بزرگنمايي:

کرمان رصد - فرهیختگان /متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
محمدعلی حسن‌نیا| دوره پنجم مذاکرات هسته‌ای هم در رم پایان یافت. به نظر می‌رسد این دور از مذاکره نقطه سر خط بود. در دو دور نخست مذاکرات کلیات و مفاهیم توافق بین دو طرف ایرانی و آمریکایی ردوبدل شد و همه توقع داشتند که در دور سوم و چهارم به جزئیات پرداخته شود. حتی دو طرف در یک مرحله از این مذاکرات تیم‌های فنی و تخصصی را اضافه کردند به امید اینکه بتوانند وارد جزئیات توافق شوند. ایران در یک دور از مذاکرات یک کلیاتی را به طرف آمریکایی ارسال کرد که شامل بخش‌های هسته‌ای و قسمت‌های اقتصادی بود که در آن تهران به‌صراحت حق غنی‌سازی را تصریح کرده بود و روی چندوچون و عمق و گستره صنعت هسته‌ای حاضر به مذاکره بود. حتی ویتکاف در دور اول و دوم مذاکرات مسقط هم در جواب ایرانی‌ها یادداشتی داد که می‌توانند غنی‌سازی هسته‌ای داشته باشند به شرط نبود بمب! 
بازار
اما همه چیز از دور چهارم تغییر کرد. لحن آمریکایی‌ها عوض شد و بازی تایم در مذاکرات را آغاز کردند. این پازل جدید واشنگتن چطور قابل‌تحلیل است؟ 
آمریکایی‌ها به‌خوبی می‌دانند زمان به ضرر ایران است. تهران از طرفی با آمریکا مذاکره می‌کند و کشور‌های اروپایی به حاشیه رانده شدند از سوی دیگر مکانیزم حل اختلافات در پرونده هسته‌ای (به تعبیر رسانه‌ای اسنپ‌بک) در دستان اروپاست. 
در مذاکرات جمعه هفته گذشته‌ای که ایران با طرف‌های اروپایی داشت، لحن سه کشور اروپایی تند بود و حتی تهران هشدار‌های جدی به آن‌ها داد. عمده‌ترین مشکل اروپا که در مذاکرات آن را دخیل می‌کند موضوع جنگ اوکراین است. این قضیه برای آن‌ها به حیات‌وممات تبدیل شده است. ایران هم به طرف اروپایی اعلام کرد اگر اسنپ‌بک فعال شود بلافاصله تهران از NPT خارج خواهد شد و نتیجه خروج از این پیمان هم مشخص است! دولت ترامپ به‌خوبی این قضیه را درک کرده است. عنصر زمان فعلاً گروگان واشنگتن است. ویتکاف نماینده ویژه ترامپ درک قوی از مسائل فنی هسته‌ای ندارد، اما به‌تبع اینکه بیزینس‌من است، یک مذاکره‌کننده قوی هم است. آمریکایی‌ها می‌خواهند امتیاز حداکثری از ایران دریافت کنند که شامل دو گزینه احتمالی زیر باشد: 
اولین امتیاز بزرگی که آمریکایی‌ها به دنبال آنند، دریافت یک گزینه بزرگ از ایران برای نشر یک نمایش بزرگ‌تر است. اساساً ترامپ مذاکره را برای نمایش و شوآف انجام می‌دهد و می‌خواهد با دریافت یک امتیاز بزرگ هسته‌ای از تهران بگویید که توانست ایران را از بمب هسته‌ای دور کند. این موضوع می‌تواند شامل تعلیق سه‌ساله هسته‌ای یا کنسرسیوم هسته‌ای یا خارج‌کردن تمام مواد هسته‌ای زیر 5 درصد از تهران باشد. دومین موضوع می‌تواند غیرهسته‌ای باشد. ترامپ خیلی علاقه دارد که به این مورد دست یابد. چیزی شبیه یک دیدار بزرگ در سطح بالا یا بازگشایی سفارتخانه‌ها یا مواردی ازاین‌دست که بگوید Great agreement انجام شده است! 
از سوی دیگر سایه مکانیزم ماشه بالای سر تهران است. احتمال دارد کشور‌های اروپایی از نیمه مرداد این روند را فعال کنند؛ بنابراین این‌گونه به نظر می‌رسد که اروپا این کارت بزرگ بازی را در ازای یک موضوع ارزشمند به ترامپ بفروشد. رئیس‌جمهور آمریکا هم به دنبال گرفتن امتیاز حداکثری از ایران است. به همین علت مذاکرات را کمی فرسایشی می‌کند تا بعد از آن وقتی به زمان مکانیزم ماشه نزدیک‌تر شد بتواند امتیازات بیشتری از تهران دریافت کند یا مکانیزم را فعال کند و بعدازاین موضوع دوباره چرخه مذاکره از «نقطه صفر» را با ایران شروع کند با این تفاوت که تهران با 6 قطعنامه سازمان ملل در ذیل بند هفتم روبه‌روست!