کرمان رصد - ایسنا / دو ستاره جدید در هفته‌های اخیر، در آسمان شب منفجر شدند که هر دو با چشم غیرمسلح قابل مشاهده‌اند.
ستاره‌شناسان یک نواختر جدید که تاکنون هرگز دیده نشده است را در آسمان شب شناسایی کرده‌اند. این ممکن است نخستین باری باشد که انفجارهای ستاره‌ای همزمان در تاریخ، به‌وضوح با چشم غیرمسلح قابل رویت بوده‌اند.
یک ستاره جدید دیگر به‌طور غیرمنتظره‌ای در آسمان شب کمتر از دو هفته پس از آنکه یک نقطه نوری تقریباً مشابه ناگهان قابل مشاهده شد، پدیدار شده است.
بازار
![]()
این ستاره‌ها که هرگز پیش از این دیده نشده‌اند، از نوری ناشی از انفجارهای نادری موسوم به «نواخترهای کلاسیک»(classical novas) تشکیل شده‌اند. دانشمندان بر این باورند که ممکن است این نخستین بار در تاریخ باشد که بیش از یک مورد از این انفجارهای نورانی به‌طور همزمان با چشم غیرمسلح قابل مشاهده بوده‌اند.
نخستین نواختر با نام «V462 Lupi» در تاریخ 12 ژوئن (22 خرداد) در صورت فلکی «گرگ»(Lupus) شناسایی شد، پس از آنکه ستاره پیشین آن به‌طور ناگهانی بیش از 3 میلیون برابر روشن‌تر از حالت عادی شد. سپس در تاریخ 25 ژوئن (4 تیر)، ستاره‌شناسان متوجه نواختر دیگری با نام «V572 Velorum» در صورت فلکی «بادبان»(Vela) شدند. آنها انتظار دارند سالی حداکثر یک «نواختر کلاسیک» ببینند و مشاهده بیش از یک انفجار که همزمان درخشان باشد، تقریباً نادر است.
«استفن اومارا»(Stephen O" alt="کرمان رصد" width="100%" />
آخرین باری که مشاهده همزمانی نواختر با چشم غیرمسلح ممکن شد در سال 1936 بود، وقتی «V630 Sgr» و «V368 Aql» طی چند هفته یکی پس از دیگری مشاهده شدند. با این حال، «اومارا» می‌گوید: آنها همزمان در اوج روشنایی خود نبودند.
روشنایی نواختر «V462 Lupi» در تاریخ 20 ژوئن (30 خرداد) به اوج خود رسید و به بزرگی مثبت 5/5 رسید. این ستاره از آن زمان کمی کم‌نور شده است، اما هنوز بزرگی آن مثبت 6 است که آستانه قابل مشاهده با چشم غیرمسلح است.
نواختر «V572 Velorum» حتی روشن‌تر است و در تاریخ 27 ژوئن (6 تیر) به بزرگی مثبت 4/8 رسید.
هر دو صورت فلکی «گرگ» و «بادبان» در آسمان جنوبی هستند که پیدا کردن این نواخترهای جدید را از نیم‌کره جنوبی راحت‌تر می‌کند. با این حال، «V462 Lupi» به‌راحتی از آمریکای شمالی درست بعد از غروب آفتاب و نزدیک به افق جنوبی قابل مشاهده است. صورت فلکی «بادبان» گاهی اوقات از بخش‌های جنوبی آمریکای شمالی، از جمله مکزیک، کالیفرنیا و تگزاس قابل مشاهده است. این یعنی افراد حاضر در این مناطق ممکن است بتوانند «V572 Velorum» را ببینند، اما احتمال آن بسیار کم است.
این اجرام به‌طور فنی به‌اندازه کافی روشن هستند که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده باشند. با این حال، اگر یک تلسکوپ خوب یا یک دوربین دوچشمی نجومی داشته باشید، یافتن این دو انفجار راحت‌تر خواهد بود، به‌خصوص اگر از کشورهای واقع در نیم‌کره شمالی مانند ایران از آنها دیدن کنید.
انفجارهای ستاره‌ای
برخلاف ابرنواخترها که آنقدر قدرتمند هستند که ستاره‌ها را کاملاً خرد می‌کنند، یک نواختر تنها بر لایه‌های بیرونی یک ستاره تأثیر می‌گذارد.
«نواخترهای کلاسیک» در یک نوع خاص از سامانه دوتایی رخ می‌دهند، یعنی جایی که یک ستاره کوتوله سفید حجیم‌تر از شریک بزرگتر خود، جرمی را به سمت خود می‌کشد. وقتی مقدار کافی ماده بر روی سطح ستاره کوتوله انباشته شود، فشار ایجاد می‌شود و انفجاری رخ می‌دهد که بیشتر گاز دزدیده شده را می‌سوزاند و پالس‌های نور درخشان را به فضا پرتاب می‌کند که گاهی از زمین قابل مشاهده است.
برخی از نواخترها رویدادهای تکرار شونده‌ای هستند که در فواصل منظم، طغیان ایجاد می‌کنند. به‌عنوان مثال، نواختر مورد انتظار «تی تاج شمالی»(T Coronae Borealis) که به «ستاره شعله‌ور» نیز معروف است، تقریباً هر 80 سال یک‌بار آسمان ما را روشن می‌کند. با این حال، ستاره‌شناسان در 15 ماه گذشته پیش‌بینی کرده‌اند که این ستاره به زودی دوباره ظهور خواهد کرد، اما هنوز پدیدار نشده است که نشان می‌دهد این علم دقیق نیست.
از آنجا که این نخستین ظهور ثبت‌شده «V462 Lupi» و «V572 Velorum» است، مشخص نیست که آیا دوباره در آینده منفجر خواهند شد یا خیر یا چه زمانی این اتفاق می‌افتد و احتمالاً هر دوی آنها در هفته‌های آینده در آسمان محو خواهند شد.