چاپ

کرمان رصد - زومیت / یک تصویر خیره‌کننده که از رعد و برقی غول‌پیکر بر فراز زمین ثبت شده است، می‌تواند به محققان کمک کند تا درباره این پدیده نادر اطلاعات بیشتری کسب کنند.یک فضانورد ناسا تصویر خیره‌کننده‌ای از زمین را در فضا ثبت کرده که پدیده جوی نادر و عظیمی در ارتفاع بالا به نام «آذرخش سرخ» را نشان می‌دهد.
این پدیده که به عروس دریایی شباهت دارد، برفراز طوفانی از رعدوبرق در آمریکای شمالی به سمت بالا شلیک شده است. با وجود بیش از 30 سال مطالعه، آذرخش سرخ هنوز به درستی درک نشده است.
بازار
«نیکول آیرز»، خلبان مأموریت «کرو-10» اسپیس ایکس و عضو اعزام‌های 72 و 73 «ایستگاه فضایی بین‌المللی» (ISS)، عکس چشمگیر را پنج‌شنبه، 3 ژوئیه زمانی که ایستگاه فضایی از فراز طوفانی عظیم درحال عبور بود، ثبت کرد.
این طوفان بخش‌هایی از مکزیک و جنوب ایالات متحده از جمله کالیفرنیا و تگزاس را دربر می‌گرفت.آیرز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «فقط می‌توانم بگویم واو! وقتی صبح از بالای مکزیک و آمریکا عبور می‌کردیم، این آذرخش سرخ را دیدم.»
او افزود: «آذرخش‌های سرخ رویدادهای نوری گذرا (TLE) هستند که بالای ابرها رخ می‌دهند و توسط فعالیت شدید الکتریکی در طوفان‌های رعدوبرق زیرین تحریک می‌شوند.»
رویدادهای نوری گذرا (TLEs) مجموعه‌ای از پدیده‌های بصری هستند که در لایه‌های بالایی جو هنگام طوفان‌های رعد و برق رخ می‌دهند؛ از جمله «صاعقه‌های آبی» که به سمت بالا شلیک می‌شوند و حلقه‌های نوری شبیه بشقاب‌پرنده‌ها که ELVES نامیده می‌شوند.
بااین‌حال، رایج‌ترین نوع این رویدادها، همان آذرخش‌های سرخی هستند که آیرز موفق به ثبتش شده است.آذرخش‌های سرخ گاهی به‌دلیل شاخه‌های نوری متعددی که مانند شاخک‌های یک «عروس دریایی» گسترش می‌یابند، به همین نام (jellyfish) شناخته می‌شوند.
برخی دیگر آن‌ها را «هویج» (carrot) می‌نامند؛ زیرا ممکن است با رگه‌های نور ضعیف‌تری همراه باشند که در جهت مخالف کشیده می‌شوند و ظاهری شبیه به ریشه گیاهان دارند. آذرخش‌های سرخ اغلب با طوفان‌های بزرگ همراه‌اند، از جمله طوفان‌هایی که در اثر وقوع «توفندها» ایجاد می‌شوند.
اندازه و شکل آذرخش‌های سرخ می‌تواند متغیر باشد و بزرگ‌ترین آن‌ها تا ارتفاع 80 کیلومتری از سطح زمین نیز می‌رسند. به گفته «رصدخانه زمین ناسا»، رنگ قرمز آن‌ها به دلیل برهم‌کنش با مولکول‌های نیتروژن در جو بالایی زمین است.
آذرخش‌های سرخ نخستین بار در دهه 1950 توسط مسافران خطوط هوایی مشاهده شدند؛ اما نخستین عکس از آن‌ها تا سال 1989 گرفته نشد. طبق گزارش لایوساینس، این عروس‌های دریایی قرمز همچنین در جو سیاره مشتری نیز دیده شده‌اند و احتمال می‌رود که در سیارات زحل و ناهید (زهره) نیز رخ دهند.بااین‌حال، با وجود سال‌ها تحقیق، پژوهشگران هنوز نمی‌دانند چرا برخی صاعقه‌ها باعث ایجاد آذرخش قرمز می‌شوند و برخی دیگر نه.
علت این تفاوت همچنان یک معماست.
رویدادهای نوری گذرا از دید فضا
اگر شرایط مناسب باشد ، آذرخش‌های قرمز و دیگر رویدادهای نوری گذرا (TLEs) را می‌توان از سطح زمین نیز مشاهده و تصویربرداری کرد.
اما فضانوردان ایستگاه فضایی بین‌المللی از موقعیتی بی‌نظیر برخوردارند که به آن‌ها امکان می‌دهد این پدیده‌ها را از بالای ابرها ببینند و اغلب همزمان با آن‌ها، درخشش صاعقه‌ها را نیز ثبت کنند.
چنین عکس‌هایی، داده‌های ارزشمندی در اختیار پژوهشگران قرار می‌دهد تا چگونگی وقوع این پدیده‌ها را بهتر درک کنند.آیرز گفت: «ما دیدی عالی از بالای ابرها داریم، بنابراین دانشمندان می‌توانند از این نوع تصاویر برای درک بهتر شکل‌گیری، ویژگی‌ها و ارتباط رویدادهای نوری گذرا با طوفان‌های رعد و برق استفاده کنند.»یکی از تازه‌ترین نمونه‌ها مربوط به ماه مارس بود؛ زمانی که یکی از فضانوردان (که نامش اعلام نشد) در ایستگاه فضایی موفق به ثبت تصویری از آذرخش‌های قرمز کم‌نور در انتهای یک «فوران عظیم» از رعدوبرق شد که برفراز «نیواورلئان»، به سمت بالا شلیک شده بود.
نمونه برجسته‌ای دیگر، عروس دریایی سرخ وهم‌انگیزی بود که به‌نظر می‌رسید به‌طور مستقل در جو زمین، برفراز یک رعدوبرق در ژوئن 2024 شناور است.