بزرگنمايي:

کرمان رصد - محمد جنتی رئیس سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز درباره مشکلات حوزه نشر اظهار کرد: انتشارات به مثابه یک مجموعه کامل بازرگانی است. به عبات دیگر، انتشارات یک مجموعه کامل مانند یک کارخانه بزرگ است که دارای بخش‌های مختلفی مانند تولید فیزیکی کتاب و بازاریابی برای فروش است.
معمولا چرخه اقتصادی مراکز نشر با کاستی‌هایی مواجه است و به همین دلیل، جوابگوی همه نیازهای مجموعه نیست. معمولا انتشارات‌ها در بخش‌هایی از این چرخه لنگ می‌زنند و نمیتوانند این مجموعه را به صورت پیوسته در کنار هم قرار دهند. وی افزود: یکی دیگر از مشکلات برخی انتشارات‌ها این است که توسط 2 یا 3 نفر اداره می‌شوند و این تعداد نیرو برای انجام یک کار اقتصادی پویا کافی نیست. راهکار حل این مشکل این است که بخش‌های دیگری در مجموعه انتشارات راه‌اندازی شود و برخی از وظایف را بر عهده بگیرند تا رسالت‌های واقعی انتشارات به درستی انجام شود. برای مثال در فضای بازرگانی، یک انتشارات می‌تواند از طریق مراکز پخش کتاب، سایت‌های فروش یا کتابفروشی‌ها، محصولات خود را عرضه کند. متاسفانه در حال حاضر اغلب انتشارات‌ها، ارتباطات لازم را ندارند. به همین دلیل، چرخه به درستی کامل نمی‌شوند و در نتایج همه از جمله ناشر، مراکز پخش و کتابفروش‌ها با مشکل مواجه هستند.
جنتی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از وظایف مهم انتشارات‌ها پیش از تولید کتاب، ارتباط گرفتن با مخاطب است. فعالیت بسیاری از ناشران در ایران فقط محدود به ترجمه آثار برگزیده جهان است. این کتاب‌ها مخاطب خودشان را دارند؛ اما ناشر خوب خودش خودش مسئله‌یابی کرده و اثر جدید تولید می‌کند. ایران هم از غنای فرهنگی خوبی برخوردار است و هم نویسندگان خوبی در کشور مشغول به کار هستند. طی کردن این چرخه برای ناشران صرفه اقتصادی ندارد و اغلب به دنبال کار اقتصادی سریع هستند که بازگشت سرمایه خوبی داشته باشد.
رئیس سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: سازمان ما برای نمایشگاه امسال 70 اثر جدید چاپ کرده است. هزینه انتشار این آثار 3 یا 4 برابر یک کتاب رمان است. چرا که کتاب‌های علمی نوع ویراستاری متفاوتی دارند. ویراستاری یک کتاب علمی، کاملا تخصص‌محور است. اگر انتشارات ما زیر نظر پژوهشگاه نبود، می‌توانست به جای 70 اثری که فقط امسال برای نمایشگاه تولید کرده است، با 4 عنوان کتاب برگزیده اقتصاد خودش را حفظ کند. برخی ناشران با آزمون و خطا کتاب‌های خود را ویرایش می‌کنند. به طوری که ابتدا کتاب را منتشر کرده و روانه بازار می‌کنند، سپس در چاپ‌های بعدی با توجه به بازخورد مردم ویرایش را انجام می‌دهند.
وی با بیان این که چاپ کتاب‌های علمی نیازمند حمایت دولتی است، تصریح کرد: کتب علمی هم در مرحله تولید و ویرایش و هم در مرحله فروش و عرضه، هزینه‌بردارتر از سایر کتب هستند. چرا که تعداد مخاطب کمتری دارند. برای مثال، پژوهشگاه موظف است که کتابی را منتشر کند که به عنوان منبع آزمون دکتری معرفی می‌شود. این کتاب ممکن است فقط حدود 20 میلیون فروش داشته باشد. چرا که در آن رشته دکتری فقط 8 نفر شرکت‌کننده وجود دارد. لازم است دولت از چاپ این کتاب‌ها حمایت کند تا آن رشته بتواند به فعالیت خود ادامه دهد.
جنتی تاکید کرد: درصد کمی از آثار چاپ شده در پژوشگاه‌ها به درآمدزایی کمک می‌کنند و مابقی کتاب‌هایی هستند که لازم است تولید شوند؛ اما از نظر اقتصادی آورده مالی ندارند و هیچ ناشر خصوصی چنین کاری را تقبل نمی‌کند. در بخش توزیع کتاب هم مشکلاتی وجود دارد. کشورهای اروپایی بهترین مکان‌های شهر را به کتابفروشی اختصاص می‌دهند. چرا که برایشان مهم است مسیر جامعه را تغییر دهند. در ایران هم برخی شهرها در سال‌های اخیر صاحب کتابفروشی شده‌اند. برای مثال 10 سال پیش در ایلام یا زاهدان کتابفروشی وجود نداشت؛ اما هم‌اکنون این شهرها کتابفروشی دارند و روی پای خودشان کار می‌کنند.
رئیس سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: برخی انتقادات به شرایط نشر در کشور به دلیل نگاه نقطه‌ای به مسائل است. در نگاه نقطه‌ای، حقیقت کشف نمی‌شود. نگاه کلان به مسائل می‌تواند راهگشا باشد. به عبارت دیگر، مشکلات حوزه نشر باید به عنوان یک مسئله کلان فرهنگی در زمینه کتاب و کتابخوانی دیده شود.
گفتن است، جنتی پیش‌تر گفته بود که پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در نمایشگاه کتاب 1404 با 950 عنوان کتاب حضور دارد که 80 عنوان مربوط سال 1403 است. انتشارات پژوهشگاه در تلاش است ارتباط خود را با مخاطبان حفظ کند. بخش اندیشه و پژوهش در کشور ما جایگاه خود را پیدا نکرده است. به طوری که اغلب پژوهشگران ناشناخته می‌مانند. فضای فرهنگی کشور به گونه‌ای است که پژوهشگران دیده نمی‌شوند. انتشارات پژوهشگاه در سه سال اخیر سوده‌ده بوده است. با وجود تعداد زیادی کتاب از سال قبل مانده بود؛ اما انتشارات متضرر نشد. در شرایطی که بسیاری از ناشران تولیدشان متوقف شده، این مجموعه سودده بوده است. کتاب‌های ما رمان و داستان پرفروش نیستند و با تیراژ کم چاپ می‌شوند. نکته مهم این است که 70 درصد کتاب ها دارای گردش هستند.
انتهای پیام/