کرمان رصد - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
چند روزی است که دونالد ترامپ، رییسجمهور امریکا بحران ونزوئلا را به یکی از جدیترین آزمونهای سیاست خارجی خود تبدیل کرده است. در همین راستا، روزنامه اعتماد با هدف بررسی سناریوهای پیش روی ونزوئلا و این منطقه با امیرعلی ابوالفتح، کارشناس ارشد مسائل امریکا گفتوگوی اختصاصی انجام داده است.
بازار ![]()
امیرعلی ابوالفتح: در صورتی که معادلات سیاسی ونزوئلا تغییر کند نقش روسیه در حیاط خلوت امریکا کمرنگتر خواهد شد
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل امریکا، در ارزیابی خود از صفآرایی نظامی اخیر امریکا در منطقه کاراییب علیه ونزوئلا گفت: هدف حداقلی ایالاتمتحده این است که نیکلاس مادورو به صورت داوطلبانه از قدرت کنار برود. اما هدف حداکثری واشنگتن در صورت ناکام ماندن این سناریو، تغییر رژیم از طریق اقدام نظامی مستقیم است.
ابوالفتح ادامه داد: با این حال، برای دونالد ترامپ و دولت او، مساله اصلی نه صرفا شخص مادورو، بلکه تبعیت کامل کاراکاس از سیاستهای واشنگتن است؛ خواه با ماندن مادورو در قدرت در صورت تسلیم کامل و خواه به واسطه سرنگونیاش. او تصریح کرد: مادورو تا امروز نه حاضر به کنارهگیری داوطلبانه شده و نه نشانهای از پذیرش کامل خواستههای ایالاتمتحده نشان داده است. به گفته این کارشناس، هر چند احتمال کشیده شدن بحران به سمت گزینه نظامی وجود دارد، اما در حال حاضر هیچ چشمانداز روشن و قطعی برای عملیات نظامی گسترده دیده نمیشود.
امیرعلی ابوالفتح در پاسخ به سوال دیگر «اعتماد» مبنی بر اینکه آیا مادورو زیر فشار حداکثری درنهایت قدرت را واگذار میکند یا با تکیه بر حمایت ارتش به مقاومت ادامه خواهد داد، گفت: پیشبینی در این مورد واقعا دشوار است. تا امروز مادورو عزم جدی برای مقاومت نشان داده و دوشنبه شب در سخنرانیاش تاکید کرد که «ما صلح بردهوار و استثمارگونه را نمیپذیریم.» این کارشناس مسائل امریکا افزود: اخباری وجود دارد که ترامپ شخصا به مادورو پیشنهاد داده هر چه زودتر قدرت را ترک کند و در ازای آن امنیت او و خانوادهاش را تضمین میکند، اما براساس گفتوگوهای انجام شده، مادورو این پیشنهاد را نپذیرفته و قصد دارد مقاومت کند.
ابوالفتح ادامه داد: مدت ماندگاری مادورو اساسا به حمایت ارتش بستگی دارد؛ اگر این حمایت نبود، یا خیلی زودتر قدرت را واگذار میکرد یا کودتا رخ میداد. ارتش تا این لحظه کاملا پشت رهبر ونزوئلا ایستاده و انسجام قابل قبولی میان نظامیان و سیاستمداران حاکم حفظ شده است.
وی تصریح کرد: فعلا هیچ نشانهای از تکرار سناریوی سوریه -یعنی قطع حمایت ارتش در روزهای آخر- در ونزوئلا دیده نمیشود.
امیرعلی ابوالفتح در ارزیابی سناریوهای احتمالی پس از کنارهگیری مادورو از قدرت گفت: برخی گمانهزنیها حکایت از آن دارد که مادورو ظاهرا آماده واگذاری قدرت شده، اما با شرطهایی مانند ماندن معاونش برای 18 ماه در راس امور تا برگزاری انتخابات یا حفظ فرماندهی کل ارتش. او درباره دشواری پیشبینی تحولات ونزوئلا افزود: نمیتوان گفت که این گزارشها تا چه حد معتبرند؛ تحلیل وضعیت فعلی به شدت دشوار است و در حال حاضر اصلا بحث واگذاری قدرت مطرح نیست، چه برسد به جزییات چگونگی آن.
این کارشناس مسائل امریکا، در پاسخ به این پرسش که آیا کنشهای اخیر ترامپ علیه ونزوئلا را میتوان در قالب دکترین مونرو ارزیابی کرد، گفت: به طور کلی، دکترین مونرو همچنان در ذهن سیاستگذاران امریکایی زنده است، اما ایالاتمتحده در عمل توانایی اجرای کامل آن را ندارد؛ یعنی اراده سیاسی برای اعمال سلطه وجود دارد، اما ظرفیت و قدرت لازم برای تحقق آن فراهم نیست.
او افزود: در حال حاضر برخی محافل در ایالاتمتحده بر این نظرند که پس از ونزوئلا، نوبت کشورهای دیگری مانند کوبا و نیکاراگوئه خواهد بود و واشنگتن قصد دارد نسخه همه این حکومتها را یکجا در هم بپیچد؛ اما در عمل چنین توانی ندارد.
ابوالفتح ادامه داد: کشورهای منطقه یا به چین نزدیک شدهاند یا استقلال عملی بیشتری یافتهاند و دیگر نمیتوان آنها را به سادگی تحت سلطه درآورد.
او همچنین افزود: شرایط جهانی قرن بیستویکم به هیچوجه با اوایل قرن نوزدهم قابل مقایسه نیست؛ پس دورهای که ایالاتمتحده تنها با اعلام اراده خود میتوانست خواستهاش را در سراسر نیمکره غربی محقق سازد، به پایان رسیده است.
امیرعلی ابوالفتح درباره پیام رویکرد نظامی امریکا علیه ونزوئلا برای سایر کشورهای منطقه به ویژه کوبا نیز خاطرنشان کرد: محافظهکاران حاکم بر واشنگتن، حکومتهای چپگرای امریکای لاتین ازجمله ونزوئلا و کوبا را دیکتاتوریهای فاسد میدانند که منابع نفتی را به غارت میبرند و در قاچاق موادمخدر نقش دارند؛ از همین رو استراتژیشان این است که این کشورها را یکی پس از دیگری جمع کنند.
این کارشناس مسائل امریکا با اشاره به جایگاه کوبا افزود: کوبا در صدر این فهرست قرار دارد و بیش از هفتاد سال است که امریکا با آن درگیر است؛ بعد از کوبا نوبت کشورهای ضعیفتر میرسد. با این حال، به نظر نمیرسد امریکا بتواند کوبا را از پای دربیاورد، چون ساختار حکومتی کوبا بسیار مستحکم است، هر چند اقتصادش ضعیف باشد.
در مقابل، تکرار سناریوی ونزوئلا برای کلمبیا کاملا محتمل است و احتمالا امریکا همان روش را آنجا هم به کار خواهد بست.
این کارشناس مسائل امریکا ادامه داد: امروزه ترامپ بدون هیچ ملاحظهای و به شکل کاملا علنی در انتخابات کشورهای منطقه دخالت میکند؛ نمونهاش انتخابات یکشنبه هندوراس بود که پیشاپیش از یک نامزد خاص حمایت کرد، رییسجمهور سابق زندانی این کشور را به اتهام قاچاق موادمخدر عفو کرد و حتی تهدید کرد که اگر نامزد مورد نظرش رای نیاورد، عواقب سختی در انتظار خواهد بود. طبیعتا این شکل از دخالت آشکار در هندوراس و کشورهای مشابه، اکنون به رویه ثابت سیاست خارجی دولت ترامپ تبدیل شده است.
امیرعلی ابوالفتح در ارزیابی رویکرد چین و به ویژه روسیه نسبت به بحران ونزوئلا و احتمال پایان یافتن کنشگری مسکو در حیاط خلوت امریکا گفت: اقدام نظامی قاطع ایالاتمتحده میتواند عملا به حضور روسیه در این منطقه پایان دهد. ونزوئلا از حمایت سیاسی و اقتصادی مسکو و پکن برخوردار است، اما اگر امریکا حملهای مشابه عملیات روسیه در اوکراین را علیه کاراکاس آغاز کند، هیچکدام از این دو قدرت وارد درگیری مستقیم نخواهند شد؛ چین و روسیه اصولا در چنین منازعات نظامی دخالت علنی و مستقیم نمیکنند.
این کارشناس مسائل امریکا تاکید کرد که دست روسیه برای کمک واقعی چندان باز نیست و در حال حاضر فقط به حمایت سیاسی و اقتصادی بسنده کرده است. در صورت وقوع جنگ، واکنش مسکو احتمالا فراتر از محکومیت کلامی نخواهد رفت، مگر اینکه مقاومت مردمی و شبهنظامیان درون ونزوئلا شکل بگیرد؛ در آن صورت ممکن است روسیه از طریق کشورهای همسایه به طور غیرمستقیم تسلیحات و کمک در اختیار گروههای مقاومت قرار دهد.
ابوالفتح در پایان افزود: سناریوی دیگر این است که حمله امریکا به سرعت به اشغال کاراکاس و شکست مقاومت مردمی منجر شود یا به بحران و جنگ پارتیزانی طولانیمدت تبدیل گردد؛ اما در هر دو حالت، کنشگری موثر روسیه در حیاط خلوت امریکا به شکل فعلی به پایان خواهد رسید.
نوشین محجوب