بزرگنمايي:

کرمان رصد - معاون توسعه صنایع پیشرفته ایدرو در نشست خبری گفت: طی سال‌های اخیر، ایران توانسته است با دستیابی به فناوری‌های پیشرفته در حوزه مهندسی بافت، جایگاه برجسته‌ای در عرصه پزشکی بازساختی کسب کند. این پیشرفت‌ها که با همکاری بخش خصوصی و نهادهای دولتی همراه بوده، راه را برای توسعه دانش پزشکی و تولید بافت‌های پیوندی در کشور هموار کرده است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
حمید بازارگان ادامه داد: در اوایل دهه 1390، مذاکراتی میان سازمان گسترش و نهادهای ذی‌ربط برای ایجاد مراکز تخصصی در زمینه مهندسی بافت آغاز شد. این مذاکرات منجر به انعقاد قراردادهایی میان سازمان‌های مختلف، از جمله بنیاد تعاون ناجا شد که با توجه به ارتباط مستقیم این حوزه با بافت انسانی، نظارت و مشارکت این نهاد ضروری بود. در این قرارداد، سهم سرمایه‌گذاری میان طرفین به‌صورت 40 درصد سازمان گسترش، 40 درصد بنیاد تعاون ناجا و 20 درصد شرکت صاحب دانش فنی تعیین گردید.
وی تاکید کرد: با وجود تلاش‌های گسترده، این پروژه به دلایل متعددی، از جمله مشکلات سهامداری و عدم تأمین مالی مناسب، با وقفه‌ای طولانی مواجه شد. این توقف، که نزدیک به 10 سال به طول انجامید، موجب شد که برخی از تجهیزات موردنیاز خریداری شود، اما تولید به حالت تعلیق درآید. بااین‌حال، در سال 1401، با مذاکرات فشرده میان سهامداران، اختلافات برطرف شد و پروژه وارد مرحله‌ای جدید از توسعه گردید.
رفع موانع سهامداری و مدیریتی
معاون توسعه صنایع پیشرفته ایدرو گفت: با رفع موانع سهامداری و مدیریتی، سازمان تصمیم گرفت با اعطای تسهیلات به شرکت، زمینه را برای ادامه فعالیت آن فراهم کند. در این راستا، بنیاد تعاون ناجا سهام خود را واگذار کرد و یک شرکت خصوصی بخش عمده سهام را خریداری نمود. به این ترتیب، ترکیب سهامداری پروژه به 60 درصد سهام شرکت اصلی و 40 درصد سهام سازمان گسترش تغییر یافت. پس از این تحول، تجهیزات موردنیاز وارد کارخانه شمس‌آباد شد و فرآیند تولید به‌طور رسمی آغاز گردید. علاوه بر این، در کرمانشاه نیز زیرساخت‌های لازم فراهم شد و با دریافت مجوزهای وزارت بهداشت، این مرکز نیز آماده تولید گردید، اگرچه به دلیل کمبود منابع بافتی، ظرفیت کامل تولید هنوز محقق نشده است.
در حال حاضر، تنها پنج شرکت در جهان توانسته‌اند سبد کامل آلوگراف را تولید کنند، و ایران یکی از معدود کشورهایی است که در این حوزه پیشرفت قابل‌توجهی داشته است. بسیاری از کشورها، از جمله عربستان سعودی، علی‌رغم دسترسی به محصولات آمریکایی، ترجیح داده‌اند از فناوری‌های پیشرفته ایرانی در این زمینه استفاده کنند
بازارگان تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این پروژه، تولید آلوگراف بوده است؛ بافت پیوندی که خاطره سلولی آن حذف شده و ژنتیک آن به نحوی تغییر یافته است که می‌توان آن را بدون ایجاد واکنش ایمنی به هر فردی پیوند زد. این فناوری نقش حیاتی در جراحی‌های بازساختی دارد و در حوزه‌هایی مانند ارتوپدی، دندانپزشکی، ترمیم‌های زیبایی، جراحی مغز و اعصاب و جراحی قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی گفت: در حال حاضر، تنها پنج شرکت در جهان توانسته‌اند سبد کامل آلوگراف را تولید کنند، و ایران یکی از معدود کشورهایی است که در این حوزه پیشرفت قابل‌توجهی داشته است. بسیاری از کشورها، از جمله عربستان سعودی، علی‌رغم دسترسی به محصولات آمریکایی، ترجیح داده‌اند از فناوری‌های پیشرفته ایرانی در این زمینه استفاده کنند.
معاون توسعه صنایع پیشرفته ایدرو گفت: یکی از چالش‌های اصلی در تولید آلوگراف، فرآیند اهدا و تأمین بافت‌های موردنیاز است. در ایران، سیستم اهدای عضو و بافت به‌صورت سازمان‌یافته توسط پزشکی قانونی و بیمارستان‌ها مدیریت می‌شود. افراد مستعد اهدا توسط پزشکان شناسایی شده و با کسب رضایت خانواده‌ها، فرآیند اهدا انجام می‌شود. این امر شامل استخوان، تاندون، دریچه قلب و بخش‌هایی از پوست است که پس از طی مراحل پردازش، برای پیوند آماده می‌شوند.
حمید بازارگان در پاسخ به بازار افزود: با توجه به اندازه بازار جهانی آلوگراف، که حدود 4.2 میلیارد دلار برآورد شده است، ایران ظرفیت بالایی برای صادرات این محصولات دارد. کشورهایی نظیر آمریکا، آلمان، اسپانیا و هند به‌عنوان سردمداران این صنعت شناخته می‌شوند، و ایران نیز با دانش فنی پیشرفته خود در مسیر تبدیل شدن به قطب تولید آلوگراف در آسیا قرار دارد. علاوه بر صادرات، گردشگری پزشکی یکی از اهداف مهم توسعه این صنعت است. با ایجاد زیرساخت‌های درمانی مناسب، ایران می‌تواند پذیرای بیماران خارجی برای انجام جراحی‌های ترمیمی و درمانی باشد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که مصرف آلوگراف در ایران سالانه 20 درصد رشد خواهد داشت، و این روند فرصت‌های سرمایه‌گذاری بیشتری را ایجاد خواهد کرد.
تکمیل مراکز تخصصی و افزایش ظرفیت تولید ایران
همچنین وی تاکید کرد: با تکمیل مراکز تخصصی و افزایش ظرفیت تولید، ایران می‌تواند نقش برجسته‌تری در صنعت مهندسی بافت ایفا کند. اما برای دستیابی به این هدف، لازم است فرهنگ اهدای بافت در کشور تقویت شود تا مواد اولیه لازم برای تولید آلوگراف فراهم گردد. در صورت تأمین منابع بافتی، هر مرکز تولیدی می‌تواند سالانه سه میلیون دلار ارزآوری داشته باشد. همچنین، ساخت مراکز جدید با هزینه‌ای حدود 7 میلیون دلار برای هر مجموعه امکان‌پذیر خواهد شد. همکاری مؤثر میان بخش دولتی و خصوصی، همانند پروژه "بافت البرز"، نمونه‌ای موفق از توسعه پایدار و علمی در این حوزه است. با تلاش‌های گسترده در حوزه مهندسی بافت، ایران می‌تواند علاوه بر تأمین نیاز داخلی، جایگاه قدرتمندی در بازار جهانی به دست آورد و به یکی از قطب‌های تولید آلوگراف در دنیا تبدیل شود.
محصولات مهندسی بافت تنها در حوزه ارتوپدی، دندانپزشکی و جراحی مغز و اعصاب کاربرد ندارند، بلکه در جراحی‌های زیبایی، جوان‌سازی پوست و درمان‌های ترمیمی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. با گسترش این صنعت، ایران می‌تواند علاوه بر تأمین نیاز داخلی، به عنوان قطب تولید محصولات پزشکی در آسیا شناخته شود
معاون توسعه صنایع پیشرفته ایدرو گفت:با توجه به موقعیت استراتژیک کرمانشاه و نزدیکی آن به مرزهای غربی کشور، امکان توسعه بخش درمانی و صادرات محصولات پزشکی به کشورهای همسایه یکی از اهداف کلیدی این صنعت محسوب می‌شود. مراکز تولیدی در این منطقه قادر خواهند بود تا ضمن تأمین نیازهای داخلی، به گسترش خدمات درمانی و پزشکی در سطح بین‌المللی کمک کنند. در همین راستا، شهر صنعتی شمس‌آباد تهران نیز به عنوان یکی از قطب‌های تولید بافت‌های نرم شناخته شده که می‌تواند کشور را از وابستگی به واردات این محصولات بی‌نیاز کند.
وی ادامه داد: با بهره‌گیری از دانش روز دنیا و همکاری متخصصان دانشگاهی، محصولات تولیدی ایران توان رقابت با برترین برندهای جهانی را دارند. مطالعات و آزمایش‌های متعدد در دانشگاه‌های معتبر نشان داده‌اند که کیفیت این محصولات هم‌سطح نمونه‌های خارجی است و حتی در برخی موارد از آن‌ها برتری دارد. استقبال پزشکان و مراکز درمانی بین‌المللی از محصولات ایرانی نیز گواهی بر این موضوع است. با این حال، تحریم‌ها همچنان یکی از بزرگ‌ترین موانع تجارت جهانی محسوب می‌شوند که توسعه بازارهای صادراتی را با چالش مواجه کرده است.
معاون توسعه صنایع پیشرفته ایدرو گفت:یکی از مسائل کلیدی در این صنعت، تأمین بافت‌های اولیه مورد نیاز برای تولید محصولات است. پزشکی قانونی تاکنون ظرفیت قابل توجهی را در این زمینه فراهم کرده، اما لازم است این فرآیند گسترش بیشتری پیدا کند تا امکان توسعه مراکز جدید و افزایش ظرفیت تولید در سطح کشور فراهم شود. برنامه‌ریزی صورت گرفته نشان می‌دهد که هر مرکز تولیدی قادر خواهد بود تا سالانه هزار واحد بافت را در یک شیفت کاری تولید کند، اما این میزان با تجهیز بیشتر قابل افزایش است. همچنین، توسعه مراکز جدید، از جمله مرکز شیراز که هنوز فعالیت خود را آغاز نکرده، امکان افزایش تولید و صادرات را به شکل قابل توجهی مهیا خواهد کرد.
بازارگان گفت: براساس ارزیابی‌های انجام شده، هر واحد بافت تولیدی ارزشی بالغ بر 15 هزار دلار برای صادرات دارد. اگر هر سایت صنعتی در سال هزار واحد تولید کند، درآمد صادراتی حداقل 15 میلیون دلار خواهد بود. این میزان در صورت گسترش ظرفیت تولید، به مراتب افزایش خواهد یافت. اما چالش فعلی آن است که برخی از نیازهای داخلی همچنان از طریق واردات تأمین می‌شود. به عنوان مثال، بسیاری از کلینیک‌های دندانپزشکی هنوز از پودر استخوان وارداتی استفاده می‌کنند، در حالی که محصولات داخلی از لحاظ کیفی برتری دارند.
معاون توسعه صنایع پیشرفته ایدرو گفت: محصولات مهندسی بافت تنها در حوزه ارتوپدی، دندانپزشکی و جراحی مغز و اعصاب کاربرد ندارند، بلکه در جراحی‌های زیبایی، جوان‌سازی پوست و درمان‌های ترمیمی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. با گسترش این صنعت، ایران می‌تواند علاوه بر تأمین نیاز داخلی، به عنوان قطب تولید محصولات پزشکی در آسیا شناخته شود و نقش مهمی در گردشگری پزشکی و صادرات ایفا کند. برای تحقق این هدف، لازم است فرهنگ اهدای بافت تقویت شود تا میزان دسترسی به مواد اولیه افزایش یابد و روند تولید سرعت بیشتری پیدا کند. این صنعت نه‌تنها از نظر علمی و فناوری در حال توسعه است، بلکه به عنوان یکی از فرصت‌های بزرگ اقتصادی برای کشور شناخته می‌شود. با افزایش سرمایه‌گذاری، بهبود زیرساخت‌ها و تسهیل فرآیندهای مدیریتی، ایران می‌تواند در آینده نزدیک سهم قابل‌توجهی از بازار جهانی این حوزه را در اختیار بگیرد و به عنوان یک بازیگر کلیدی در صنعت مهندسی بافت مطرح شود.