کرمان رصد - زومیت / دانشمندان برای جلوگیری از برخورد یک سیارک به ماه، راهکاری جنجالی و تهاجمی‌تر از مأموریت دارت ناسا پیشنهاد داده‌اند: نابودی کامل آن با بمب هسته‌ای.
در سال 2022، ناسا برای نخستین بار یک فضاپیما را با سرعتی نزدیک به 22٬500 کیلومتر بر ساعت به یک سیارک کوچک کوبید و توانست مسیر آن را تغییر دهد. این مأموریت با نام دارت (DART)، به‌عنوان آزمایشی برای اثبات امکان‌پذیری محافظت از زمین در برابر برخورد سنگ‌های فضایی طراحی شده بود.
بازار ![]()
اکنون گروهی از دانشمندان، از جمله پژوهشگران ناسا توجه خود را به سیارک خبرساز 2024 YR4 معطوف کرده‌اند. مرکز اجرام نزدیک به زمین ناسا احتمال برخورد این جرم با زمین را تنها 0٫00081 درصد برآورد کرده، اما شانس برخورد آن با ماه به‌مراتب بیشتر و درحدود 4 درصد در دسامبر 2032 است.
سیارک مذکور اوایل سال میلادی جاری توجهات را جلب کرد؛ زیرا در ابتدا به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین اجرام فضایی با احتمال بالای برخورد با زمین معرفی شد. بااین‌حال، با گذشت زمان و دریافت داده‌های دقیق‌تر، این احتمال به کسری بسیار ناچیز از درصد کاهش یافت.
اما برخورد احتمالی سیارک با ماه نیز می‌تواند پیامدهای جدی به‌دنبال داشته باشد. چنین رویدادی می‌تواند حجم زیادی از آوار و خرده‌سنگ را به فضا پرتاب کند و این ذرات برای فضانوردان و تجهیزات فضایی خطری واقعی به‌حساب می‌آیند.
پژوهشگران به‌تازگی در مقاله‌ای که هنوز مورد داوری علمی قرار نگرفته، پیشنهاد کرده‌اند که بهترین راهکار برای جلوگیری از چنین سناریویی، نابودی کامل سیارک در قالب یک «ماموریت اختلال جنبشی» است؛ رویکردی بسیار تهاجمی‌تر از آزمایش دارت در سال 2022 که صرفاً مسیر سیارک دیمورفوس را تغییر داد.
این بار، ایده‌ی مطرح‌شده استفاده از «دستگاه‌های انفجاری هسته‌ای» است؛ گزینه‌ای پرخطر اما بالقوه مؤثر که می‌تواند راهی تازه برای منحرف‌کردن یا نابودسازی اجرام نزدیک به زمین به شمار رود. به‌گفته‌ی پژوهشگران، چنین روشی حتی در صورتی که احتمال برخورد با ماه هم منتفی شود، ارزش بررسی خواهد داشت.
طرح پیشنهادی شامل ارسال دو بمب هسته‌ای 100 کیلوتنی است.
یکی از چالش‌های اصلی، فقدان زمان کافی برای اجرای یک «ماموریت شناسایی» است که بتواند جرم دقیق سیارک را مشخص کند که داده‌ای کلیدی برای طراحی مأموریت‌های انحرافی به شمار می‌رود. مشاهدات تلسکوپ فضایی جیمز وب نشان داده‌اند این سیارک حدود 90 متر طول دارد، اما جرم آن همچنان ناشناخته مانده است.
محاسبات نشان می‌دهد جرم سیارک ممکن است از 33 هزار تن تا 900 هزار تن متغیر باشد؛ بازه‌ای بسیار وسیع که طراحی مأموریتی مشابه دارت را عملاً غیرممکن می‌سازد.
بررسی‌ها حاکی از آن است که بهترین زمان برای پرتاب مأموریت شناسایی، اواخر سال 2028 خواهد بود، اما چنین فرصتی تنها سه سال زمان برای رهگیری سیارک باقی می‌گذارد. در مقابل، گزینه‌ی «اختلال جنبشی قدرتمند» یا همان تکه‌تکه کردن سیارک، بازه‌ی زمانی 5 تا 7 ساله در اختیار ناسا قرار می‌دهد. برای انفجار هسته‌ای، پنجره پرتاب احتمالی بین اواخر 2029 تا اواخر 2031 خواهد بود.
طرح پیشنهادی شامل ارسال دو بمب هسته‌ای 100 کیلوتنی است که توانایی ناوبری مستقل در فضا دارند. هر یک از این بمب‌ها پنج تا هشت برابر قوی‌تر از بمب‌هایی هستند که آمریکا در سال 1945 روی هیروشیما و ناگاساکی انداخت. یک بمب اضافی نیز به‌عنوان پشتیبان در نظر گرفته خواهد شد.
با وجود همه‌ی سناریوهای پیشنهادی، پرسش اصلی این است که آیا احتمال اندک برخورد سیارک 2024 YR4 با ماه یا زمین می‌تواند دولت ترامپ را به اقدام فوری وادار سازد یا خیر. ناسا هم‌اکنون با فشارهای مالی شدید روبه‌رو است و براساس لایحه بحث‌برانگیز بودجه 2026 کاخ سفید، احتمال لغو ده‌ها مأموریت فضایی وجود دارد. به بیان دیگر، بعید است ناسا منابع لازم را صرف نابودی سنگی فضایی کند که در حال حاضر بیش از 610 میلیون کیلومتر با ما فاصله دارد و تهدید آن برای زمین تقریباً ناچیز به شمار می‌رود.
مطالعه در پایگاه داده آرکایو منتشر شده است.