بزرگنمايي:

کرمان رصد - اعتماد / «مساله؛ فراتر از فرزند‌آوری» عنوان یادداشت روز در روزنامه اعتماد به قلم عباس عبدی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
اطلاع‌رسانی از نتایج یک پژوهش رسمی جهاد دانشگاهی از سوی دبیر ستاد ملی جمعیت کافی بود که برخی وارد میدان شوند و اظهارنظر کنند که چنین است و چنان نیست و... و عجیب‌تر اینکه برخی از آقایان روحانیون هم در صدا و سیما فوری واکنش نشان دادند و معلوم نیست چرا این احتمال را نمی‌دهند که چنین واکنش‌هایی از حیث ایجاد انگیزه در مردم به فرزندآوری اثر مثبتی ندارد اگر منفی نباشد. فرزندآوری مساله امروز مردم نیست، بلکه مساله اصلی چیز دیگری است که خود را در قالب‌های گوناگون از جمله ناامیدی، مهاجرت از کشور و عدم مشارکت سیاسی و انتخاباتی و همچنین در موضوع فرزندآوری و کاهش ازدواج نشان داده است. به عبارت دیگر اگر از مساله فرزندآوری فراتر نرویم، امکان حل هیچ مساله‌ای از جمله فرزندآوری وجود ندارد. آنچه دبیر محترم ستاد ملی جمعیت گفتند این بود که 77.7 درصد زوج‌ها تمایلی به فرزندآوری ندارند. این گزاره در کلیت خود درست است ولی این به منزله نفی فرزندآوری از سوی آنان نیست. اگر به جزییات پاسخ‌های بعدی آنان مراجعه شود، متوجه ابعاد واقعی ماجرا می‌شویم. در درجه اول این پاسخ ناظر به سوالی است درباره تمایل به فرزندآوری در حال حاضر و نه به‌طور دایمی. پس بخش مهمی از آنان پاسخ طبیعی داده‌اند، زیرا به تعداد کافی، 2 یا 3 و بیشتر فرزند دارند و دیگر نیازی نمی‌بینند که فرزند بیاورند. این تحقیق از زنان تا 50 سال انجام شده است. بخشی نیز مشکلات دیگری از جمله بیماری دارند که عدم رغبت آنان به فرزندآوری طبیعی است. در ادامه و از آنان که در حال حاضر تمایلی به فرزندآوری ندارند پرسیده شده که آیا ممکن است در سه تا پنج سال آینده به این کار تمایل پیدا کنید؟ 41 درصد پاسخ مثبت داده‌اند که رقم بسیار بالایی است و فقط 52 درصد آن را منتفی دانسته‌اند. بنابراین اگر این رقم را با رقم افراد متمایل به فرزندآوری جمع کنیم، نزدیک به حدود 60 درصد زوج‌ها تمایل به فرزندآوری را ابراز داشته‌اند. پس چرا این اتفاق رخ نمی‌دهد؟ اصل مساله همین است. 4 علت اصلی که بیش از دوسوم تا حدود 90 درصد افراد برای عدم تمایل به فرزندآوری به آن اشاره کرده‌اند چنین است: نگران تأمین آینده فرزندان جدید هستیم (87 درصد موافق)، آوردن فرزندی دیگر مشکلات اقتصادی زندگی ما را افزایش می‌دهد (81 درصد)، برای آوردن فرزندی دیگر درآمد کافی نداریم (79 درصد)، چون برای آوردن فرزندی دیگر مسکن و فضای مناسبی نداریم (73 درصد). پس از اینها دلایل دیگر مثل بالا بودن سن، فاصله‌گذاری میان فرزندان، مشکلات شغلی، اختلافات خانوادگی، ترس از زایمان و... در رتبه‌های پایینی قرار می‌گیرند. کسانی که دل‌شان هیچ بچه‌ای نمی‌خواهد فقط 1.4 درصد هستند و میانگین تعداد فرزند مطلوب از نظر پاسخگویان 3.2 کودک است. نکته بسیار مهم این است که تمایل به فرزندآوری در سال 1395 برابر 32 درصد بوده، اکنون به 22 درصد رسیده که خیلی کم شده است. در مقابل مردم در پاسخ به این پرسش که آیا در سه یا پنج سال آینده تمایلی به فرزندآوری دارید، در سال 1395، برابر 25 درصد بوده ولی در بهمن 1403 (آخرین مطالعه) به 41 درصد می‌رسد. یعنی مشکل در تمایل به فرزندآوری نیست، شاید بیشتر هم شده باشد که کمتر نشده است. مساله تشدید عوامل نگران‌کننده است. در فاصله سال‌های 1395 تا 1403 عوامل موثر و مثبت بر تمایل به فرزندآوری تغییری نکرده و این عوامل همیشه بوده است ولی عوامل کاهش تمایل و پشیمان شدن از فرزندآوری در این فاصله زمانی تشدید شده‌اند. برای نمونه درصدهای علل عدم تمایل به فرزندآوری در پژوهش زمستان 1403 در بالا گفته شد، آنها نسبت به سال 1395 که عین همین پرسش‌ها مطرح شده بود بدتر شده‌اند؛ 
به ترتیب نگرانی نسبت به آینده فرزند (9 درصد)، افزایش مشکلات اقتصادی (10 درصد)، عدم درآمد کافی (11 درصد) و فقدان مسکن و فضای مناسب (14 درصد) بیشتر شده است، در مقابل پاسخ به داشتن تعداد فرزند کافی 9 درصد کمتر شده است یعنی نسبت به گذشته اعتقاد کمتری به کافی بودن تعداد فرزندان خود دارند. در واقع افراد بیشتری معتقد شده‌اند که فرزند کافی ندارند. بنابراین مساله اصلی اقتصادی است و نه هیچ چیز دیگر. البته با پیشرفت و توسعه گرایش به فرزندآوری کم می‌شود ولی در ایران کنونی کاهش شدید فرزندآوری به دلیل رکود و ضعف اقتصادی است. این همان عاملی است که حیات و بقای ایران و تمدن ایرانی را نیز تهدید می‌کند، پس مساله اصلی فرزندآوری نیست، این معلول است. مساله توقف توسعه اقتصادی است که همه‌چیز ازجمله فرزندآوری را تهدید کرده است. اتفاقا مردم چندان هم به این قانون فرزندآوری اهمیت نمی‌دهند. این یک انحراف از سوی ساده‌انگاران اصولگرا است که گمان می‌کنند این‌گونه می‌توانند خیال خود را راحت کنند و به تکلیف خود عمل کرده‌اند. بنابراین تنها راه‌حل نجات کشور از وضعیت نادرست اقتصادی و قرار دادن آن در مسیر توسعه و پیشرفت واقعی است. با پرداخت وام ازدواج و فرزندآوری هیچ مساله‌ای حل نخواهد شد. آمارها نیز گویای این واقعیت است. اگر نمی‌خواهید یا نمی‌توانید این مساله را حل کنید، پس بهتر است اتلاف منابع نیز نکنید.