کرمان رصد - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به سوال «اعتماد» درباره تشریح برهه حساس کنونی که تحرکات دیپلماتیک تهران به واسطه سفر آقای پزشکیان به نیویورک برای حل بحران افزایش یافته، خاطرنشان کرد: واقعیت این است که شرایط آن‌قدر بحرانی است که به اعتقاد من باید معجزه‌ای رخ دهد. البته پیش‌تر نیز تاکید شد که مکانیسم ماشه فعال خواهد شد، به این دلیل که اراده امریکا و اسراییل پشت این موضوع قرار دارد. حال اینکه سفر آقای پزشکیان به نیویورک می‌تواند در این مقطع راهگشا باشد یا خیر، اولا این سفر عملا شبیه به سفرهای همیشگی روسای جمهور به نیویورک است؛ هر رییس‌جمهوری معمولا یک‌بار یا بیشتر به این شهر سفر می‌کند و این بار هم تقریبا همین مساله رقم خورده است. با این حال، گفته می‌شود که این سفر فرصت خوبی است تا ایشان بدون پروتکل‌های معمول، با روسای جمهور مختلف ملاقات کند، سخنرانی داشته باشد و پیام جمهوری اسلامی ایران را به مخاطبان مختلف، از‌جمله نخبگان در امریکا و در مجمع عمومی سازمان ملل منتقل کند. لذا اگر در این سفر مبحثی جدید یا نکته قابل‌توجهی برای ارائه وجود داشته باشد، بله، ارزشمند است، مانند بحثی که آقای خاتمی درباره «گفت‌وگوی تمدن‌ها» مطرح کرد؛ آن زمان نقطه عطفی بود و حتی با اتفاق آرا تصویب شد، به طوری که اسراییل هم رای داد. همان‌طور که اشاره کردم، این کشورها تحت فشار امریکا عمل می‌کنند و در هر شرایطی تلاش دارند مکانیسم ماشه فعال شود. واقعیت این است که شرایط فعلی بسیار دشوار است و به جز این موارد، بعید است هیچ معجزه‌ای رخ دهد. حتی بدتر از آن، برخی در داخل کشور تاکید دارند که باید روابط خود را با آژانس قطع کنیم. این اقدام نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه شرایط را بدتر هم خواهد کرد. بهشتی‌پور در ادامه و در توضیح مواضع اخیر ایران در قبال تعلیق یا تداوم همکاری‌های ایران با نهاد پادمانی تشریح کرد: به نظر من، اقدامات اعتمادساز ایران در قبال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید از اسفند سال گذشته کلید می‌خورد. اما مساله این است که تبلیغ مداوم تعلیق همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چه سودی برای کشور دارد؟ واقعیت این است تبلیغات درخصوص تعلیق ان‌پی‌تی بیشتر به زیان کشور است. نکته بعدی اینکه، در معاهده عدم اشاعه هسته‌ای (ان‌پی‌تی) مساله‌ای به نام «تعلیق» وجود ندارد. این موضوع در واقع یک اقدام ابتکاری ایران است برای اینکه همزمان هم از چارچوب ان‌پی‌تی خارج نشود و هم اینکه هشدار دهد تا زمانی که طرف مقابل همکاری نکند، ما هم تمایلی به ادامه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نداریم. این مساله، سیاستی است که در ان‌پی‌تی پیش‌بینی نشده است. دو حالت بیشتر وجود ندارد: یا از این پیمان خارج می‌شوید یا در چارچوب پادمان هسته‌ای همکاری می‌کنید. حالت وسط و تعلیق موقت مساله‌ای است که ایران ابداع کرده است و معلوم نیست در صحنه بین‌المللی پذیرفته شود یا خیر.
بازار ![]()
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل درباره رویکرد احتمالی واشنگتن در قبال بازگشت تحریم‌های سازمان ملل توسط اروپا به «اعتماد» گفت: امریکا به این دلیل به دنبال فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران است تا کشورمان را تحت فشارهای بیشتر قرار دهد و خواسته‌های حداکثری خود را به ایران تحمیل کند. از‌سوی دیگر، از نظر اجرای قطعنامه 1929، این اقدام می‌تواند مشکلات جدیدی در مسیر صادرات نفت ایران ایجاد کند. با این حال، نکته کلیدی این است که ممکن است کشورهای دیگری مانند چین و روسیه به صراحت اجرای این اقدامات را نپذیرند. اگر آنها در عمل تن به اجرای محدودیت‌ها ندهند، سیاست امریکا در این زمینه به نتیجه نخواهد رسید. رویکرد این کشورها در قبال کنش امریکا اهمیت دارد. تجربه سال 97 نشان داد که وقتی امریکا فشار آورد شرکت‌های روسی، چینی و هندی از همکاری با ایران خارج شدند. اما اکنون اگر کشورهایی مانند چین و روسیه در موضوع خرید نفت ایران زیربار تحریم‌های شورای امنیت نروند و همکاری‌های گذشته خود را ادامه دهند، بعید است سیاست‌های امریکا به نتیجه برسد. از طرفی در صورتی که امریکا بخواهد مسیر تقابل مستقیم یا نظامی را دنبال کند، چنین رویه‌ای تبعات منفی جدی برای امریکا و منطقه خواهد داشت.