کرمان رصد - جماران /متن پیش رو در جماران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
خانواده ترامپ طی دو دهه گذشته با ایجاد شبکه‌ای گسترده از روابط اقتصادی و شخصی با خاندان‌های سلطنتی خلیج فارس، از برج‌ها و زمین‌های گلف تا پروژه‌های عظیم عمرانی، جایگاهی فراتر از تجارت برای خود رقم زده‌اند؛ جایگاهی که منتقدان آن را در مرز مبهم میان منافع شخصی و مأموریت‌های سیاسی آمریکا می‌بینند.
دونالد ترامپ جونیور، پسر ارشد رئیس‌جمهور آمریکا، ماه مه امسال در هتل مجلل والدورف آستوریا دوحه با آرامش و اعتمادبه‌نفس قدم می‌زد. موهای پرپشتش را به عقب شانه زده بود، کراوات زرد کمرنگش جلب توجه می‌کرد و با لبخندی بر لب، به سوی گروهی از مردانی با کت‌وشلوارهای تیره و ردا و چفیه‌های سفید رفت. او برای انجام معاملات تجاری به قطر سفر کرده بود. همان صبح، در انجمن اقتصادی قطر سخنرانی اصلی برنامه را بر عهده داشت، با نخست‌وزیر و امیر قطر دیدار کرد و در سخنرانی خود از فرصت‌های فراوان سرمایه‌گذاری در منطقه سخن گفت.
ترامپ جونیور خطاب به حضار گفت: «به مقایسه‌ای نگاه کنید میان آنچه احتمالاً در اروپای غربی می‌گذرد و اینجا. اینجا جایی است که سرمایه‌گذاری منطقی انجام می‌شود. مردم سخت کار می‌کنند. شما با فضایی سرشار از مقررات سرکوبگر طرف نیستید.»
ترامپ جونیور تأکید کرد که خانواده‌اش «سال‌هاست در منطقه معامله می‌کنند» ــ حتی «پیش از آنکه بیشتر مردم حضور در اینجا را تا حدودی قابل‌قبول بدانند». به گفته شریک تجاری و هم‌بنیان‌گذارش، امید مالک، شرکت سرمایه‌گذاری او با نام 1789 کپیتال توانسته است میلیون‌ها دلار از منطقه جذب کند، هرچند رقم دقیق اعلام نشد. ترامپ جونیور نیز ابراز تمایل کرد که این فعالیت‌ها را دوچندان کند.
او کمی اغراق می‌کرد، اما نه چندان زیاد. از اوایل دهه 2000، سازمان ترامپ تلاش‌هایی برای ساخت هتل و همچنین تکمیل زمین‌های گلف در دوبی داشته است. در سال گذشته، سلسله‌ای از اعلامیه‌ها درباره پروژه‌های تازه در منطقه منتشر شد: پروژه توسعه زمین گلف در عمان در بهار 2024، و پس از آن طرح‌هایی برای ساخت برج ترامپ در جده و یک زمین گلف و مجموعه مسکونی در ریاض. در سال جاری نیز فروش آپارتمان‌های برج بین‌المللی ترامپ در دوبی آغاز شد.
حضور خانواده ترامپ در قطر
در زمان سفر ماه مه، ترامپ جونیور سومین عضو خانواده ترامپ بود که ظرف چند هفته به دوحه سفر می‌کرد. پیش از او، اریک ترامپ، برادر کوچک‌ترش، به قطر آمده و قراردادی برای ساخت یک زمین گلف و باشگاه دیگر با برند ترامپ در این کشور امضا کرده بود. سپس پدرشان، دونالد ترامپ، با هواپیمای ریاست‌جمهوری ایرفورس وان وارد دوحه شد؛ سفری که هدف آن جایگزینی هواپیمای قدیمی ریاست‌جمهوری آمریکا با یک جت بوئینگ 747 پیشنهادی از سوی دولت قطر بود. دیدار ترامپ با امیر و نخست‌وزیر قطر که برای 45 دقیقه برنامه‌ریزی شده بود، در نهایت دو ساعت و نیم به طول انجامید.
این توقف در دوحه بخشی از نخستین سفر خارجی ترامپ در آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش بود؛ سفری که ریاض و ابوظبی را نیز در بر می‌گرفت. این تور منطقه‌ای در فضایی سرشار از حسن‌نیت برگزار شد و وعده‌هایی به ارزش تریلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری و قراردادهای تجاری برای شرکت‌های آمریکایی داده شد. ترامپ در طول این سفر، همواره در حال اجرای دیپلماسی لبخند بود؛ با تعریف و تمجید، و لمس دوستانه بازو و شانه مخاطبان، ساعت‌ها به گفت‌وگوهای صمیمانه و غیررسمی پرداخت.
روابط خانوادگی ترامپ با پادشاهی‌های خلیج فارس؛ فراتر از سیاست
برای رئیس‌جمهور ترامپ، این روابط غریبه نیست. خانواده ترامپ پیوندهایی با پادشاهی‌های خلیج فارس برقرار کرده‌اند که عمیق‌تر و شخصی‌تر از روابط هر رئیس‌جمهور آمریکایی از زمان جورج بوش پسر تاکنون است. همان‌طور که ترامپ جونیور در دوحه تأکید کرد، این روابط پیش از ورود خانواده به عرصه سیاست، رسانه و حتی دنیای رمزارز شکل گرفته بود. شکل‌گیری آن نیز تا حد زیادی مدیون چند تاجر بلندپرواز است که ترامپ‌ها را در لحظه‌ای مناسب وارد اقتصادهای نفت‌خیز منطقه کردند.
گسترش منافع تجاری در شرایط پرتنش
در 18 ماه گذشته، هم‌زمان با گسترش منافع سازمان ترامپ در سراسر خلیج فارس، فضای ژئوپولیتیک منطقه بی‌ثبات‌تر شده است. امسال برای دولت ترامپ، قدرت‌های خلیج به پاسخی برای مجموعه‌ای از معضلات به‌ظاهر لاینحل بدل شده‌اند: از نحوه مقابله با مناقشه ایران و اسرائیل گرفته تا مدیریت جنگ اسرائیل علیه غزه و حتی آغاز مذاکرات اولیه با روسیه درباره تهاجم این کشور به اوکراین. در داخل آمریکا نیز، ترامپ با شور و حرارت پادشاهی‌های عرب خلیج فارس را به‌عنوان محرک صنعت آمریکا معرفی کرده و از تریلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری وعده‌داده‌شده خاورمیانه در ایالات متحده سخن گفته است.
نگرانی منتقدان از تضاد منافع
منتقدان ترامپ هشدار می‌دهند که املاک و دارایی‌هایی که برای شرکت‌های خانوادگی او درآمد ایجاد می‌کنند، در کشورهایی واقع شده‌اند که روابط دیپلماتیک حساسی با آمریکا دارند؛ هرچند سهام ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری‌اش در قالب یک صندوق امانی نگهداری می‌شود. به‌عنوان مثال، عُمان که میزبان مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا است و به‌عنوان طرفی بی‌طرف مورد اعتماد واشنگتن و تهران شناخته می‌شود، محل فعالیت‌های تجاری خانواده ترامپ به شمار می‌رود. مخالفان همچنین او را متهم می‌کنند که مرز میان مسئولیت‌های رسمی ریاست‌جمهوری و منافع شخصی خانوادگی را مخدوش کرده است. چاک شومر، رهبر دموکرات‌های سنا، در ماه مه گفت: «سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه بیشتر شبیه یک مأموریت تجاری شخصی به نظر می‌رسد تا یک سفر ریاست‌جمهوری.»
با وجود این انتقادها، بسیاری از دانشگاهیان، بازرگانان و مقامات منطقه‌ای معتقدند که دیدن روابط ترامپ‌ها با خلیج فارس صرفاً به‌عنوان یک ترفند سیاسی، ساده‌سازی بیش از حد است. به گفته آن‌ها، ترامپ‌ها علاقه واقعی به این منطقه دارند.
استفن هرتوگ، دانشیار مدرسه اقتصاد لندن و پژوهشگر مسائل خلیج فارس، می‌گوید: «میان ترامپ و این منطقه نوعی هم‌سویی وجود دارد که فراتر از معاملات سودآور شخصی است. او شکوه، تجمل و ستایشی را که دولت‌ها و رهبران خلیج می‌توانند فراهم کنند، دوست دارد. ترامپ ترجیح می‌دهد با "مردان قدرقدرتی" کار کند که از قید و بند نهادها، اپوزیسیون یا جامعه مدنی رها هستند.»
از نگاه خانواده ترامپ، شهرهای درخشان خلیج فارس نماد سرزمین فرصت‌های بکر در حوزه املاک و مستغلات هستند. آن‌ها این کلان‌شهرهایی را که از دل شن‌های بیابان برپا شده‌اند تحسین می‌کنند؛ شهرهایی ساخته رهبران قدرتمندی که گذشته را پشت سر گذاشته و بر آینده تمرکز کرده‌اند، تصمیم‌های سریع می‌گیرند و از بوروکراسی‌های پیچیده و دست‌وپاگیر دموکراسی‌های غربی ــ مانند همان کشوری که ترامپ در آن قدرت را در دست دارد ــ روی‌گردانند.
رونق‌ها و سقوط‌های ترامپ در خلیج فارس
در بسیاری جهات، معاملات دونالد ترامپ در خلیج فارس بازتابی از مسیر حرفه‌ای گسترده‌تر او بوده است؛ مجموعه‌ای از رونق‌های چشمگیر و سقوط‌های ناگهانی. نخستین ورود او به خاورمیانه در سال 2005 رخ داد. ترامپ، توسعه‌دهنده املاک و مستغلات، در آن زمان در میانه بازگشت پرسر و صدایش از ورشکستگی و خطر نابودی مالی قرار داشت. در دوران رکود اوایل دهه 1990، بدهی‌های سنگین گریبان او را گرفته بود، اما در آستانه هزاره جدید با انتشار کتاب هنر بازگشت و برنامه تلویزیونی کارآموز توانست دوباره خود را احیا کند. تا سال 2005، در حالی که کارآموز در مسیر تبدیل شدن به یک برنامه موفق بود، ترامپ دریافت که اعطای مجوز استفاده از نام مشهورش بسیار سودآور است و ریسک بسیار کمتری نسبت به توسعه مستقیم املاک دارد.
دوبی؛ فرصت طلایی برای یک معامله
در آن‌سوی دنیا، حدود 7 هزار مایل دورتر از منهتن، دوبی نیز دوران شکوفایی خود را تجربه می‌کرد و به سرعت در حال تبدیل شدن به یک مرکز تجاری پررونق بود. این شهر، سرمست از اعتمادبه‌نفس و پشتوانه مالی نفت منطقه، با طرح‌های شهری پرزرق‌وبرق به دنبال تیترهای جنجالی بود و پروژه‌های عظیم زیربنایی‌ای را سفارش می‌داد که برخی آن‌ها را «دوراندیشانه» و برخی «دیوانه‌وار» توصیف می‌کردند. جزایر مصنوعی از دل دریا بیرون کشیده شدند که از بالا شبیه یک نخل عظیم (پالم) یا نقشه لکه‌لکه‌ای جهان (ورلد) بودند. این یک «جفت‌وجور بهشتی» بود. ترامپ قراردادی امضا کرد تا هتلی لوکس با برند ترامپ در 48 طبقه روی تنه اصلی پالم ساخته شود. او در این پروژه با شرکت توسعه‌دهنده دولتی نخیل همکاری کرد. این هتل قرار بود شامل آپارتمان‌هایی باشد که سرمایه‌گذاران در سفرهای کاری خود به دوبی به‌عنوان خانه دوم یا سوم استفاده کنند یا اجاره دهند. طراحی آن به گونه‌ای بود که کمی شبیه یک موشک به نظر برسد.
ساخت پالم زمان‌بر بود، اما در سال 2008، سه سال پس از امضای قرارداد، ترامپ در نیویورک و لس‌آنجلس مجموعه‌ای از مهمانی‌های مجلل برگزار کرد تا پروژه را تبلیغ کند. هایدی کلوم، سوپرمدل معروف، و بازیگرانی چون دمی مور و نائومی واتس در مراسم نیویورک حاضر شدند و کریستینا آگیلرا اجرا کرد. در مراسم لس‌آنجلس در اوت 2008، ترامپ جونیور ــ که آن زمان 30 ساله و با صورتی پُر و موهای بلند پشت گوش‌هایش شناخته می‌شد ــ با اطمینان گفت: «این بهترین هتل در دوبی خواهد بود، اگر نگوییم بهترین در جهان... آپارتمان‌ها هم‌اکنون سه تا چهار برابر بالاتر از هر چیزی که تاکنون در دوبی فروخته شده، فروش رفته‌اند.»
او وعده داد هتل «حدود 30 ماه دیگر» افتتاح خواهد شد. سه هفته بعد، لیمن برادرز سقوط کرد. بحران وام‌های پرخطر به سرعت به بحران مالی جهانی تبدیل شد. به‌یک‌باره، جشن بازار املاک به پایان رسید — و نه تنها در نیویورک. شریک سرمایه‌گذاری ترامپ، نخیل، که پروژه‌های جاه‌طلبانه‌اش بر بدهی‌های کلان متکی بود، در مرکز فروپاشی اقتصادی دوبی قرار گرفت. ناتوانی این شرکت در بازپرداخت اوراق قرضه اسلامی 3.5 میلیارد دلاری در اواخر 2009 در نهایت منجر به یک بسته نجات 20 میلیارد دلاری از سوی دولت نفت‌خیز ابوظبی شد. یک سال بعد، سلطان احمد بن سلیم، رئیس نخیل که در جشن نیویورک ترامپ در کنار سلبریتی‌ها حضور داشت، از سمت خود کنار رفت (او بعدها به ریاست غول لجستیکی دی‌پی ورلد رسید).
پروژه بزرگ هتل ترامپ پیش از آنکه حتی آغاز شود، شکست خورد. اعتماد ترامپ به دوبی به لرزه افتاد. او در سال 2009 به یک شبکه تلویزیونی آمریکایی گفت: «خیلی‌ها می‌پرسیدند هدف دوبی چیست؟ هدف از ساختن این همه چیز چه بود؟»
بازگشت دوباره به خلیج فارس
در همان زمان، یکی از غول‌های املاک اماراتی که از بحران جان سالم به در برده بود — به گفته خودش به دلیل مذاکرات سریع با طلبکاران — تصمیم گرفت یک زمین گلف در صحرا بسازد. حسین سجوانی، میلیاردر خودساخته اماراتی در حوزه املاک و خارج از ساختار حکومتی، هنگامی که شرکتش پیشنهاد همکاری در این طرح را به سازمان ترامپ داد، با استقبال روبه‌رو شد.
تا سال 2014، ترامپ دوباره به دوبی بازگشت. او در برابر جمعی از عکاسان و بازرگانان چند ضربه تمرینی زد و سپس به زمین رفت تا نخستین ضربه توپ را در باشگاه گلف بین‌المللی ترامپ بزند.توپ در آسمان مه‌آلود پرواز کرد. زمین هنوز تکمیل نشده بود و عملیات ساختمانی تا نزدیکی چمن ادامه داشت، اما ضربه ترامپ در بیابان فرود آمد. با این حال، برای ترامپ و دخترش ایوانکا ــ که بر روی این پروژه کار می‌کرد ــ این لحظه نقطه عطفی بود: ترامپ‌ها بار دیگر به صحنه خلیج فارس بازگشتند.
حسین سجوانی؛ شریک پرریسک ترامپ در دوبی
«سجوانی» اکنون 72 ساله است؛ با سبیلی باریک، صدایی نرم و اندکی خش‌دار، و برای مردی با چنین اشتهای بزرگ برای ریسک، به طرز شگفت‌انگیزی بدون موی سفید. شرکت توسعه او، داماک، بزرگ‌ترین توسعه‌دهنده غیردولتی دوبی است و زمانی که من او را اوایل سال 2025 دیدم، بر موج سوم رونق ملکی امارت سوار بود که سودهایش را به اوج رسانده بود. با وجود اینکه یکی از ثروتمندترین مردان دوبی است، سجوانی همیشه به چشم یک (بیگانه) در میان نخبگان امارت دیده شده است. تاکتیک‌های پر زرق‌وبرق فروش او ــ از جمله پیشنهاد خودروهای لوکس به‌عنوان مشوق به خریداران ــ در بازاری که تحت سلطه سازندگان آبرومند و دولتی است، موجب نارضایتی شد. برخلاف حاکمان سنی‌مذهب امارات و تقریباً همه شهروندانش، سجوانی شیعه است. و هرچند او تبعه امارات است و در داخل کشور به ندرت بدون لباس سنتی دیده می‌شود، تبار او بارها مورد پرسش قرار گرفته است. مدیران بانفوذ دوبی در جریان این گزارش به من گفتند باور دارند سجوانی اصالتاً ایرانی یا پاکستانی است؛ هرچند معمولاً هیچ مدرکی برای این ادعا ارائه نمی‌شود.
آغاز همکاری با ترامپ
سجوانی به یاد می‌آورد که نخستین همکاری با ترامپ در اوایل دهه 2010 چگونه شکل گرفت. او برای پروژه تازه‌اش، داماک هیلز، به یک عنصر محوری نیاز داشت. موقعیت چندان جذاب نبود: بیش از 30 کیلومتر جنوب مرکز دوبی و 20 کیلومتر در دل بیابان، بدون هیچ تپه واقعی. اما زمین وسیع بود و مدیرعامل او پیشنهاد داد با ترامپ‌ها تماس گرفته شود تا ایده ساخت یک زمین گلف مطرح گردد. ابتدا، سجوانی نسبت به قدرت واقعی برند ترامپ تردید داشت. اما سرانجام نظرش تغییر کرد. ایوانکا ترامپ برای بازدید به دوبی آمد. برای جلب نظر شخص ترامپ، تیم او چهار حفره گلف و یک دفتر فروش ساختند.
«دونالد دوبی»
سجوانی گاهی «دونالد دوبی» نامیده می‌شود و به‌زودی دریافت که او و ترامپ شباهت‌هایی فراتر از املاک دارند. او در ژانویه، زمانی که من در عمارتش در پالم دیدارش کردم، گفت: «ما عاشق این هستیم که درگیر جزئیات زیادی شویم. یادم هست وقتی او اینجا بود، در زمین گلف قدم می‌زد و بعضی درخت‌ها را جابه‌جا می‌کرد.»
هر دو مرد اهل نوشیدنی الکلی نبودند و علاقه شدیدی به دکوراسیون پرزرق‌وبرق داشتند. خانه سجوانی شامل یک پیانوی بزرگ از سنگ سبز تیره، یک کنده‌کاری عظیم و پیچیده چینی، لوسترهای شیشه‌ای بزرگ، مجسمه‌ها و ستون‌هایی به سبک یونانی و میزهای کناری پوشیده‌شده با چرم مصنوعی طلایی‌شده شبیه پوست تمساح است. در کنار آثار خوشنویسی عربی، او یک شیشه‌رنگی از بازآفرینی «شام آخر» لئوناردو داوینچی دارد.
روابط خانوادگی با ترامپ‌ها
پس از افتتاح باشگاه گلف، خانواده سجوانی میزبان ترامپ در ضیافت شام خانگی بودند؛ جایی که به گفته سجوانی «چند نفر مهم» حضور داشتند. روابط از آنجا شکل گرفت. بعدها، خانواده سجوانی به آمریکا دعوت شدند تا در جشن‌های شب سال نو ترامپ‌ها در مارالاگو فلوریدا شرکت کنند. پسران ترامپ نیز در مراسم ازدواج دختر سجوانی حاضر شدند. سجوانی به من گفت: «یک بخش ماجرا تجارت است و بخش دیگر به یک رابطه شخصی و خانوادگی تبدیل شده.»
سیاست و پیچیدگی‌ها
اما این اتحاد پیچیده شد. یک سال پس از آغاز همکاری در دوبی، ترامپ نامزدی خود برای ریاست‌جمهوری را اعلام کرد. او در کارزار انتخاباتی، هنگام رقابت برای نامزدی حزب جمهوری‌خواه، خواستار «توقف کامل و مطلق ورود مسلمانان به ایالات متحده» شد. سجوانی از اظهار نظر درباره آنچه بعدها به «ممنوعیت مسلمانان» معروف شد، خودداری کرد. اما در خاورمیانه، برند ترامپ ناگهان ضربه خورد. سجوانی حالا باید خانه‌های ترامپ را در کشوری می‌فروخت که دین رسمی‌اش اسلام بود. او ابتدا سعی کرد نام ترامپ را از پروژه حذف کند، اما چند روز بعد عقب‌نشینی کرد و برندینگ را بازگرداند. وقتی ترامپ در سال 2017 وارد کاخ سفید شد، او تلاش کرد ورود مسافران از شش کشور عمدتاً مسلمان را ممنوع کند؛ هرچند امارات در میان آن‌ها نبود.
سجوانی خواهان معاملات بیشتری با ترامپ بود. اوایل 2017، او یک بسته سرمایه‌گذاری به ارزش 2 میلیارد دلار پیشنهاد داد. اما ترامپ، که کنترل شرکت‌هایش را به فرزندانش سپرده بود، ظاهراً برای نمایش، این پیشنهاد را رد کرد و در کنفرانس خبری گفت که پیشنهاد «حسین، داماک، دوست من، مردی عالی» را نپذیرفته و افزود: «نمی‌خواهم سوءاستفاده کنم.» ترامپ و سجوانی برای یک پروژه گلف دیگر در دوبی برنامه‌ریزی کردند که به نتیجه نرسید. با این حال، زمین گلف اصلی دوبی سود زیادی برای سازمان ترامپ به همراه داشت. طبق افشاگری‌های مالی اخیر، درآمد سازمان ترامپ از دوبی که در سال‌های 2017 و 2018 چند صد هزار دلار برآورد می‌شد، سال گذشته 4.2 میلیون دلار ثبت شد.
خانواده ترامپ همچنان نزدیک به سجوانی باقی مانده‌اند. در تعطیلات دسامبر گذشته در نیویورک، سجوانی به من گفت که به‌طور ناگهانی با ترامپ تماس گرفته، بدون امید زیاد به پاسخ: «صادقانه بگویم، هرگز فکر نمی‌کردم بتوانم او را ببینم، چون حالا او رئیس‌جمهور منتخب است.» اما همان‌طور که مشخص شد، رئیس‌جمهور منتخب برای یک دوست میلیاردر وقت پیدا می‌کند.
چند هفته بعد، ترامپ و سجوانی در فلوریدا اعلام کردند که داماک 20 میلیارد دلار در مراکز داده در ایالات متحده سرمایه‌گذاری خواهد کرد. این نخستین مورد از سلسله معاملاتی بود که ترامپ قصد داشت از خلیج فارس جذب کند. این اقدام برای سجوانی دسترسی تازه‌ای به قدرتمندترین افراد آمریکا فراهم کرد. او به جشن‌های اختصاصی پیش از مراسم تحلیف در باشگاه گلف ترامپ در واشنگتن دی‌سی دعوت شد؛ جایی که با جف بزوس، رئیس آمازون، آشنا شد. در آوریل، او در کاخ سفید با ایلان ماسک صبحانه خورد و سپس در دفتر بیضی با ترامپ دیدار کرد.
بازگشت ترامپ‌ها پس از شکست انتخاباتی
پس از شکست ترامپ در انتخابات 2020 و شورش ششم ژانویه توسط هواداران خشمگینش در کنگره آمریکا، بسیاری در واشنگتن خانواده ترامپ را تمام‌شده قلمداد کردند. رئیس‌جمهور به پناهگاهش در مارالاگو عقب‌نشینی کرد تا خود را دوباره سازماندهی کند. با این حال، ترامپ‌ها همچنان دوستانی در خلیج فارس داشتند. خانواده سجوانی در دوبی همچنان با او همکاری می‌کردند و یکی از کارکنان پیشین داماک، آنان را با پروژه توسعه زمین گلف در کشور همسایه، عمان، مرتبط ساخت. عربستان سعودی نیز در کنارشان باقی ماند و پذیرفت تورنمنت گلف LIV را در زمین‌های ترامپ در آمریکا برگزار کند، پس از آنکه PGA تور پس از رویداد ششم ژانویه محل مسابقات خود را تغییر داده بود.
رابطه‌ای قوی‌تر از همیشه
امروز این رابطه از همیشه محکم‌تر به نظر می‌رسد. هرچند بسیاری از مقامات خلیج فارس می‌گویند از اینکه ترامپ برای مهار رفتار تهاجمی اسرائیل در منطقه کاری نکرده، ناامید شده‌اند، اما همچنان نسبت به خانواده‌ای ریاست‌جمهوری که فرصت‌های تجاری خود را دنبال می‌کند، همدلی نشان می‌دهند — چرا که در نهایت، شاهزادگان منطقه نیز بر امپراتوری‌های تجاری خود نظارت دارند و نسبت به تعارض منافع حساسیت کمتری دارند.
پیش از آنکه ترامپ سال گذشته دوباره انتخاب شود، صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) متعلق به دامادش جرد کوشنر — همسر ایوانکا — مبلغ 1.5 میلیارد دلار از صندوق ثروت ملی قطر و یک صندوق ابوظبی وابسته به یکی از شاهزادگان قدرتمند اماراتی جذب کرد. کوشنر گفته بود زمان‌بندی این جذب سرمایه به‌منظور جلوگیری از هرگونه تعارض منافع احتمالی در دوره دوم ترامپ بوده است.
بحث‌برانگیزتر اینکه، یک سرمایه‌گذاری 2 میلیارد دلاری توسط یک صندوق اماراتی در صرافی دارایی‌های دیجیتال Binance با استفاده از استیبل‌کوین‌های صادرشده توسط World Liberty Financial — شرکت رمزارزی خانواده ترامپ — انجام شد که سود غیرمستقیمی برای آن‌ها به همراه آورد. صندوق اماراتی MGX از اظهار نظر درباره این معامله خودداری کرد.
فرصت جدید در عمان
در ماه مه سال گذشته، ترامپ جونیور و اریک ترامپ به عمان سفر کردند تا یک فرصت تازه را بررسی کنند: محل احداث دومین زمین گلف بین‌المللی ترامپ در خاورمیانه. آنان در کاروانی از خودروهای SUV از جاده‌های خاکی پیچ‌درپیچ بالا رفتند و به یک مکان صخره‌ای در حدود نیم‌ساعتیِ پایتخت عمان، مسقط، رسیدند. محل کاملاً بایر بود — چیزی جز صخره‌های تیز و بی‌آب‌وعلف. اما اگر برادران از نبود پوشش گیاهی سرسبز ناامید شده بودند، به‌خوبی آن را پنهان کردند: چشم‌انداز بی‌وقفه دریای عرب درخشان، همه‌چیز را جبران می‌کرد. برادران ترامپ پرانرژی بودند: با تیپ اسپرت کلاسیک، شلوار کتان و کفش تنیس، آماده گرمای سوزان. هنگام بررسی نقشه‌های زمین گلف و باشگاه همراه آن، مجموعه هتل و ویلاها، عرق روی پیراهن پولوی ترامپ جونیور لکه انداخته بود. در دره پایین‌دست، زندگی همچنان مانند قرن‌ها گذشته ادامه داشت: بزها میان نخل‌های خرما می‌جهیدند و پرندگان شکاری بر فراز روستاهایی که دختران خردسال پابرهنه در آن‌ها قدم می‌زدند، می‌چرخیدند.
پروژه‌های ترامپ‌ها در دوبی در مناطق شهری یا داخلی قرار داشت. اما در عمان، کیلومترها خط ساحلی بکر وجود داشت که آماده توسعه بود. اریک ترامپ بعدها به من گفت: «شگفت‌زده شدم. از هر هتلی که تا به حال دیده‌اید، اینجا بهترین چشم‌اندازها را دارد؛ بالای این صخره شگفت‌انگیز که مشرف به دریاست.»
عمانی‌ها نیز متقابلاً تحت تأثیر قرار گرفتند. عزّان البوسعیدی، معاون وزارت گردشگری و میراث عمان و رئیس گروه عمران، گفت: «هیچ‌کس انتظار نداشت که واقعاً بتوانید یک زمین گلف را بر فراز چنین مکانی احداث کنید.»
پروژه جاه‌طلبانه ترامپ در عمان
این پروژه بسیار جاه‌طلبانه است. رندرهای معماری نشان می‌دهند که چشم‌انداز منطقه به‌طور کامل دگرگون خواهد شد: ردیف‌هایی از ویلاهای سفیدِ یک‌شکل که پیرامون زمین سبز گلف چیده شده‌اند و با بانکرهای سفیدِ لوبیایی‌شکل نقطه‌گذاری شده‌اند. در این طرح، هتلی با آب‌نماها در نظر گرفته شده و ویلاهای فوق‌لوکس در لبهٔ صخره معلق خواهند بود. همچنین یک کلاب شبانه مکعبی‌شکل به رنگ طلایی نورپردازی خواهد شد؛ کاملاً به سبک ترامپ. عزّان البوسعیدی اعلام کرد که خریداران ویلاهای برند ترامپ نه‌تنها از عمان و آمریکا، بلکه از عربستان سعودی، هند، روسیه، اوکراین و حتی ــ شاید بعیدترین مورد ــ از ایران، کشوری که تحت تحریم‌های مالی ایالات متحده است، وارد شده‌اند.
زیاد الشعار؛ جایگزین سجوانی
روی همان صخره در ماه مه 2024، «زیاد الشعار»، سرمایه‌گذار لبنانی بازار املاک، حضور داشت؛ فردی که به نظر می‌رسد جایگزین حسین سجوانی به‌عنوان کانال اصلی خانواده ترامپ برای معاملات جدید در خلیج شده است. الشعار 56 سال دارد و مدت‌هاست با خانواده ترامپ ارتباط نزدیک دارد. او همان مدیر اجرایی است که نخستین بار پیشنهاد آوردن نام ترامپ به پروژه زمین گلف سجوانی در دوبی را مطرح کرد.
الشعار با لهجه‌ای غلیظ فرانسوی–لبنانی صحبت می‌کند. او در بیروت و در خانواده‌ای که والدینش مدیر مدرسه بودند، بزرگ شد. در سال 1990، زمانی که لبنان سرانجام از جنگ داخلی بیرون می‌آمد، در دانشگاه برتر بیروت برای مقطع کارشناسی‌ارشد مدیریت بازرگانی تحصیل کرد. او حرفه املاک و مستغلات را به یک مسیر پرشتاب و سودآور تبدیل کرده است. الشعار دوست دارد بگوید که پیش از آنکه «غریبه‌ها» حتی بتوانند نام دوبی را درست تلفظ کنند، وارد بازار املاک دوبی شد. او این بخش تند و با اهرم مالی بالا را به بازی هاکی روی یخ تشبیه می‌کند. (صندلی اداری او با پیراهن قرمز منقوش به نام ستاره کانادایی هاکی، وین گرتزکی، پوشانده شده است.)
اشتیاق واگیردار او برای برج‌ها و ویلاهای منطقه تا مرز شیفتگی افراطی پیش می‌رود. او در گفت‌وگویی با وب‌سایت Entrepreneur Middle East در ژوئیه گفت: «سعی می‌کنم دخترم را قانع کنم وارد املاک شود. هر کسی را که می‌بینم، سعی می‌کنم وارد املاک کنم.»
مسیر کاری و همکاری‌های لوکس
الشعار بیش از یک دهه برای سجوانی کار کرد، سپس به عربستان رفت تا ریاست یکی از بزرگ‌ترین توسعه‌دهندگان خصوصی، دارالارکان، را بر عهده بگیرد و در نهایت رئیس بازوی توسعه بین‌المللی آن، دار گلوبال، شد. در این مسیر، او مهارت زیادی در ایجاد همکاری‌های املاک با برندهای لوکس مانند ورساچه و لامبورگینی به دست آورد. برند ترامپ نیز یکی دیگر از گزینه‌های محبوب او بود.
شرکت دار گلوبال اکنون پشت موج معاملات املاک ترامپ در خلیج طی یک سال گذشته قرار دارد. املاک برند ترامپ اکنون 18 درصد از کل پرتفوی دار گلوبال را تشکیل می‌دهند. با این حال، الشعار تأکید می‌کند که هیچ دلخوری‌ای میان او و رئیس سابقش، سجوانی، وجود ندارد. او گفت: «ما در طول مراسم تحلیف زمان زیادی را با هم گذراندیم. در بازار پرنوسان املاک خلیج، گاهی دعوا می‌کنیم، گاهی همدیگر را در آغوش می‌گیریم، اما همه در یک منطقه بازی می‌کنیم و همه برای همان منطقه تلاش می‌کنیم.»
نگاه اریک ترامپ به دوبی و ستایش از توسعه شهری
در ژوئن 2024، اریک ترامپ از دفتر شرکت «دار گلوبال» به خط آسمان دوبی نگاه می‌کرد و با شور و حرارت درباره توسعه این شهر سخن می‌گفت. او خاطره‌ای تعریف کرد از دستگاهی ساختمانی که از برج ترامپ در شیکاگو به دوبی منتقل شد تا در ساخت برج خلیفه، بلندترین ساختمان جهان، به‌کار گرفته شود. اریک که ذاتاً فردی پرشور و اهل تمجید است، با سخاوتمندی از اطرافیان و شرکای خود یاد می‌کرد؛ او دار گلوبال را شرکتی می‌دانست که «تا حد مرگ عاشقشان» است، یوسف الشلاش رئیس هیئت‌مدیره را «یکی از مهربان‌ترین و بزرگ‌ترین انسان‌هایی که می‌توان در زندگی دید» توصیف کرد، از خاندان سلطنتی دوبی با «احترامی عظیم» یاد نمود و در نهایت همسرش لارا را «مادری فوق‌العاده، همسری حتی بهتر و یک اعجوبه» خواند.
این سخنان در شرایطی بیان می‌شد که هم‌زمان پدرش در کارزار انتخاباتی 2024 حضور داشت. به گفته اریک، تجارت سازمان ترامپ عالی پیش می‌رفت و او مطمئن بود که پدرش در انتخابات پیروز خواهد شد. با این حال، در حالی که ترامپ جونیور خود را در سیاست‌های مگا غرق کرده بود، اریک ترجیح می‌داد بر تجارت خانوادگی تمرکز کند. او تأکید کرد که «معمولاً بخش سیاسی را چندان دوست ندارد» و افزود: «نیازی ندارم وارد سیاست شوم. من عاشق شرکت‌مان هستم. عاشق کارمندان‌مان هستم.»
گسترش همکاری‌ها با دار گلوبال
اریک می‌خواست پروژه‌های بیشتری با دار گلوبال اجرا کند و در منطقه گسترش یابد. اما تأکید داشت که هیچ‌یک از این فعالیت‌ها، سازمان ترامپ را به معاملات مستقیم با دولت‌های خارجی وارد نخواهد کرد. ترامپ جونیور نیز در قطر تکرار کرد که تجارت خانوادگی ترامپ «هیچ معامله مستقیمی با نهادهای دولتی نخواهد داشت… ما دقیقاً طبق همان قوانینی بازی می‌کنیم که دولت تعیین کرده است.» به همین دلیل، معاملات املاک ترامپ به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که سازمان مستقیماً قراردادی با نهادهای دولتی امضا نکند. دار گلوبال قرارداد خرید یا اجاره بلندمدت با نهاد دولتی مالک زمین منعقد می‌کند — مثلاً در عمان، اجاره‌ای با بازوی توسعه دولتی، گروه عمران.
به گفته زیاد الشعار، این مرحله معمولاً مدت‌ها قبل از ورود سازمان ترامپ انجام می‌شود و دار گلوبال ریسک مالی ساخت پروژه‌ها را بر عهده می‌گیرد. سازمان ترامپ معمولاً در مراحل بعدی قراردادهای برندسازی و مدیریت را با دار گلوبال منعقد می‌کند. از این طریق، کسب‌وکار ترامپ کارمزد دریافت می‌کند. الشعار توضیح داد: «معمولاً کارمزد برند یک مبلغ ثابت است.»
او جزئیات مالی دقیق را اعلام نکرد، اما افشاگری‌های مالی ترامپ نشان داد که پروژه عمان در سال گذشته 2.5 میلیون دلار کارمزد برند دریافت کرده است. این «هزینه ورودی» مشارکت برند ترامپ و سازمان در طراحی و بازاریابی پروژه را تضمین می‌کند.
سازمان ترامپ همچنین سهمی از فروش املاک دریافت می‌کند که به گفته الشعار معمولاً «خیلی، خیلی کمتر از 10 درصد» است. کارمزدهای مدیریت بلندمدت‌ترند — بین 15 تا 25 سال. سازمان ترامپ مدیریت زمین‌های گلف و هتل‌ها را بر عهده دارد. اریک توضیح داد: «ما هر بار که یک مهمان وارد یا خارج می‌شود، پول می‌گیریم.»
پروژه‌های جدید در عربستان و دوبی
امسال مراسم آغاز پروژه‌های جدید در ریاض و دوبی برگزار شد که اریک در همه آن‌ها شرکت داشت. همسرش، لارا، نیز در ریاض او را همراهی کرد، جایی که این زوج با سرمایه‌گذاران بالقوه سعودی ملاقات کردند.
بروشور معرفی برج بین‌المللی ترامپ این سازه را «قدرتمندترین نشانی دوبی» معرفی می‌کند و وعده می‌دهد که باشگاه اعضای ترامپ شما را به «یک لیگ جهانی از افراد نخبه» متصل خواهد کرد. در این برج، سالن سیگار و شبیه‌ساز گلف در نظر گرفته شده است و در بالاترین نقطه برج 80 طبقه نیز مرتفع‌ترین استخر روباز جهان ساخته خواهد شد که مشرف به برج خلیفه است.
تنها یک ماه طول کشید تا دوبی مجوز ساخت صادر کند. به گفته الشعار، فروش‌ها به خوبی پیش می‌رود. یک فروشنده گفت دو پنت‌هاوس این برج احتمالاً با قیمت 73 میلیون درهم (نزدیک به 20 میلیون دلار) آغاز خواهند شد، هرچند هنوز وارد بازار نشده‌اند.
ترامپ دوست دارد شوخی کند که شاید برای همیشه در قدرت بماند، تقلیدی از حکومت مادام‌العمر پادشاهان خلیج که او به‌شدت تحسین‌شان می‌کند. اما حتی اگر طبق قانون اساسی آمریکا در موعد مقرر کاخ سفید را ترک کند، و در غیاب شوک‌های مالی جهانی تازه، او و خانواده‌اش ردپایی ماندگار در کشورهای نفتی خاورمیانه خواهند داشت — یک برج ترامپ در تقریباً هر شهر بزرگ خلیج و زمین‌های گلفی که همچون سرابی در صحرا می‌درخشند.
بازار ![]()