کرمان رصد - زومیت / پژوهشی تازه نشان می‌دهد که نخستی‌های دارای شست بلندتر، مغز بزرگ‌تری دارند که نشان می‌دهد مهارت‌های دستی و هوش از آغاز در کنار هم تکامل یافته‌اند.
تکامل انسان‌ها معمولاً با دو ویژگی اساسی تعریف می‌شود: مغز بزرگ و پیشرفته و دست‌هایی شگفت‌انگیز و توانمند. این دو ویژگی نه‌تنها به ما کمک کردند ابزار بسازیم، بلکه امکان دادند تا ساختارهای اجتماعی پیچیده، زبان و فرهنگ شکل بگیرند و در نهایت، انسان بتواند خود را با محیط‌های بسیار متفاوت سازگار کند.
بازار ![]()
بسیاری از دانشمندان بر این باورند که دو ویژگی یادشده در مسیر تکامل در کنار هم رشد و به نوعی یکدیگر را تقویت کردند. ایده‌ای که پشت این نظریه است بسیار جالب و منطقی به نظر می‌رسد: زمانی که نیاکان ما شروع به گرفتن و دستکاری اشیاء با دقت و ظرافت بیشتری کردند، مغز آن‌ها نیز مجبور شد بزرگ‌تر و پیچیده‌تر شود تا بتواند از مهارت‌های تازه مانند ساخت ابزار، شکار هماهنگ و ارتباط اجتماعی پشتیبانی کند.
از سوی دیگر، هر بار که مغز رشد بیشتری پیدا می‌کرد و توانایی‌های شناختی بالاتری به دست می‌آورد، دست‌ها نیز می‌توانستند حرکات دقیق‌تر، پیچیده‌تر و ظریف‌تری انجام دهند. به این ترتیب، رشد مغز و دست‌ها در یک چرخه‌ی پیش‌رونده و متقابل، یکدیگر را به تکامل رساندند.
بسیاری از دانشمندان بر این باورند که رشد مغز و دست‌ها در مسیر تکامل همزمان بوده و یکدیگر را تقویت کرده‌اند
با‌این‌حال، مدرک قطعی برای نظریه توصیف‌شده وجود ندارد. فسیل‌ها و یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که بین مغز بزرگ و دست‌های توانا ارتباط وجود دارد؛ اما هنوز ثابت نشده است که یکی باعث رشد دیگری شده باشد.
به‌گزارش نیواطلس، اکنون پژوهش جدیدی درمورد تکامل نخستی‌سانان به سرنخ‌های تازه‌ای رسیده است. پژوهشگران 94 گونه منقرض‌شده و زنده از نخستی‌سانان را بررسی کردند. آن‌ها از روشی برای تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات استفاده کردند که هم تاریخ تکاملی را درنظرمی‌گیرد و هم با آمار و مدل‌سازی، ارتباط بین ویژگی‌های بدنی و رفتاری را می‌سنجد.
نتیجه جالب بود: گونه‌هایی که شست‌های بلندتر داشتند (چیزی که در گرفتن دقیق اشیاء کمک می‌کند) معمولاً مغزهای بزرگ‌تری هم داشتند. بنابراین می توان گفت بین مهارت‌های دستی و رشد مغز در همه نخستی‌ها (از لمورها گرفته تا انسان‌ها) رابطه وجود دارد. نکته مهم‌تر اینکه حتی وقتی داده‌های مربوط به انسان حذف شد، این ارتباط همچنان باقی ماند.
جوانا بیکر، نویسنده اصلی مقاله از دانشگاه ریدینگ انگلستان می‌گوید: «همیشه روشن بوده است که ترکیب مغز بزرگ و دست‌های ماهر، چیزی است که انسان را از دیگر حیوانات متمایز کرده و به او توانایی‌های منحصر‌به‌فرد داده است. اما حالا می‌بینیم که این دو ویژگی جدا از هم تکامل پیدا نکرده‌اند. هرچه اجداد ما در گرفتن و جابه‌جایی اشیاء بهتر شدند، مغزشان هم مجبور شد خودش را با این مهارت‌ها هماهنگ کند. این توانایی‌ها طی میلیون‌ها سال تکامل مغز، کامل‌تر و دقیق‌تر شده‌اند.»
گونه‌هایی که شست بلندتری دارند، معمولاً مغز بزرگ‌تری نیز دارند و این الگو حتی در صورت حذف داده‌های انسانی نیز وجود دارد
در نخستی‌سانان، بخش بزرگی از نئوکورتکس (قشر جدید) و مخچه، وظیفه دارند حرکات دست و بدن را با آنچه چشم می‌بیند، هماهنگ کنند. گسترش این بخش‌ها دلیل اصلی تفاوت اندازه مغز در بین گونه‌های مختلف نخستی‌سانان است. از آنجا که این نواحی مغز برای حرکت‌های دقیق دست و درک فضایی بسیار مهم هستند، انتظار می‌رفت در این ارتباط نقش مهمی داشته باشند.
پژوهشگران رابطه‌ی بین دو ناحیه از مغز (نئوکورتکس و مخچه) و طول انگشت شست را بررسی کردند. آن‌ها با استفاده از مدل‌هایی که اثرات هر دو ناحیه را به‌طور همزمان آزمایش می‌کرد، دریافتند که بین طول شست با طول انگشتان و همچنین اندازه نئوکورتکس، رابطه‌ای مثبت و معنادار وجود دارد.
درمقابل، در مخچه چنین ارتباطی مشاهده نشد. نکته‌ی چشمگیر این است که حتی وقتی هر ناحیه‌ی مغز به‌طور مستقل بررسی شد، نتیجه همچنان یکسان بود: نئوکورتکس رابطه ویژه‌ای با توانایی‌های دستی دارد. این الگو احتمالاً بازتاب‌دهنده‌ی نقش‌های تخصصی قشر حرکتی و لوب آهیانه‌ای در یکپارچه‌سازی حسی-حرکتی است؛ به‌ویژه در وظایفی که نیازمند دستکاری دقیق هستند.
دانشمندان در پایان نوشتند: «نتایج ما نشان می‌دهد که توانایی‌های دستی نقش مهمی در تکامل مغز داشته‌اند و نشان می‌دهد که تغییرات مغزی و بدنی در روند تکامل نخستی‌ها کاملاً به هم پیوند خورده‌اند.»
پژوهش در مجله Communications Biology منتشر شده است.