کرمان رصد - معاون کنسولی مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه دیپلماسی استانی به چگونگی و ساز و کار تحقق اهداف و جهت گیری سیاست خارجی با کشور‌های همسایه کمک می کند، گفت: باید از فرصت‌های کمیاب و بی نظیر استان‌ها در راستای سیاست همسایگی و تقویت سیاست خارجی استفاده کنیم.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، آقای وحید جلال زاده رئیس ستاد دیپلماسی استانی و معاون کنسولی مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه و آقای غلامحسین مظفری استاندار خراسان رضوی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری ا هدف، ظرفیت‌ها و چشم انداز دومین نشست منطقه‌ای دیپلماسی استانی را بررسی و درباره آن بحث تبادل نظر کردند و همچنین به پرسش ها در این باره پاسخ دادند. متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
مقدمه مجری: دومین همایش دیپلماسی استانی روز‌های 30 مهر و البته یکم آبانماه به مدت دو روز در مشهد مقدس برگزار می‌شود. این نشست منطقه‌ای با حضور استانداران خراسان رضوی، خراسان جنوبی و همچنین خراسان شمالی، روسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در کشور‌های همسایه و همچنین جمع دیگری از میهمانان قرار است برگزار بشود. نخستین همایش دیپلماسی استانی با محوریت شیراز و با حضور وزیر امور خارجه، استانداران مناطق جنوبی کشور، جمعی از سفیران جمهوری اسلامی ایران در کشور‌های هدف و همچنین مسئولان استانی برگزار شد که با استقبال گسترده‌ای همراه بود چه از جانب مدیران محلی و استانی و کشوری و چه از جانب فعالان بخش خصوصی در استان فارس، در برنامه امشب دومین نشست منطقه دیپلماسی استانی را که قرار است در روز‌های 30 مهر و یکم آبان در مشهد برگزار شود بیشتر واکاوی کنیم، هدف، ظرفیت‌ها و همچنین چشم انداز این نشست‌ها را مورد بحث و بررسی قرار بدهیم.
سوال: آقای جلال زاده، دومین نشست دیپلماسی استانی در مشهد مقدس، نشست اول را در شیراز و با استقبال گسترده برگزار کردید و همچنین رئیس ستاد دیپلماسی استانی هستید، چرا دیپلماسی استانی؟
جلال زاده: تشکر میکنم از رسانه ملی بخاطر اهمیتی که به موضوع قابل توجه دیپلماسی استانی دادند و این مجال را در اختیار ما امشب قرار دادید که ما به این موضوع مهم بپردازیم. از سال‌های گذشته همیشه بحث ظرفیت‌های استان‌ها هم در کلام رهبری عزیر، هم روسای جمهور و هم استانداران جاری بود که ظرفیت‌ها و فرصت‌هایی که در استان‌ها است نباید مغفول مسائل کلان ملی قرار بگیرد؛ لذا در دولت‌های گذشته سیاست همسایگی جزو سیاست‌های اصولی و بنیادین سیاست خارجی بوده است. در دولت دوازدهم هم شخص آقای دکتر پزشکیان بخاطر این که خاستگاه شان از استان‌ها بوده، آن هم از یک استان مرزی و لذا یک درک دقیقی از شرایط استان‌ها و فرصت‌ها و ظرفیت‌های استان‌ها دارند و هم وزیر محترم امور خارجه که در جلسات رای اعتماد شان در مجلس از جمله قول‌هایی که به نمایندگان خانه ملت دادند این بود که مرز‌ها برای ما مهم است، استان‌های مرزی و ظرفیت‌های آن برای ما مهم است و همچنین استان‌های عمقی و ما باید این را در صدر سیاست‌های خودمان قرار خواهیم داد به همین خاطر ما از همان روز‌های اول تشکیل دولت در وزارت خارجه موضوع دیپلماسی استانی را پی گرفتیم همانطور که اشاره کردید اولین محصول آن در شیراز عزیز، در شیراز زیبا به میزبانی همکاران ما در استان فارس بود که من این جا از استاندار محترم و دیگر عوامل استانداری تشکر میکنم، پنل‌های مختلفی در آنجا برگزار شد، تمامی سفرای ما در حوزه خلیج فارس و کشور عراق در شیراز حضور داشتند و همچنین ما توانستیم آنجا قدم اول را برداریم، قطعا قدم اول قدم عالی و برتری نبود، اما یک گفتمان سازی کرد، یک ساختار سازی کرد، ما بعد از آن موفق شدیم ستاد دیپلماسی استانی را تشکیل بدهیم، دولت حساس شد، دو هفته پیش دولت فرصتی داد که من در صحن دولت حضور پیدا کنم در حضور همه وزرا، ریاست محترم جمهور و وقتی که به من داده بودند یک ربع بود، 45 دقیقه دولت برای دیپلماسی استانی وقت گذاشت، آقای رئیس جمهور دو پیشنهادی که ما آنجا دادیم آن را پذیرفتند، گفتنی است که این جا عرض کنم ما 28 تا دفتر وزارت امور خارجه در استان‌ها داریم و البته مهم‌ترین، فعال‌ترین و بزرگترین نمایندگی جمهوری اسلامی در خارج و داخل کشور در مشهد مقدس است که ان شاالله در ادامه من به ظرفیت‌های استانی و دفاتر و این سیاستی که در پیش داریم خواهیم پرداخت.
سوال: آقای مظفری، مشهد دومین مقصد دیپلماسی اقتصادی است، مشهد مجموعه‌ای از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌ها است، آستان مقدس حضرت امام رضا (ع)، بحث زیارت، بحث سیاحت، بحث تجارت و موضوع اقتصاد. بفرمایید که آنچه که آماده شده برای ارائه در دومین نشست دیپلماسی استانی چه است؟
مظفری: خراسان یعنی شرق کشور؛ یعنی من بحثم این است که این نشست هم به طور دقیق شرق کشور را پوشش خواهد داد، علاوه بر نکاتی که شما فرمودید که مهم‌ترین آن مرجع شریف امام رضا (ع) در خراسان و مشهد مقدس است، ما دروازه ورودی به کشور‌های آسیای میانه، به شرق، افغانستان، هند، چین و کشور‌های دور هستیم بنابراین ظرفیت فوق العاده استثنایی را داریم، کریدور شمال به جنوب را ما در شرق کشور داریم که یکی از مسیر‌های بسیار بسیار مهم برای تجارت ما و اقتصاد ما است این نشست می‌تواند زمینه ساز توسعه اقتصادی به معنای واقعی همکاری‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی باشد. مطمئنا استمرار این نشست‌ها، پیگیری مصوباتی که در کمیته‌های چهارگانه‌ای که تعریف شده که به نظر من بسیار دقیق و هوشمندانه طراحی شده و ان شاالله بتوانیم از آنها بهره کافی ببریم، تلفیقی که بین این تیم‌هایی که چیده شده، روسای این کمیته‌ها یا این کارگروه‌ها یا این پنل‌ها که از وزرا و مقامات ارشد کشور هستند، عزیزان ابتکاری که به خرج دادند و تاکیدی هم که شد، دبیری این کمیته‌ها را بخش خصوصی انجام می‌دهد یعنی تلفیق بسیار بسیار دقیق و درستی از ظرفیت‌ها و شناسایی این که ما بتوانیم اگر تصمیمی گرفته می‌شود متناسب با نیاز‌های بخش خصوصی باشد و بخش خصوصی خودش در بطن کار باشد برای اجرای بعدی کار‌ها و این اقداماتی که به نظر می‌رسد فرصت بسیار خوبی است من امیدوار هستم که این نشست سرآغاز یک ایجاد فرصت‌های گسترده برای کشور و ان شاالله استفاده از فرصت‌ها در شرق کشور باشد.
سوال: آقای جلال زاده در دولت‌های مختلف همیشه تاکید می‌شود بر تقویت سیاست همسایگی، اما یک نگاه نو در این دولت تشکیل ستاد دیپلماسی استانی است، یعنی در کنار ارتباط و تقویت روابط با همسایگان تقویت استان‌ها به منظور رسیدن به آن رویکرد عالی و بالاتر یعنی تقویت روابط با همسایگان دنبال می‌شود، فکر می‌کنید چقدر مهم و تاثیرگذار باشد؟ حالا که در مشهد برای ارتباط با همسایگان مثلا آسیای میانه، شرق، افغانستان و دیگر کشور‌ها، ما این نشست را برگزار می‌کنیم فکر می‌کنید سطح روابط، رایزنی‌ها و گفت‌و‌گو‌ها چقدر تقویت بشود؟
جلال زاده: سوال درستی فرمودید، من از این زاویه می‌خواهم به آن بپردازم که نسبت سیاست همسایگی با دیپلماسی استانی چیست؟ یعنی ما وقتی که می‌گوییم سیاست همسایگی از برنامه‌های اصولی، بنیادین و منطقی دولت و وزارت امور خارجه است، نسبت آن با دیپلماسی استانی چیست؟ من این طور می‌خواهم حل کنم که اولا یک نسبت عمودی دارند. یعنی اگر ما در سیاست همسایگی به چرایی و جهت گیری سیاست خارجی با کشور‌های همسایه می‌پردازیم، دقیقا در دیپلماسی استانی به چگونگی و ساز و کار تحقق آن اهداف می‌پردازیم، شما تصور بکنید ما با افغانستان با ترکمنستان، با تاجیکستان با کشور‌های همسایه با پاکستان با ترکیه با هر کجا، ما وقتی که در سیاست همسایگی می‌رویم صحبت می‌کنیم عقد قرارداد می‌کنیم، می‌شود بفرمایید زمین اجرایی این سیاست‌ها و برنامه‌ها و سیاست همسایگی کجاست؟ من عرض میکنم که قریب به اتفاق این‌ها مربوط به استان‌های مرزی می‌شود. اگر مربوط به بازارچه است، اگر مربوط به پایانه است، اگر مربوط به مسائل امنیتی است، اگر مربوط به دیپلماسی فرهنگی و عمومی است، دانشگاه‌ها، اتاق‌های بازرگانی، بخش خصوصی، پس لذا این یک رابطه عمودی است که ما سیاست همسایگی را در راستای سیاست دیپلماسی استانی به هم بدوزیم یک رئیس جمهوری، یک اصطلاحی داشت می‌گفت که اگر ما کشور‌های همسایه را به هم بدوزیم جنگ هم بشود این دوخت و دوز این کشور‌ها را از هم جدا نمی‌کند من نمی‌خواهم مثال جا‌های دیگر را بزنم، ما اگر برق یا آب مان یا گازمان را، اگر پایانه‌ها و جاده هایمان را، اگر گردشگری سلامت که اولین پایلوت سامانه گردشگری سلامت بعد از سال‌ها که آرزوی هم بخش بهداشتی ما بود، بیمارستانی در خراسان رضوی دارد کلید می‌خورد، شما ببینید علی الارض سیاست همسایگی الا استان‌های مرزی زمینی برای بازی و برای اجرا ندارد لذا این دو تا در راستای هم هستند یک رابطه عمودی دارند و به کمک هم خواهند آمد و ما خواهیم توانست از فرصت‌های کمیاب و بی نظیر استان‌ها در راستای سیاست همسایگی و تقویت سیاست خارجی استفاده کنیم. من این جمله را هم بگویم، من از یکی شنیدم در همین گفت‌و‌گو‌هایی که در خصوص دیپلماسی استانی داشتیم می‌گفت، دیپلماسی استانی ابزارسازی برای سیاست خارجی است، ابزارسازی هوشمندانه، بومی سازی و مردمی سازی سیاست خارجی است، آقای استاندار الان اشاره‌ای داشتند که ما دبیر این میزگرد‌ها و پنل‌ها ... این تاکید آقای استاندار بود ما وقتی که پنل‌ها را به استان دادیم که نظر نهایی را بدهند من شنیدم که گفتند که آقای مظفری گفته، دبیران باید بخش خصوصی باشد که ما همین کار را انجام دادیم.
سوال: آقای مظفری، راجع به همین رویکرد صحبت کنیم یعنی ورود بخش خصوصی، تقویت بخش خصوصی در بسیاری از امورات، مثلا در این نشست. خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، چون تاکید شما بر این است که این نشست برای منطقه شرق کشور دارد برگزار می‌شود و تقویت رویکرد‌ها و ظرفیت‌ها؛ حالا که با این نگاه مدیریت پنل‌ها و بسیاری از بخش‌ها را به بخش خصوصی دادید، فکر می‌کنید حرکت برخط و مسیر پیشرفت را در مکان و در نقاط و در استان‌هایی که به آن اشاره کردید چقدر تقویت می‌کند این رویکرد؟
مظفری: من خوشحالم که عرض کنم، بعد از پیگیری‌هایی که انجام شد و البته یک کمی گله مندی‌هایی که ما در بعضی از جلسات طرح کردیم، یکشنبه گذشته دولت مصوبه‌ای را گذراند خوشبختانه با پیگیری عزیزان و درخواستی که ما داشتیم که استانداران جانشین روسای کمیسیون‌های مشترک ایران و کشور‌های طرف مقابل شدند. پیشنهاد مشخص ما این بود که کمیسیون مشترکی که ما با کشور‌های اطراف داریم به لحاظ پروتکل‌ها وزرایشان طرف مقابل هم وزیر هستند، وزرا هستند، پیشنهاد اول ما این بود که استانداران باشند، بالاخره همانطورکه آقای جلال زاده اشاره کردند هر مصوبه‌ای که اتفاق بیفتد تفاهمی که باشد اجرای آن در استان‌ها توسط بخش خصوصی است، پیشنهاد مشخص ما این بود که استانداران بشوند روسای کمیسیون مشترک، اتاق بازرگانی هر استان در مرزی‌ها و مناطق مرزی بشوند دبیر آن کمیسیون‌ها که بتواند اتفاق بیفتد. واقعیت این است که در یک بخشی این اتفاق نیفتاده بود و ما فاصله داشتیم، کمیسیون مشترک برگزار می‌شد من بعنوان استاندار خراسان هیچ خبری نداشتم چه تفاهمی انجام شده، چه اتفاقی افتاده این در طول سال‌های قبل هم بوده شاید 20-30 سال قبل، خوشبختانه این مصوبه‌ای که اتفاق افتاد که استانداران بشوند جانشین روسای کمیسیون‌های مشترک بین ایران و کشور‌های مقابل، پیشنهاد مشخص ما این است مثل همین دبیری این کمیسیون‌هایی که الان آقای دکتر جلال زاده به خوبی تبیین کردند و موافقت کردند که بخش خصوصی بشود دبیر این کمیسیون‌ها، اگر این اتفاق بیفتد ما توسعه میدهیم روابط مان را در سطح گسترده و بخش خصوصی عملا وارد این داستان است. همه ما اعتقادمان این است که بخش خصوصی است که می‌تواند اقتصاد را تکان بدهد، دولت تسهیل گر باید باشد، زیرساخت فراهم کند، کمک کند، همین نشست‌هایی که آقای دکتر جلال زاده و آقای دکتر عراقچی به خوبی در برنامه هایشان در مجلس هم ارائه کردند که من با حساسیت گوش می‌کردم نکته کلیدی بود که ما تقویت می‌کنیم دیپلماسی استانی را یعنی راه می‌اندازیم بحث را، در یک استانی در استان خراسان رضوی و در شرق کشور ما، 90 درصد اقتصادمان خصوصی است. یک اتفاق خوب و بزرگی است، در همین یک سال گذشته و البته قبل از این جنگ که رفت و آمد‌هایی را تعریف کردیم با همین فضایی که ایجاد شد، طرح موضوع دیپلماسی استانی و در کنار آن دیپلماسی اقتصادی که بهرحال یکی از شاخه‌های دیپلماسی استانی است و دیپلماسی فرهنگی، دیپلماسی حتی زیست محیطی، سفر‌هایی که در کشور‌های اطراف داشتیم هدفمند و کاملا تعریف شده، یعنی کانون‌های اقتصادی موثر کشور‌های اطراف را شناسایی کردیم، جلسات مفصل و دقیقی را بخش خصوصی ما داشتند، پیش بینی‌های لازم را انجام دادند، سفر‌ها واقعا هدفمند انجام شد، به نقاط مختلف، سفر‌ها آن چارچوب دقیق استاندارد‌ها را داشت، حتما سفر‌ها با یک کیفیت خاص انجام شد، بخش خصوصی غالب بود، نتیجه این سفر‌ها را می‌خواهم عرض کنم که فردا روز ملی صادرات را می‌خواهیم جشن بگیری باید با خوشحالی ابراز کنیم که در 6 ماهه اول سال 1404 که صادرات کشور تقریبا نسبت به سال گذشته اتفاقی نیفتاده یک درصد کمی هم منفی بوده ولی خوشبختانه خراسان رضوی با همین تاکید بر دیپلماسی اقتصادی و استانی و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی 36 درصد افزایش را تجربه کرده یعنی اعتقاد ما این است که فرمایش شما را این طور تکمیل کنم که بخش خصوصی است که این کار‌ها را می‌تواند انجام بدهد اگر تاکید کردیم توجه کردیم و در عمل هم فضا دادیم بخش خصوصی حتما این اتفاق رقم خواهد خورد در این نشست هم همه این اتفاقاتی را که ما داریم ساماندهی و سازمان دهی می‌کنیم برای بخش خصوصی است و نکته مثبت و اتفاق خوب در این نشست این است که بخش خصوصی را به یک معنای خودش متولی برگزاری این پنل‌ها و نشست‌ها و کارگروه‌ها است که در این چند روز من آقای جلال زاده زحمت کشیدند چند بار به مشهد تشریف آوردند جلسات مکرر داشتیم یک شور و هیجان خوبی در بخش خصوصی برای این که مطالبات را طرح بکنند برای این که سوابق را مرور بکنند، درخواست هایشان و پیشنهادات داشته باشند
سوال: و همین که صدایشان شنیده شود
مظفری: بله، اصلا خودشان حرف می‌زنند، اصلا این جا دیگر صدا را به بقیه می‌رسانند، متولیان امر که می‌آیند بخش خصوصی است که مدعی این است که باید به او کمک کنیم حتما اتفاق خوبی رقم خواهد خورد انشاالله.
سوال: آقای جلال زاده در قالب همین دیپلماسی و رویکردی که اتخاذ شده در ستاد دیپلماسی استانی، امکان برگزاری نشست‌های مشترک مرزی یا توافقات منطقه‌ای بدون واسطه تهران را فراهم می‌کنید؟ یا فراهم است؟ می‌خواهم بروم به سراغ یک سوال بسیار مهم، این که رفتید به سراغ تقویت استان‌ها و دیده شدن و بالابردن ظرفیت استان‌ها آیا اختیارات واقعی هم به استان‌ها می‌دهید؟
جلال زاده: خوب است که این سوال را فرمودید، چون نه یاد من بود و نه اقای مظفری که تا الان این را نگفته بودیم شما هم ما را کمک کردید که این را اشاره کنیم. آقای رئیس جمهور و دولت محترم دقیقا یک سال است که روی اختیارات استانداران نه فقط بحث سیاست خارجی، بلکه در حوزه آب، در حوزه تخصیص آب، در بحث اقتصادی با ... من نمی‌خواهم این جا بگویم، مثلا بانک‌ها اختیاری که به استان‌ها داده بودند اصلا عدد آن با اتفاقات این روز‌های اقتصاد کشور همخوانی نداشت اگر آقای مظفری صلاح دانستند بگویند، چون ما هم یک سابقه یا سوءسابقه‌ای در استانداری داریم ما این همه آدم در شورای برنامه ریزی تسهیل صادرات ...
مجری: حسن سابقه آقای جلال زاده ...
جلال زاده: بله حسن سابقه، ما می‌نشستیم به تعبیر من سیبیل به سیبیل، 50 نفر بعد می‌دیدیم قدرت اجرایی بانک ملی ما در استان چقدر بود آقای دکتر مظفری؟
مظفری: این اواخر 30 میلیارد تومان ..
جلال زاده: بله، اصلا با اتفاقات این روز‌های اقتصادی. یک جدولی تهیه شده، اختیارات استانداران در آنجا آمده که شامل حوزه ما هم می‌شود و همه دستگاه‌ها، در مرحله تصویب است یا مجلس یا دولت یا حتی شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا که آن دارد مسیر خودش را طی می‌کند، اما آیا ما تا حال استانداران با استان‌های مرزی خودشان ارتباط نداشتند؟ چرا داشتند، حتما آقای دکتر مظفری، حتما استانداران خراسان جنوبی و شمالی، آذربایجان غربی با 5 استان ترکیه با اربیل، ساری با ترکمنستان ... همه ارتباط داشتند، ما این را داریم قاعده‌مند می‌کنیم ساختار محور می‌کنیم، عرض کردم ما یک دبیرخانه تشکیل دادیم اگر تمرکز نباشد، به قول فرمایش حضرت آقا، تصمیم 30 درصد کار است، پیگیری 70 درصد کار است ما عزم مان را جزم کردیم با حمایت‌هایی که از استان‌ها به عمل خواهیم آورد، بتوانیم دبیرخانه ایجاد کنیم که این را پیگیری کند لذا دیپلماسی استانی، تمرکز زدایی از سیاست خارجی ملی نیست، بلکه ابزارسازی هوشمندانه برای این که ما از ظرفیت‌های استان استفاده کنیم و بتوانیم این ظرفیت‌ها را از طریق بخش خصوصی به منصه ظهور برسانیم. ما با مشورتی که با مقامات استانی کردیم و نهایتا تایید استان را گرفتیم، ما 4 تا میزگرد الان من کلمه پنل را اصلاح میکنم، 4 تا میزگرد را ما با عنوان‌های یک: سیاست همسایگی، حمل و نقل، ترانزیت، کریدور‌ها که ریاست آن به معاونت هماهنگی امور اقتصادی وزارت کشور محول شده که اصلا خودش یک برنامه ریزی دقیقی دارد که دبیری هم به بخش خصوصی ... دیپلماسی اقتصادی را داریم که مسئولیت آن به معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه داده شده، بحث فناوری‌های نو و هوش مصنوعی به دکتر روزبه رئیس مرکز فناوری‌های ریاست جمهوری سپرده شده، میزگرد گردشگری سلامت به خود وزیر محترم میراث و گردشگری و صنایع دستی در مشهد حضور پیدا خواهند کرد که هم در جلسه اختتامیه و هم ریاست این میزگرد را بر عهده دارند، ما تمام تلاش مان این بوده که این توازن بخش خصوصی بچربد به بخش دولتی در این پنل در کنار این میزگرد‌ها ما یک اجلاس منطقه‌ای سفرایمان را داریم همانطور که اشاره کردند روسیه، هند، عراق، قرقیزستان، قزاقستان، تاجیکستان، ترکمنستان، پاکستان، افغانستان و سرکنسولگری‌های مرتبط مثل هرات و این‌ها در این همایش حضور دارند، ما یک کارگروه بین المللی داریم در مشهد به نام کارگروه بین المللی امام رضا (ع) که هم آقای استاندار هم بنده و هم آقای دکتر عراقچی و هم آقای دکتر صالحی امیری و تولیت محترم آستان قدس در آنجا حضور پیدا خواهند کرد که این‌ها در کنار این نشست برگزار خواهد کرد.
خبر تکمیل می شود.