کرمان رصد - ایران / «همگرایی اقتصادی ایران و پاکستان؛ فرصتی نو در سایه کمیسیون مشترک» عنوان یادداشت روز در روزنامه ایران به قلم فرزانه صادق است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
روابط ایران و پاکستان طی دهه‌های گذشته همواره متأثر از تحولات منطقه‌ای، سیاست‌های جهانی و الزامات امنیتی بوده است. اگرچه روابط سیاسی میان دو کشور همواره در سطحی قابل‌قبول حفظ شده، اما ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری آن‌طور که باید و شاید بالفعل نشده است. اکنون و در آستانه تحولات تازه در نظم اقتصادی منطقه‌ای، کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و پاکستان بار دیگر بستری را برای توسعه همکاری‌های پایدار میان دو همسایه مهم و تأثیرگذار در جنوب آسیا فراهم کرده است. بیست‌ودومین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی، نه‌تنها فرصتی برای مرور گذشته و ترسیم آینده روابط اقتصادی دو کشور بود، بلکه با برگزاری یک همایش تجاری کم‌سابقه در حاشیه آن، پیام روشنی به فعالان اقتصادی، دولت‌ها و ناظران منطقه‌ای ارسال کرد: ایران و پاکستان آماده‌اند تا ظرفیت‌های بالقوه خود را به موتور محرک همکاری‌های اقتصادی و تجاری تبدیل کنند.
ظرفیت‌های مشترک؛ از حملونقل تا انرژی
ایران و پاکستان در کنار مرزهای مشترک طولانی، از اشتراکات عمیق فرهنگی و تاریخی نیز برخوردارند. همجواری دو کشور در منطقه‌ای که شاهراه‌های انرژی، حملونقل و تجارت را در خود جای داده است، موقعیتی بی‌نظیر برای همکاری‌های اقتصادی ایجاد کرده است. از یک سو، ایران با دارا بودن منابع عظیم نفت و گاز می‌تواند به عنوان تأمین‌کننده مطمئن انرژی برای پاکستان ایفای نقش کند. از سوی دیگر، پاکستان با جمعیتی جوان و رو به رشد و نیازهای گسترده در حوزه انرژی، زیرساخت و تجارت، می‌تواند یکی از مهم‌ترین بازارهای صادراتی ایران باشد. این همگرایی طبیعی، اگرچه در گذشته تحت‌الشعاع ملاحظات سیاسی و تحریم‌ها قرار گرفته، اما در فضای جدید منطقه‌ای می‌تواند به موتور محرک تعاملات اقتصادی دو کشور تبدیل شود.
بازار ![]()
کمیسیون مشترک؛ از دیپلماسی رسمی تا میدان عمل
کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و پاکستان طی دو دهه گذشته، همواره بستری برای مذاکره و توافق در حوزه‌های گوناگون بوده است. اما آنچه بیست‌ودومین نشست این کمیسیون را متمایز کرد، ورود جدی بخش خصوصی به فرآیند گفت‌وگو و همکاری بود. برگزاری همایش تجاری مشترک با حضور 50 شرکت ایرانی و بیش از 100 شرکت پاکستانی و در مجموع 500 شرکت‌کننده، نشان از عزم جدی فعالان اقتصادی دو کشور برای عبور از مرزهای سنتی تعاملات داشت. چنین رویدادی در حاشیه نشست‌های کمیسیون‌های مشترک به ندرت دیده می‌شود و همین امر، اهمیت ویژه آن را دوچندان می‌کند. در این همایش، فعالان اقتصادی فرصت یافتند تا از نزدیک با ظرفیت‌ها، نیازها و زمینه‌های همکاری طرف مقابل آشنا شوند و راهکارهایی برای رفع موانع تجارت مستقیم، سرمایه‌گذاری مشترک و توسعه زیرساخت‌های مرزی ارائه دهند.
نقش بخش خصوصی در شکوفایی روابط
یکی از نکات کلیدی این نشست و همایش تجاری، تأکید بر محوریت بخش خصوصی در روابط اقتصادی ایران و پاکستان بود. تجربه کشورهای موفق در توسعه تجارت دوجانبه نشان داده است که بدون حضور و ابتکار عمل فعالان اقتصادی، توافق‌های دولتی نمی‌تواند به نتیجه مطلوب برسد. شرکت‌های ایرانی حاضر در این همایش، عمدتاً در حوزه‌های انرژی، پتروشیمی، صنایع غذایی، دارویی، ساختمانی و خدمات فنی ـ مهندسی فعالیت داشتند. در مقابل، شرکت‌های پاکستانی نیز در بخش‌های کشاورزی، نساجی، حملونقل و فناوری اطلاعات به میدان آمده بودند. این تنوع حوزه‌ها، نشان‌دهنده گستره وسیع ظرفیت‌های همکاری میان دو کشور است که می‌تواند در قالب سرمایه‌گذاری‌های مشترک یا تبادل فناوری به ثمر بنشیند.
مسیرهای لجستیکی و کریدورهای منطقه‌ای
یکی از مباحث مهم مطرح‌شده در کمیسیون مشترک، نقش ایران و پاکستان در کریدورهای منطقه‌ای حملونقل بود. ایران به‌عنوان پل ارتباطی میان آسیای مرکزی، قفقاز، خلیج فارس و اروپا، و پاکستان به‌عنوان دروازه‌ای به سمت جنوب آسیا و اقیانوس هند، هر دو جایگاهی بی‌بدیل در اتصال زنجیره‌های تجاری دارند. توسعه مسیرهای ریلی و جاده‌ای مشترک، تسهیل ترانزیت کالا و ایجاد زیرساخت‌های مرزی مدرن می‌تواند هزینه تجارت را به شکل چشمگیری کاهش داده و حجم مبادلات را افزایش دهد. در این زمینه، سرمایه‌گذاری مشترک در پایانه‌های مرزی و بهره‌گیری از ظرفیت بنادر ایران و پاکستان به‌عنوان حلقه‌های کلیدی زنجیره ترانزیت، در دستور کار قرار گرفت. البته نباید فراموش کرد که مسیر گسترش همکاری‌های اقتصادی ایران و پاکستان، با چالش‌هایی نیز روبه‌روست. تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، ملاحظات امنیتی در مرزها، ضعف زیرساخت‌های بانکی برای تبادل مالی و محدودیت‌های لجستیکی، برخی از این چالش‌ها هستند.