کرمان رصد - اعتماد / «آینده روابط هند و امریکا» عنوان یادداشت روز در روزنامه اعتماد به قلم پرهام پوررمضان است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
روابط میان ایالات متحده امریکا و جمهوری هند در طول دهه‌های گذشته همواره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. این دو کشور، به عنوان بزرگ‌ترین دموکراسی‌های جهان، دارای زمینه‌های گسترده‌ای برای همکاری در حوزه‌های اقتصادی، امنیتی و فناوری هستند، اما در عین حال،چالش‌ها و اختلافات سیاسی و راهبردی نیز بخشی از این رابطه را تشکیل می‌دهند. در سال‌های اخیر، تحولات منطقه‌ای و جهانی ازجمله تغییرات در سیاست انرژی، رقابت‌های ژئوپلیتیکی و تحولات تجاری، باعث شده تا رابطه میان هند و امریکا وارد دوره‌ای پیچیده و چندبعدی شود. با توجه به اهمیت این رابطه در معماری نوین نظم جهانی و نقش آن در امنیت و اقتصاد منطقه‌ای، تحلیل سناریوهای احتمالی آینده، اعم از تقویت شراکت، تداوم تنش‌ها، تأکید بر خودمختاری هند یا ورود به دوره‌ای از بحران ضروری به نظر می‌رسد. این کوتاه نوشتار تلاش دارد با بررسی تحولات اخیر و ارزیابی روندهای جاری، تصویری روشن و تحلیلی از مسیر آینده روابط هند و امریکا ارائه بدهد و چالش‌ها و فرصت‌های این همکاری استراتژیک را مورد کنکاش قرار بدهد. با گذشت چند ماه از ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در سال 2025، روابط ایالات متحده و هند وارد مرحله‌ای پیچیده و چندوجهی شده است. این تحولات ناشی از ترکیبی از سیاست‌های اقتصادی، دیپلماسی انرژی و استراتژی‌های ژئوپلیتیکی است که هر یک تأثیرات عمیقی بر تعاملات دوجانبه دارند. در حوزه اقتصادی، ترامپ با اعمال تعرفه‌های 50 درصدی بر واردات کالاهای هندی، به‌ویژه در واکنش به خرید نفت ارزان‌قیمت از روسیه توسط هند، فشار قابل‌توجهی به اقتصاد این کشور وارد کرده است. این اقدام، که با هدف کاهش وابستگی به منابع انرژی روسی صورت گرفته، منجر به واکنش‌های منفی از سوی دهلی‌نو شده است. با این حال، در سپتامبر 2025، نخست‌وزیر هند، نرندرا مودی از تمایل به گفت‌وگو با ترامپ در خصوص مذاکرات تجاری خبر داده و بر پتانسیل نامحدود شراکت دو کشور تأکید کرده است. در عرصه انرژی، هند همچنان به خرید نفت از روسیه ادامه می‌دهد که این موضوع به عنوان یکی از نقاط اختلاف با ایالات متحده مطرح است. ترامپ در تلاش است تا با اعمال فشارهای اقتصادی، هند را به کاهش این وابستگی ترغیب کند. با این وجود، هند بر لزوم تنوع منابع انرژی و حفظ ثبات اقتصادی تأکید دارد و از پذیرش فشارهای یک‌جانبه خودداری می‌کند در زمینه دیپلماسی، روابط هند و امریکا تحت تأثیر مسائل منطقه‌ای و جهانی قرار دارد. در ماه مه 2025، با میانجیگری ایالات متحده، توافق آتش‌بس میان هند و پاکستان حاصل شد که نشان‌دهنده نقش فعال واشنگتن در مسائل جنوب آسیاست. با این حال، ترامپ در اظهاراتی مدعی شد که نقش میانجیگری داشته که این موضوع با واکنش منفی دهلی‌نو مواجه شد و بر پیچیدگی‌های دیپلماتیک افزود. به نظر می‌رسد که با توجه به تحولات چند ماهه نخست ریاست‌جمهوری ترامپ در سال 2025، روابط ایالات متحده و هند وارد مرحله‌ای حساس و پیچیده شده است. سیاست‌های اقتصادی ترامپ، به‌ویژه اعمال تعرفه‌های سنگین بر واردات از هند، نشان‌دهنده تمایل واشنگتن برای اعمال فشار اقتصادی و هدایت هند به سمت هم‌راستایی بیشتر با منافع امریکا است. این اقدامات، هرچند ممکن است در کوتاه‌مدت اثرگذار باشند، اما به طور همزمان نگرانی‌های اقتصادی و سیاسی در دهلی‌نو را افزایش داده و انعطاف‌پذیری دیپلماتیک هند را برجسته کرده است. از سوی دیگر هند با تأکید بر خودمختاری استراتژیک و تنوع منابع انرژی نشان داده است که نمی‌تواند تنها تابع فشارهای خارجی باشد. ادامه خرید نفت از روسیه و واکنش‌های محتاطانه به اظهارات میانجی‌گرایانه ترامپ در مسائل منطقه‌ای، بیانگر تلاش هند برای حفظ توازن در روابط بین‌المللی و تمرکز بر منافع ملی خود است. این واقعیت نشان می‌دهد که هرگونه همکاری یا نزدیکی میان دو کشور نیازمند تعامل پیچیده‌ای است که هم منافع مشترک و هم اختلافات اساسی را در نظر بگیرد. در نهایت گفتنی است که آینده روابط امریکا و هند تحت تأثیر چند عامل کلیدی شکل خواهد گرفت: فشارهای اقتصادی، چالش‌های ژئوپلیتیکی و تمایل هر کشور به حفظ حاکمیت و منافع ملی خود. این دینامیک چندجانبه، فرصت‌ها و چالش‌های فراوانی را پیش روی هر دو کشور قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که مسیر پیش‌رو نه صرفا همکاری و نزدیکی، بلکه ترکیبی از تعامل استراتژیک، مدیریت تنش‌ها و بازنگری‌های راهبردی خواهد بود. روابط دوجانبه، در عین پیچیدگی، همچنان ظرفیت بالایی برای همکاری‌های استراتژیک و اقتصادی دارد، اما موفقیت آن نیازمند انعطاف، دیپلماسی هوشمند و درک دقیق از منافع متقابل است.
حال باتوجه به موارد مذکور سناریوهای زیر متصور است:
سناریوی 1: تقویت روابط و ارتقای سطح روابط به رابطه راهبردی کلاسیک
در سپتامبر 2025، رییس‌جمهور امریکا و نخست‌وزیر هند مذاکرات تجاری خود را پس از دوره‌ای از تنش‌های فزاینده از سر گرفتند. رییس‌جمهور امریکا نسبت به انعقاد توافق تجاری مطلوب ابراز خوش‌بینی کرده و نخست‌وزیر هند بر «پتانسیل نامحدود» شراکت هند و امریکا تأکید کرده است. این کاهش تنش‌های دیپلماتیک، همراه با کاهش نسبی واردات نفت هند از روسیه و انتصاب سفیر جدید امریکا در هند، نشان‌دهنده تعهد مجدد به تقویت روابط دوجانبه است. هر دو کشور در تلاش برای دستیابی به توافق جامع هستند که می‌تواند همکاری در بخش‌های تجارت، دفاع و فناوری را ارتقا بدهد و شراکت استراتژیک آنان را تثبیت کند.
بازار ![]()
سناریوی 2: تنزل رابطه به رابطه مبتنی بر افتراق و تنش
باوجود مذاکرات تجاری جاری، مسائل زیربنایی در روابط هند و امریکا همچنان باقی است. اعمال تعرفه 50 درصدی امریکا بر واردات هند، فشار اقتصادی قابل توجهی ایجاد کرده و ادامه خرید نفت از روسیه توسط هند، انتقادهایی از سوی امریکا به دنبال داشته است. همچنین، امتناع هند از پذیرش نقش میانجیگری امریکا در جریان تنش کوتاه با پاکستان، پیچیدگی‌های دیپلماتیک را افزایش داده است. این عوامل باعث اتخاذ رویکرد محتاطانه شده و هر دو کشور در حال مدیریت تنش‌ها و بازنگری در اولویت‌های استراتژیک خود هستند.
سناریوی 3: هند قطبی در جهان قطبیده
در سال 2025، هند تأکید بیشتری بر استقلال راهبردی استراتژیک خود داشته و در برخی حوزه‌ها از نفوذ امریکا فاصله گرفته است. سیاست‌های دولت ترامپ، ازجمله اعمال تعرفه‌های سنگین و انتقاد از انتخاب‌های انرژی هند، باعث شده تا هند به دنبال تقویت روابط جایگزین و حفظ سیاست خارجی مستقل خود باشد. این تغییر رویکرد نشان‌دهنده تمایل هند به حفظ حاکمیت ملی و دنبال کردن منافع ملی خود است، حتی اگر به معنای فاصله گرفتن از متحدان سنتی باشد.
سناریوی 4: بازتنظیم روابط و پیش به سوی روابط استراتژیک در سایه بحران‌ها
روابط هند و امریکا در سال 2025 در یک نقطه حساس قرار دارد. تعرفه‌ها و فشارهای دولت ترامپ در زمینه واردات نفت از روسیه منجر به تنش‌های اقتصادی و دیپلماتیک قابل توجهی شده است. توقف احتمالی برخی قراردادهای دفاعی و افزایش تنش‌ها در مسائل امنیت منطقه‌ای نیز شرایط را تشدید می‌کند. در صورت عدم مدیریت این چالش‌ها، روابط دوجانبه ممکن است وارد دوره‌ای از بحران شود و هر دو کشور مجبور به بازنگری در توازن استراتژیک و جست‌وجوی شراکت‌های جدید برای تأمین منافع خود شوند.