کرمان رصد - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
نوشین محجوب| زهران ممدانی، سیاستمدار سوسیالیست دموکرات و مسلمان شیعه، با کسب اکثریت اندک آرا به عنوان شهردار نیویورک انتخاب شد. او که در 34 سالگی جوانترین شهردار تاریخ این شهر لقب گرفته، نخستین مسلمان چهرهای است شیعه که بر بزرگترین و تاثیرگذارترین کلانشهر ایالاتمتحده حکمرانی خواهد کرد. نیویورک، با جمعیتی بالغ بر 3/8 میلیون نفر، نه تنها مرکز مالی جهان و مقر والاستریت به شمار میرود، بلکه میزبان سازمان ملل متحد، کانون تنوع فرهنگی، مهاجرت و نوآوری است. این شهر با تولید ناخالص داخلی بیش از 8/1 تریلیون دلار، به تنهایی در رتبهبندی اقتصادهای ملی جهان در جایگاه دوازدهم قرار دارد و سیاستهای آن تاثیر مستقیمی بر بازارهای جهانی، امنیت بینالمللی و روندهای اجتماعی ایالاتمتحده بر جای میگذارد، از همین رو پیروزی ممدانی در انتخاباتی تاریخی رقم خورد که مشارکت در آن به بالاترین سطح از سال 1969 رسید. براساس نتایج مقدماتی هیات انتخابات شهر نیویورک، ممدانی با کسب 4/50درصد آرا، اندرو کومو، سیاستمدار دموکرات میانهرو و فرماندار پیشین ایالت نیویورک و همچنین کرتیس سلیوا، نامزد حزب جمهوریخواه را پشت سر گذاشت. ممدانی بیش از یک میلیون رای کسب کرد؛ دستاوردی که خود آن را «مندانی مردمی» توصیف کرد.
شکافهایی که دهان باز کرد!
اندرو کومو، 67 ساله، رقیب ممدانی از چهرههای شناخته شده حزب دموکرات است که بین سالهای 2011 تا 2021 فرماندار نیویورک بود. او در دوران همهگیری کووید-19 ابتدا به دلیل مدیریت قاطع بحران مورد تحسین قرار گرفت، اما در پی اتهامات متعدد چون آزار جنسی و گزارشهای رسمی مبنی بر دستکاری آمار مرگومیر در خانههای سالمندان، در آگوست 2021 مجبور به استعفا شد. کومو که پس از استعفایش از صحنه سیاسی فاصله گرفته بود، در انتخابات شهرداری 2025 به عنوان گزینهای میانهرو و با تجربه بازگشت و توانست حمایت گستردهای از محافظهکاران دموکرات، جامعه یهودیان نیویورک، مدیران والاستریت و حتی بخشی از رایدهندگان جمهوریخواه را جلب کند، اما براساس تحلیلهای انتخاباتی پایگاه رای ممدانی عمدتا در مناطق مترقینشین شکل گرفت. او در بروکلین، به ویژه در حوزهای که به «کریدور کمونیستی» مشهور است، اکثریت قاطعی به دست آورد. مناطق لاتیننشین برانکس، محلههای سیاهپوستنشین کوئینز و بخشهایی از منهتن شمالی نیز به او رای دادند. براساس گزارش نیویورک تایمز، ممدانی موفق شد بخش قابلتوجهی از رایدهندگان کمدرآمد را که در انتخابات مقدماتی حزب دموکرات از کومو حمایت کرده بودند، به سوی خود بکشد. در مقابل، کومو در مناطق مرفهنشین منهتن، ازجمله آپِر وست ساید و آپِر ایست ساید (جغرافیای نیویورک) که جمعیت قابلتوجهی از یهودیان نیویورک در آن ساکن هستند، برتری چشمگیری داشت. او همچنین در بخشهای محافظهکارنشین استتن آیلند، جنوب بروکلین و شرق کوئینز پیروز شد. نظرسنجیهای پیش و پس از انتخابات حاکی از آن است که بخش عمدهای از حامیان کومو نه به دلیل علاقه به برنامههای او، بلکه صرفا برای جلوگیری از پیروزی ممدانی رای دادند؛ واقعیتی که عمق شکافهای ایدئولوژیک، مذهبی و طبقاتی در نیویورک را نمایان میسازد.ممدانی در نخستین ساعات پس از پیروزی، با تاکید بر لزوم اتحاد، اعلام کرد که شهر را به سوی «نیویورکی ارزانتر، عادلانهتر و امنتر» هدایت خواهد کرد. او در عین حال اذعان داشت که با چالشهای جدی در جلب اعتماد گروههایی مواجه است که در تبلیغات انتخاباتی هدف 40 میلیون دلار هزینههای منفی قرار گرفته بودند. کومو نیز که تنها با اختلاف کمتر از 10درصد شکست خورد، در بیانیهای کوتاه پیروزی رقیب را تبریک گفت، اما بر لزوم «حفظ ارزشهای مشترک نیویورکیها» تاکید کرد.
این انتخابات نه تنها به دلیل حاشیه اندک پیروزی، بلکه به سبب شکافهای عمیق اجتماعی که آشکار ساخت، به عنوان نقطه عطفی در تاریخ سیاسی نیویورک ثبت خواهد شد. ممدانی اکنون در موقعیتی قرار دارد که باید میان اجرای برنامههای رادیکال خود و ترمیم روابط با مخالفان تعادل برقرار کند؛ چالشی که موفقیت یا شکست آن، آینده سیاسی چپگرایی در ایالاتمتحده را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
داستان پنهان: از جلسات مخفی تا تاجگذاری بر کرسی قدرت
پولیتیکو با انتشار یادداشتی به بهانه پیروی ممدانی نوشت: نوامبر 2023 بود که رهبران حزب خانوادههای کارگر، در سایه رسواییهای مالی اریک آدامز، دورهم جمع شدند تا راهی برای تغییر مسیر شهر پیدا کنند. جلسهای محرمانه در آپارتمانی ساده در لانگ آیلند سیتی؛ جایی که ایدهها بدون هیاهویی در حال شکلگیری بود، برگزار شد.برد لندر، حسابرس شهر، آنتونیو رینوسو، رییس بروکلین و جسیکا راموس، سناتور کویینز، کنار هم نشسته بودند. زهران ممدانی هم آنجا بود؛ کسی که کمتر کسی فکر میکرد پا به این میدان بگذارد. آنا ماریا آرچیلا، یکی از برگزارکنندگان، بعدها به سیانان گفت: «زهران؟ او جدی است؟» ممدانی اما جدی بود. در جلسات بعدی، ایدههایش را یکییکی مطرح کرد: اجارهبها را ثابت نگه داریم، داوطلبان را از میان سوسیالیستهای دموکرات بسیج کنیم و کمپینی مردمی با دربزنی میلیونی راه بیندازیم. تابستان 2024 به آرچیلا گفت: «من میروم جلو.» میخواست همان کاری را کند که اوکازیو-کورتز و چی اوسه کرده بودند اما در مقیاس بزرگتر. ممدانی با جباری بریسپورت، دوست نزدیکش، هفتهها در جاده آلبانی-نیویورک بودند. در ماشین، آهنگهای «همیلتون» و «ایوان هانسن» میخواندند تا خستگیشان در برود. شبها در هتل تا صبح نقشه میکشیدند: سیاهپوستان بروکلین را از کومو جدا کنیم، لاتینتباران برانکس را با حمل و نقل رایگان جذب کنیم، کمدرآمدها را به سمت خود بکشیم.این تلاشها سرانجام در 4 نوامبر 2025 به بار نشست. در تئاتر پارامونت بروکلین، سالن پر بود از جوانان، کارگران و مهاجران. ممدانی روی صحنه رفت، از یوجین دبس نقل کرد و گفت: «به عنوان اولین شهردار مسلمان و جوانترین در یک قرن، به هویتم افتخار میکنم.» جمعیت غرق تشویق شد. او وعده داد: مسکن ارزان، حملونقل رایگان، مراقبت کودک همگانی و مالیات بر والاستریت، برنامهای که از زمان لاگاردیا بیسابقه بود.
شب چهارم نوامبر 2025، تئاتر پارامونت بروکلین به دریایی از پرچمهای رنگارنگ و فریادهای «زهران! زهران!» تبدیل شده بود. ممدانی، با کت و شلوار ساده خاکستری و لبخندی که خستگی ماهها کمپین را پنهان میکرد، روی صحنه قدم گذاشت. همسرش، نیکول، کنارش ایستاده بود و مادرش، میرا نایر، از ردیف اول با چشمانی اشکبار نگاهش میکرد. او میکروفون را گرفت و سکوت سالن را شکست: «این پیروزی متعلق به کارگرانی است که هر روز در مترو شلوغ میروند، به مادرانی که اجارهبها را با دو شیفت کار پرداخت میکنند، به مهاجرانی که نیویورک را ساختند اما هنوز دیده نمیشوند.» جمعیت، که بیش از پنج هزار نفر بود، با تشویق ایستاد. ممدانی به اسپانیایی، اردو و عربی ادامه داد، زبانی که کمپینش را به خانههای هزاران خانواده برده بود، اما پشت این جشن، سایه نگرانیها وجود داشت. تیم امنیتی ممدانی، که حالا با بودجه شهرداری تقویت شده بود، گزارشهایی از تهدیدهای آنلاین دریافت میکرد. حسابهای ناشناس در X، با هشتگ #StopMamdani، تصاویر تحریفشدهای از او به عنوان «شهردار جهادی» منتشر میکردند. ADL، لیگ ضد افترا، بیانیهای صادر کرد و گفت که «نگران اظهارات گذشته ممدانی در مورد اسراییل است و سیاستهایش را زیرنظر خواهد گرفت.» والاستریت ژورنال در سرمقالهاش نوشت: «نیویورک به آزمایشگاهی برای سوسیالیسم تبدیل شده- و سرمایهگذاران باید آماده خروج باشند.» جان کاتسیماتیدیس، که پیشبینی «فاش شدن چیزی بزرگ» را کرده بود، در مصاحبه با فاکس نیوز گفت: «دیدید؟ گفتم چیزی هست. حالا وزارت دادگستری ترامپ وارد میشود.»
سوسیالیسم دموکراتیک در نیویورک
زهران ممدانی، شهردار جدید نیویورک، صبح پس از پیروزی در دفتر موقتش در بروکلین هایتس نشست. میز چوبی قدیمی پر از یادداشت و فنجان قهوه سرد بود. ال بیسگارد-چرچ، رییس تیم انتقال، پروندهای ضخیم گذاشت روی میز: لیست اولیه انتصابها. ماریا تورس-اسپریگر برای مسکن، لینا خان برای مشاوره ضدانحصار، و جسیکا تیش که بدون هماهنگی قبلی گفته بود میماند، حالا تایید کرده بود: «اگر برنامه واقعی برای ایمنی داشته باشید، میمانم.» این ترکیب نشاندهنده استراتژی ممدانی بود: ترکیبی از تجربه اجرایی، ایدههای مترقی و حفظ ثبات در نهادهای کلیدی مانند پلیس.اولین دستور اجرایی او حملونقل رایگان در اتوبوسهای محلی از اول ژانویه بود. وعدهای که در کمپین با تمسخر روبهرو شده بود، حالا با واقعیتهای بودجه فدرال محدود و مقاومت شورای شهر مواجه شد. کتی هوکول، فرماندار ایالت، همان صبح تماس گرفت و یادآوری کرد که بودجه ایالتی حیاتی است. ممدانی، که هوکول را «وابسته به والاستریت» خوانده بود، لحن همکاری گرفت: «با هم برای نیویورکی بهتر کار میکنیم.» این تغییر لحن، نشانهای از عملگرایی سیاسی بود؛ ایدئولوژی بدون ائتلاف، در نیویورک دوام نمیآورد. پشت صحنه، سایه تهدیدهای فدرال سنگینی می کند. دونالد ترامپ، تازه سوگند خورده، شهرهای «سانکچواری» را تهدید به قطع کمکها کرده است. پاسخ ممدانی مالیات محلی بر شرکتهای بزرگ بود تا شهر را «تحریمناپذیر» کند. این رویکرد، ریسکی اما جسورانه، نشان میداد که او قصد دارد وابستگی به واشنگتن را کاهش دهد و منابع داخلی را فعال کند.در کویینز، رو خانا برای مشاوره آمد. در رستورانی هندی، از سرمایهگذاری سیلیکون ولی در حملونقل سبز گفت، اما هشدار داد که جامعه یهودی هنوز عصبانی است. ممدانی هفته بعد با rabbis مترقی دیدار کرد؛ عکسهای جلسه در نیویورک تایمز با عنوان «پلزنی بر شکافها؟» منتشر شد. این اقدامات، تلاشی آگاهانه برای ترمیم شکافهای نژادی و مذهبی بود که در کمپین آسیب دیده بودند.
واکنشهای ملی و بینالمللی: موجی از تحسین و هشدار
پیروزی ممدانی فراتر از مرزهای نیویورک، موجی از واکنشها را برانگیخت. دونالد ترامپ، رییسجمهور تازهمنتخب، در مصاحبهای با فاکس نیوز، ممدانی را «رادیکال خطرناک» خواند و تهدید کرد که کمکهای فدرال به شهرهای «پناهگاه مهاجران» مانند نیویورک را قطع کند. این اظهارات، که بلافاصله پس از سوگند ترامپ در 5 نوامبر بیان شد، بحثهای داغی در کنگره برانگیخت؛ دموکراتها آن را «تلافیجویی انتخاباتی» نامیدند، درحالی که جمهوریخواهان از آن به عنوان ابزاری برای کنترل هزینههای فدرال استقبال کردند. الجزیره گزارش داد که ممدانی در پاسخ، اعلام کرد نیویورک «مدلی برای مقاومت در برابر سیاستهای ترامپ» خواهد بود و بر خودکفایی مالی شهر تاکید ورزید. در سطح بینالمللی، اروپاییها سیاستهای پیشنهادی ممدانی مانند حملونقل رایگان و مراقبت همگانی را «عادی و عملی» توصیف کردند. گاردین نوشت که این وعدهها، که منتقدان امریکایی آنها را «سوسیالیستی» میخوانند، در کشورهای اسکاندیناوی و آلمان سالهاست اجرا میشوند و میتوانند الگویی برای شهرهای بزرگ باشند. جامعه هندیتبار نیز با شور و شوق خاصی واکنش نشان داد؛ ممدانی در سخنرانی پیروزیاش، از والدین هندیتبارش و سخنرانی جواهر لعل نهرو نقل کرد که این امر به جشنهای خیابانی بالیوودی در محلههای جنوب آسیایی نیویورک دامن زد. آسوشیتدپرس گزارش داد که شبکههای اجتماعی هندی پر از پستهای حمایتی شد، هرچند برخی از دیاسپورای محافظهکار، ترکیب هویت مسلمان و سوسیالیست او را «غیرمنتظره» خواندند.
شکافهای عمیق ایدئولوژیک و مذهبی
پیروزی زهران ممدانی در انتخابات شهرداری نیویورک، که با حاشیه اندک 50.3درصدی به دست آمد، بیش از هر چیز، زنگ خطری برای روابط او با جامعه یهودی شهر -بزرگترین جمعیت یهودی خارج از اسراییل با بیش از 1.1 میلیون نفر- به صدا درآورد. این جامعه، که تاریخی طولانی در حمایت از دموکراتها دارد، در انتخابات 2025 به دو اردوگاه عمیقا تقسیم شد: یکسو، یهودیان مترقی و جوان که ممدانی را به عنوان نماد عدالت اجتماعی و ضدنژادپرستی میستایند و سوی دیگر، رهبران محافظهکار و اصلینشینان که مواضع ضداسراییلی او را تهدیدی مستقیم برای امنیت یهودیان میدانند. گاردین گزارش داد که این شکاف، ممدانی را به «وسیلهای برای بروز تنشهای درونی جامعه یهودی» تبدیل کرده، جایی که بحثها از سالنهای کنیسه تا صفحات ایکس کشیده شده است. ریشه چالشها به مواضع گذشته ممدانی بازمیگردد. او اسراییل را متهم به «نسلکشی» در غزه کرده و از وجود آن به عنوان «کابینه یهودی» که حقوق فلسطینیان را نقض میکند، انتقاد صریح داشته است. این اظهارات، که در کمپین با فشار فزایندهای روبهرو شد، باعث شد ربانیهایی مانند الیوت کاسگروو از کنیسه پارک اونیو در آپِر ایست ساید، در موعظهای علنی اعلام کنند: «ممدانی خطری برای امنیت جامعه یهودی نیویورک است.» بیش از هزار ربی امریکایی این موضع را تایید کردند. با این حال شکاف نسلی و ایدئولوژیک عمیقتر از آن است که تصور میشود. نظرسنجی نیوزویک نشان داد ممدانی 17 امتیاز بیشتر در میان یهودیان جوان و کمتر مذهبی داشت، اما در مناطق مرفه مانند آپِر ایست ساید و استتن آیلند، کومو با حمایت قاطع یهودیان محافظهکار پیروز شد. همزمان خبرگزاری سیانان نیز گزارش داد که این تقسیم، سوالاتی اساسی در مورد هویت یهودی امریکایی در 2025 مطرح کرده است. ممدانی برای ترمیم این شکافها، تلاشهای گستردهای را آغاز کرده است. او در کنیسههای پیشرو بروکلین حضور یافت و با همراهی برد لندر، کنترلر شهر و از اعضای جامعه یهودی در مراسم شرکت کرد. وی تعهد داده بودجه بررسی جرایم ضدیهودی را افزایش دهد، در استخدامها از «آزمون وفاداری به اسراییل» پرهیز کند و از شعارهای جنجالی بپرهیزد.
نماد یهودیان امریکا فروپاشید
در اسراییل اما واکنشها تندتر بود. تلویزیون این کشور سخنرانی پیروزی او را زنده پخش کرد و یکی از نمایندگان راستگرا اظهار داشت: «سیب بزرگ سقوط کرد.» به این معنا که نیویورک، نماد قدرت یهودیان در امریکا، به دست سیاستمداری مسلمان و ضداسراییلی افتاده است. سفیر اسراییل در سازمان ملل قول همکاری با رهبران یهودی نیویورک را داد، درحالیکه فلسطینیها این رویداد را «تغییری بزرگ در امریکا» نامیدند.با این همه چالشها همچنان پابرجاست. این چالش تنها داخلی نیست، بلکه ملی و جهانی است. واشنگتن پست آن را «اضطراب و اصطکاک در شهر یهودی امریکا» توصیف کرد و نیویورک تایمز تاکید داشت که موفقیت ممدانی، شکاف میان یهودیان امریکایی را عمیقتر کرده است. جایی که جوانان از اسراییل فاصله میگیرند، اما نسل قدیمی آن را بخشی از هویت خود میداند. اگر ممدانی بتواند این فاصله را پر کند، مدلی نوین برای همزیستی در شهری متنوع چون نیویورک خواهد ساخت؛ در غیر این صورت، ممکن است به انزوای سیاسی او و موج مهاجرت یهودیان از شهر بینجامد. نیویورک، با کنیسههایش و خیابانهای پرتنش، منتظر است تا ببیند آیا «شهردار مسلمان» میتواند اعتماد و همزیستی را بازسازی کند یا تنشها را تشدید خواهد کرد.
حالا نوبت عمل است
شهر دو نیم شده: یهودیان از مواضعش درقبال اسراییل خشمگیناند و حامیانش سیاستهایش را زیرنظر گرفته. والاستریت 40 میلیون دلار علیه او هزینه کرد و هنوز نگران است. ممدانی اما دست به کار شده. تیم انتقالی حرفهای با چهرههایی مثل ماریا تورس-اسپریگر و لینا خان، حفظ کمیسر پلیس جسیکا تیش و رابطهای سازنده با فرماندار هوکول برقرار کردهاند. ممدانی میگوید: «آینده در دست ماست.» اگر موفق شود، چپ امریکا جان تازهای میگیرد. اگر نه، عقبگردی سخت در انتظار است و اما نیویورک، با نفسی بندآمده، در حال تماشاست.پیروزی ممدانی نه تنها در نیویورک، بلکه در کل سیاست امریکا طنینانداز شده است. متحدانش انتقادها را رد میکنند، میگویند او واقعیترین دموکرات است و ایدههایش -هرچند رادیکال- در شهری مثل نیویورک که همیشه پیشرو بوده، جواب میدهد. جومان ویلیامز، وکیل مدافع عمومی و یکی از حاضران جلسات مخفی، میگوید: «هیچکس فکر نمیکرد او نامزد شود. ما فقط میخواستیم آماده باشیم.» اما صبح انتخابات، ممدانی در مدرسه محلی به خودش رای داد؛ به عنوان نامزد دموکراتها، نه حزب خانوادههای کارگر.تغییرات بزرگ در راه است. او قول داده اتوبوسهای عمومی را رایگان کند، فروشگاههای مواد غذایی دولتی راه بیندازد و هزینه زندگی را پایین بیاورد، اما مسیر رسیدن به اینجا، پر از پیچیدگی بود. بیش از 36 مشاور، سیاستمدار و فعال به سیانان گفتهاند رقابت با کومو و اسلیوا، آسانترین بخش ماجرا بود. کمپین ممدانی پس از مقدماتی با ویدیوهای طنز زنده شد، اما تابستان انرژیاش کم شد. سندرز کمک نکرد تا دشمنان متحد نشوند. آدامز ماند و کومو شکست خورد. حالا ممدانی باید وعدههایش -حملونقل رایگان، فروشگاه دولتی- را با بودجه محدود و مخالفان زیاد عملی کند. موفقیتش آینده چپ امریکا را میسازد.
موانع پیش رو: از والاستریت تا شورای شهر
والاستریت، که بیش از 40 میلیون دلار علیه ممدانی هزینه کرده بود، حالا با واقعیت حکمرانی او دست و پنجه نرم میکند. انپیآر گزارش داد که مدیران اجرایی و میلیاردرها، از جمله الکس کارپ مدیرعامل پالانتیر، نگران «کاهش ارزش مدارک دانشگاهی نخبگان» در برابر سیاستهای کارگری ممدانی هستند و برخی شرکتها را به فکر انتقال به جرسی سیتی انداختهاند. با این حال، ممدانی در تیم انتقالیاش، چهرههایی مانند لینا خان (رییس سابق کمیسیون تجارت فدرال) را برای مشاوره ضدانحصار دعوت کرده تا تعادلی میان اصلاحات و ثبات اقتصادی برقرار کند. نشریه پولیتیکو پیشبینی میکند که بزرگترین چالش ممدانی، جلب حمایت شورای شهر باشد؛ جایی که اکثریت دموکراتها هنوز به کومو تمایل دارند و ممکن است بودجه حملونقل رایگان را مسدود کنند.
سوگند رسمی او در اول ژانویه 2026، درست پس از نیمهشب، نقطه شروعی نمادین خواهد بود. نیویورک تایمز آن را «آغاز آزمایش سوسیالیسم شهری» نامید. اگر ممدانی بتواند ائتلافهای نژادی و طبقاتی را ترمیم کند، پیروزیاش نه تنها چپ امریکا را احیا میکند، بلکه نیویورک را به کانون نوآوری اجتماعی جهانی تبدیل خواهد کرد، در غیر این صورت، شکستش میتواند موجی از عقبنشینی مترقی در سراسر کشور به راه بیندازد. شاید شهر، با چشمانی دوخته به برجهایش، منتظر گامهای نخست اوست.
بازار ![]()