام که زیاد هم نیاز هم ندارد، که مثلا بگوییم این رشد اتفاق بیافتد.
مثلا یکی این مولدسازی که انجام داده است و برخی از احکام دیگری که لحاظ کنیم در حوزه بهداشت و درمان، در تنظیم خانواده. در پزشک خانواده که چیزهایی است که دولت مکلف است انجام دهد.
جهت گیری اش به سمت حرکت نکرده است، اگر این را حرکت کند، بله میگوییم تطبیق دارد، این بحث منابع و تجهیز منابع نیست، بحث تخصیص منابع است، میگویید منابع به این سمت سوق دهید.
ولی میگوییم قانون برنامه تخصیص برنامه به این سمت باشد، در بحث دارو، در بحث دارو و یارانه فرض کنید حوزه بهداشت و درمان و دارو میگوییم که این سعی کنید یک جوری برسد که به دست بیمار برسد.
یعنی مصرف کننده نهایی استفاده کند، حوزه بهداشت و درمان میترسد و نگران است، میگوید نکند این کار را بروم جلو، این مابه تفاوت گیرم نیاید، الان قانع شدم، سال ۱۴۰۴ خیلی زور میزدیم ولی نگران بودند.
این حکم برنامه است که دولت برود جلو و مجلس کمک کند، این تخصیص منابع است، تجهیز منابع اتفاق نمیافتد.
سوال: این رویکردهای برنامه دولت در لایحه اعمال کند، از نظر شما کفایت میکند؟
تاجگردون: ما بدانیم در این مسیر میرود.
سوال: اهداف کمی اش را رسید، رسید، نرسید دیگر حالا؟
تاجگردون: شرایط کشور راهم باید نگاه کرد.
سوال: بحثهایی است مثلا همین دارو که الان داروخانهها طلبهای زیادی از بیمهها دارند و صندوقهای بازنشستگی بحث معیشت بازنشستگان را تحت تاثیر قرار میدهد، حتی شاغلین نیروهای مسلح خیلی الان وضعیت حقوقی شان، به طور خاص فراجا که اینها واقعا زحمتی که میکشند و خدمتی که به نام امنیت تولید میکنند، قابل ارزیابی ریالی نیست، حقوقهای شان پایین است، صندوقها ناترازست، برای این مجموعه اتفاقات در لایحه چکار کردید؟
تاجگردون: در مورد صندوق ها، صندوق بازنشستگی کلا دولت ۹۸ درصد از بودجه جاری میپردازد، در مورد تامین اجتماعی دولت امسال برای اولین بار کارخوبی که کرده است از ابتدای سال در لایحه برای بدهی امسالش، چون بدهی متراکمش جای خودش.
امسال برای آن اوراق پیش بینی کرد، که شروع کرد مثل صندوق بازنشستگی سعی کرده است که حق تامین اجتماعی بدهد.
یکی از ایراداتی که به دولت میگیریم، نباید بین این دو صندوق تفاوت قائل شوید، این صندوق بازنشستگی برای خودت است، این صندوق تامین اجتماعی این برای مردم است.
تو حق است در این جا روزانه بدهد، شما حقوق بازنشستگی کامل میدهید، حق تامین اجتماعی نمیدهد، متراکم میشود، نمیتواندبگیرد، آن وقت سازمان تامین اجتماعی مجبور میشود از بانک کارآفرین و بانک رفاه وام بگیرد، بانک رفاه را بدهکار میکند پیش بانک مرکزی، سال به سال این گلوله برفی بزرگ میشود.
اولین بار دولت شروع کرده است، از این جهت از دولت باید تشکر کنیم، شروعش خودش مثبت است.
صندوقها این دو حالت است، در مورد نیروهای مسلح یکی از دغدغههای جدی کمیسیون تلفیق و مجلس است.
کمیسیون نگاه نکنیم، کل نماینده در بحث نیروهای مسلح فارغ از توان دفاعی و بنیه دفاعی وظیفه داریم که توجه کنیم، هم حکم برنامه است، هم سیاستهای کلی و سیاستهای میهنی است، نیروهای مسلح باید تقویت کنیم.
هیچ وقت دنبال دو قطبی سازی بین مسلح و غیر مسلح نیستیم، مردم هم فهمیدند که باید به این قشر توجه کنند.
یکی تقویت بنیه است که ما حتما توجه خواهیم کرد، یک بحث خود پرسنل است.
من فقط میتوانم بگویم که حتما مجلس توجه بیشتری خواهد کرد.
سوال: برای حقوق نیروهای مسلح؟
تاجگردون: بله
سوال: اگر مانده چیزی از اشکالات کمیسیون تلفیق که بحث نکردیم، شما اشاره کنید، اگر نه من یک مقدار راجع به وضعیت بودجه امسال سوال کنم؟
تاجگردون: کاهش فقر و این جور چیزها هم است که ما نگران هستیم.
سوال: برای آن سیاست خاصی در بودجه گذاشتید؟
تاجگردون: ضریب جینی روبه بهبودست، کل جامعه هم رو به پایین آمدن است، خیلی نگران کننده است.
سوال: توزیع فقر؟
تاجگردون: بله فقر را داریم توزیع میکنیم که کمیسیون ورود کرده است به موضوع و توانمند باید بکنیم، ولی در حوزه فقر یکسان کار درستی نیست، این هم سعی میکنیم، نمیتوانم عدد بگویم.
ولی یکی از جهت گیرهای بودجه این قسمت خواهد بود.
سوال: در مورد بودجه امسال، ارقام کسریهایی گفته میشود، بفرمایید که شما در کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات، شما چه رقمی و آیا این رقم میشود با صرفه جویی در هزینههای جاری امسال به شکلی غیر تورمی حداقل کنترل شود؟
تاجگردون: این که من بگویم غیر تورمی به صرف صد درصد قطعا حرف درستی نزدم و نمیخواهم بگویم حرف پیچیدهای است، حتما اثر تورمی خودش را دارد، یکی از دلایل بالای نرخ تورمی شاید گفت همین کسر بودجه هم است.
سوال: چقدر رقمش امسال برآورد شده است؟
تاجگردون: دولت معتقدست که هشتصد و هفتصد و هزار.
سوال: دیشب آقای قاسمی میگفت سیصد تا پانصد؟
تاجگردون: دولت وقتی میخواهد از ما پول بگیرد، میبرد بالا و وقتی میخواهد پول به بخشها بدهد عددش را کم میکند.
سوال: این را میتوان مدیریت کرد تا آخر سال، این رقم تورمهای بیشتری اگر هزینهها کنترل نشود خواهد داشت؟
تاجگردون: مدیریت سال تمام میشود و مدیریت میشود و حقوقها پرداخت میشود وفلان میشود، بیشترین توجه مان این است که کمک کنیم به دولت و سازمان برنامه که تنخواهش را از بانک مرکزی صفر کند.
سوال: چقدر تنخواه گرفته که نداده است؟
تاجگردون: البته تنخواه را باید بدهد، نداده است، مهم نیست، تا پایان سال دو تا سه درصد میتواند دولت عمل کند برای ماده ۲۸ و هم تنخواه خودش و یک سه درصد برای هدفمندی میتواند عمل کند.
اگر بتوانیم که دولت هم اهتمام دارد و ما کمک میکنیم تمام جلسات سران هم میرویم تمام تلاش مان این است که این تنخواه ولی این حادث شدن این کسری فاکتورهای متعددی دارد، یک فاکتورش نفت است.
واردات بنزین است، سیاستهای تحریمی، یک فاکتور اصلی اش اثر جدی گذاشت همان سیاست اولی بود که دولت اگر در تنظیم نرخ ترجیحی، ارز ترجیحی با سایر نرخها درست عمل میکرد. این کسری این قدر فاصله نداشت.
سوال: تغییر مدیریت در بانک مرکزی مجلس چگونه ارزیابی میکند؟
تاجگردون: هنوز که حکم صادر نشده است، چیزی که رسانهای شده است، آقای فرزین تغییر میکند اگر شایعات درست باشد آقای همتی.
استیضاح کنندگان نسبت به آقای همتی منفی بودند، من خودم مثبت بودم، آقای همتی یک سرمایه اقتصادی کشورست.
نباید اینها را کنار بگذاریم. شاید خیلی از بینندگان نسبت به نگاه من منفی باشند، ولی مبنای ارزی کشور این جوری نیست، الان که به من بگویند برو رئیس بانک مرکزی بشو، میگویم من اهلش نیست، باید کسی برود که اهل فنش باشد.