کرمان رصد - کیهان /متن پیش رو در کیهان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
تحریمهای فزاینده آمریکا علیه ایران و متحدانش، در حالی که چین و روسیه شبکههای مالی جایگزین سوئیفت را با سرعتی بیسابقه گسترش میدهند، پرسشی جدی را پیش روی دولتمردان کشورمان گذاشته است: آیا تهران همچنان در انتظار توافق با واشنگتن خواهد ماند، یا با ورود فعال به این سازوکارهای نوین، بخشی از نظم مالی بدون دلار خواهد شد.
در روزهایی که تحریمها هر روز علیه ایران و روسیه جدیتر میشود و چین نیز به جنگ تعرفهای با آمریکا رفته، سازمانهای منطقهای مثل«شانگهای» و «بریکس» قویتر از پیش شدهاند، استفاده آمریکا از ابزارهای تحریمی هر روز بیشتر و بیشتر میشود و این امر تبدیل به یک چاقوی دولبه برای این کشور شده است چرا که موجب میشود تحریمیهای جدید در دنیا باشگاهی تشکیل داده و مناسبات تجاری خود را بهطور کلی از مناسبات تجاری رسمی دنیا که زیر نظر هژمونی آمریکا عمل میکنند جدا کنند. امروز آمریکا از ابزارهایی نظیر سوئیفت و نهادهایی مثل FATF برای کنترل تجارت دنیا استفاده که نه سوءاستفاده میکند. همین امر کشورهای دیگر را به فکر آن انداخته که برای آن جایگزینی پیدا کنند.
بازار ![]()
1- سیستم پیامرسان مالی روسیه: (SPFS) آلا باکینا، رئیس دپارتمان سیستم پرداخت ملی بانک مرکزی روسیه اعلام کرده که در مجموع 177 مؤسسه مالی از 24 کشور در حال حاضر در سیستم پیامرسانی مالی روسیه (SPFS) مشارکت دارند که به عنوان جایگزینی برای سیستم پرداخت جهانی(سوئیفت) توسعه یافته است. باکینا که در برابر دوما (مجلس سفلی پارلمان روسیه) سخنرانی میکرد، اظهار داشت که کشورهای دوست علیرغم شرایط فعلی، تمایل خود را به سیستم SPFS نشان دادهاند. وی افزود که در سال 2024، 18 مؤسسه خارجی دیگر از چهار کشور به سیستم پیامرسانی مالی روسیه پیوستهاند که این امر تعداد کل مشارکتکنندگان را به 177 مؤسسه از 24 کشور رسانده است. باکینا تأکید کرد که SPFS ارتباط بین بانکها را به روشی «محرمانه و امن» تضمین میکند. پس از بحران کریمه، چندین بانک روسی از سوئیفت حذف شدند. مسکو در سال 2014 سیستم پرداخت اختصاصی خود به نام SPFS را توسعه داد که قبل از راهاندازی رسمی آن در دسامبر 2017، آزمایش و استفاده با کشورهای منتخب را آغاز کرد. تحریمهای غرب علیه بانکهای روسیه از طریق سوئیفت به دلیل جنگ جاری در اوکراین، در سالهای اخیر تشدید شده است.
2- سیستم تسویه مرزی RMB دیجیتال در چین: بانک خلق چین در 17 مارس 2025، به طور ناگهانی اعلام کرد که سیستم تسویه مرزی RMB دیجیتال به طور کامل به 10 کشور آسهآن و 6 کشور خاورمیانه متصل خواهد شد، به این معنی که 38 درصد از حجم تجارت جهان از سیستم سوئیفت تحت سلطه دلار آمریکا عبور خارج خواهد شد و مستقیما وارد «لحظه RMB دیجیتال» خواهد شد. با این اقدام 38 درصد از حجم تجارت جهان از سیستم سوئیفت تحت سلطه دلار آمریکا عبور خواهد کرد و مستقیما وارد «لحظه RMB دیجیتال» خواهد شد. این بازی مالی که The Economist آن را «نبرد برتون وودز سیستم Outpost Battle» نامیده است، در حال بازنویسی کدهای اساسی اقتصاد جهانی با فناوری« بلاک چین» است. در حالی که سیستم سوئیفت هنوز با تاخیر 3 تا 5 روزه در پرداختهای فرامرزی دست و پنجه نرم میکند، پل ارز دیجیتال توسعهیافته توسط چین سرعت تسویه را به
7 ثانیه کاهش داده است. در اولین آزمایش بین هنگکنگ و ابوظبی، یک شرکت از طریق RMB دیجیتال به یک تامینکننده خاورمیانه پول پرداخت کرد. وجوه دیگر از طریق 6 بانک واسط واریز نمیشد، بلکه به صورت بلادرنگ از طریق دفتر کل توزیع شده دریافت میشد و کارمزد رسیدگی 98 درصد کاهش یافت. این قابلیت «پرداخت برقآسا» باعث میشود سیستم تسویه سنتی تحت سلطه دلار آمریکا ناکارآمد به نظر برسد. آنچه غرب را بیش از پیش هراسان میکند، خندق فنی ارز دیجیتال چین است. فناوری بلاک چین که توسط RMB دیجیتال استفاده میشود، نه تنها تراکنشها را قابل ردیابی میکند، بلکه به طور خودکار قوانین ضد پولشویی را نیز اعمال میکند. در پروژه «دو کشور، دو پارک» چین و اندونزی، بانک صنعتی از RMB دیجیتال برای تکمیل اولین پرداخت برون مرزی استفاده کرد که از تایید سفارش تا رسیدن وجوه فقط 8 ثانیه طول کشید که 100 برابر کارآمدتر از روشهای سنتی بود. این مزیت فنی 23 بانک مرکزی در سراسر جهان را قادر میسازد تا به طور فعال به آزمایش پل ارز دیجیتال بپیوندند که در میان آنها معاملهگران انرژی خاورمیانه هزینههای تسویه حساب را تا 75 درصد کاهش دادهاند.
تأثیر عمیق این انقلاب فناوری در بازسازی حاکمیت مالی نهفته است. زمانی که ایالات متحده تلاش کرد ایران را با سوئیفت تحریم کند، چین قبلاً یک حلقه بسته از پرداختهای یوان در جنوب شرقی آسیا ایجاد کرده بود.