کرمان رصد - ایلنا / مدیر اتحادیه سوخت‌های جایگزین کشور گفت: اگر سه محور یارانه هوشمند، جهش CNG و برقی‌سازی هدفمند هم‌زمان اجرا شوند، ایران می‌تواند ظرف 18 تا 36 ماه شکاف عرضه–تقاضای بنزین را 50 تا 60 میلیون لیتر در روز کاهش دهد و بنزین را از یک ریسک ارزی مزمن به یک مسئله مدیریت‌شده تبدیل کند.
علی محمودیان، مدیر اتحادیه سوخت‌های جایگزین کشور درباره روند رو به رشد مصرف بنزین و راهکارهای ساماندهی اوضاع سوخت اظهار داشت: مصرف روزانه بنزین ایران در سال 1404–1405 چند بار رکورد تاریخی زده و به بیش از 143–145 میلیون لیتر رسیده است؛ گزارش‌های رسمی داخلی حتی از توزیع‌های مقطعی بسیار بالاتر خبر داده‌اند. ادامه همین شیب، سناریوی 170 میلیون لیتر در روز تا 1407 را محتمل می‌کند؛ معنای ارزی آن، وابستگی چند ده میلیارد دلاری سالانه است، مگر اینکه فورا مسیر بهره‌وری باضافه جابه‌جایی سوخت فعال شود.
عقب ماندن از برقی‌سازی یعنی قفل شدن در مصرف بالای بنزین
وی افزود: جهان با سرعت به سوی برقی‌سازی حمل‌ونقل و استانداردهای سخت مصرف می‌رود: فروش خودروی برقی در 2024 از 17 میلیون دستگاه گذشت و اتحادیه اروپا هدف صفر گرم CO₂/km در 2035 را قانون‌گذاری کرده است؛ چین و آمریکا هم اهداف سختگیرانه دارند. عقب ماندن از این مسیر، به معنی قفل شدن در مصرف بالای بنزین است.
سیاست‌گذاری غلط در قیمت‌گذاری حامل‌ها
مدیر اتحادیه سوخت‌های جایگزین کشور گفت: سیاست‌گذاری غلط در قیمت‌گذاری حامل‌ها انگیزه استفاده از خودروی کم‌مصرف را به‌شدت کاهش داده و از سوی دیگر سال‌ها محدودیت و بی‌ثباتی سیاستی مانع رشد خودروساز واقعی در کشور شده که نتیجه آن ناوگان پرمصرف، فشار واردات، و اتلاف یارانه‌های پنهان که جهان آن را منشأ هزینه‌های تریلیون‌دلاری می‌داند.
لزوم حرکت در مسیر بهره‌وری و جابه‌جایی سوخت
وی با اشاره به لزوم حرکت در مسیر بهره‌وری و جابه‌جایی سوخت در یک بازه 18 تا 36 ماهه گفت: هدف کلان از اجرای این پروژه بستن 50–60 میلیون لیتر روز از شکاف بالقوه تا 1407 با حداقل فشار رفاهی است.
تفکیک سهمیه پایه خانوار مصرف را 15 میلیون لیتر در روز کاهش می‌دهد
محمودیان به یارانه هوشمند و مدیریت تقاضا نیز اشاره و تصریح کرد: تفکیک سهمیه پایه خانوار (دهک‌محور) از قیمت شناور خارج از سهمیه، همراه با بازتوزیع نقدی، کالابرگ برای دهک‌های پایین؛ نیز راهکاری است که تجربه بین‌المللی نشان می‌دهد بدون شوک تورمی شدید، کشش تقاضا را مهار می‌کند و قاچاق را می‌کاهد. مهمترین شاخص این اقدام نیز کاهش 10–15 میلیون لیتر در روز در 12 ماه نخست و همچنین ردیابی قاچاق با سامانه پیمایش و کنترل مرزی است.
برنامه تبدیل 1.5 میلیون خودرو
وی افزایش سهم CNG به 30 تا 35 درصد را نیز دیگر راهکار برشمرد و گفت: برنامه تبدیل 1.5 میلیون خودرو عمدتا تاکسی، ون و عمومی با مدل EPCF و هوشمندسازی جایگاه‌های CNG، تعریف مشوق‌های تردد مالیاتی و واردات برای خودروهای دوگانه‌سوز از جمله اقدامات موثر است.
توسعه صنعت یعنی صرفه‌جویی 20 تا 30 میلیون لیتر در روز بنزین
مدیر اتحادیه سوخت‌های جایگزین کشور ادامه داد: با توسعه صنعت CNG بدون نیاز به سرمایه‌گزاری قابل توجه، صرفه‌جویی 20 تا 30 میلیون لیتر در روز بنزین تا ماه 18–24 خواهیم داشت.
LPG پنج میلیون لیتر در روز صرفه‌جویی
به گفته وی؛ تخصیص محدود از سبد LPG صادراتی به گروه‌های خاص خودرو و یا تاکسی کلان‌شهر با استاندارد مخزن، کیـت و بیمه اجباری که منجر به جایگزینی ال‌پی‌جی به میزان حداقل 5 میلیون لیتر در روز می‌شود را نیز باید در نظر داشته باشیم.
برقی‌سازی؛ یک میلیارد لیتر در سال صرفه‌جویی بنزین
محمودیان با اشاره به برقی‌سازی توضیح داد: 2 میلیون موتورسیکلت برقی و 100 هزار تاکسی برقی در 3 سال با تأمین مالی از محل صرفه‌جویی سوخت نیز راهکاری دیگر برای جلوگیری از مصرف بنزین است که 0.8 تا یک میلیارد لیتر در سال صرفه‌جویی از تاکسی‌ها و 1.5 تا2 میلیارد لیتر در سال نیز از موتورها صرفه‌جویی در پی خواهد داشت.
الزام خودروساز به کاهش 15 درصدی مصرف میانگین ناوگان در 3 سال
وی بر الزام خودروساز به کاهش 15 درصدی مصرف میانگین ناوگان در 3 سال با اسقاط سالانه بیشتر از 300 هزار خودروی فرسوده، هم‌راستا با استانداردهای جهانی نیز تاکید کرد که نتیجه آن کاهش 3 تا 5 درصدی مصرف بنزین بخش سبک تا انتهای سال دوم خواهد بود.
قیمت‌گذاری ناکارا انگیزه خرید خودروی کم‌مصرف را تخریب کرده
مدیر اتحادیه سوخت‌های جایگزین کشور در ادامه گفت: در حال حاضر قیمت‌گذاری ناکارا انگیزه خرید و استفاده از خودروی کم‌مصرف را تخریب کرده و بازار را به سمت پرمصرف‌ها سوق داده است؛ این دقیقا خلاف جهت حرکت جهان است که با استاندارد سخت و سیگنال قیمتی صحیح، مصرف هر کیلومتر را دهه‌به‌دهه کاهش داده است. همچنین بی‌ثباتی سیاست صنعتی و محدودیت‌های گذشته، امکان بلوغ خودروساز واقعی را سلب کرده؛ نتیجه، وابستگی فناوری و کیفیت پایین ناوگان است. نسخه پیشنهادی، با KPI و زمان‌بندی روشن، به صنعت سیگنال می‌دهد که سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌های کم‌مصرف، هیبرید و برقی بازگشت‌پذیر است.
منحنی تقاضای بنزین در اقتصادهای بزرگ در حال خم شدن است
وی خاطرنشان کرد: فروش جهانی خودروی برقی 2024 بیش از 17 میلیون بوده که چین به‌تنهایی بیشتر از 11 میلیون بیش از کل جهان در 2022 فروخته است و این نشان می‌دهد که منحنی تقاضای بنزین در اقتصادهای بزرگ در حال خم شدن است.
30 میلیون لیتر در روز صرفه‌جویی بنزین با گسترش CNG
محمودیان با اشاره به لزوم گسترش CNG در کشور اظهار داشت: 4.4 میلیون خودروی گازسوز و 2600 جایگاه عرضه این سوخت را در کشور داریم که با تبدیل هدفمند و ظرفیت موجود 20 تا 30 میلیون لیتر در روز صرفه‌جویی بنزین خواهیم داشت.
سه روش برای کاهش 60 میلیون لیتری مصرف بنزین
وی تاکید کرد: اگر سه محور یارانه هوشمند، جهش CNG و برقی‌سازی هدفمند هم‌زمان اجرا شوند، ایران می‌تواند ظرف 18 تا36 ماه شکاف عرضه–تقاضای بنزین را 50 تا 60 میلیون لیتر در روز کاهش دهد و بنزین را از یک ریسک ارزی مزمن به یک مسئله مدیریت‌شده تبدیل کند؛ این همان مسیر بهره‌وری یعنی کاهش مصرف بدون کاهش رفاه با اتکا به استاندارد، فناوری، و انگیزه‌های درست است در غیر این صورت در دام واردات پرهزینه و شوک‌های دوره‌ای گرفتار می‌مانیم.
بازار ![]()