چاپ

کرمان رصد - به گزارش می‌متالز، صنعت خودروسازی ایران سال‌هاست در گرداب تحریم‌ها، سوءمدیریت و دخالت‌های دولتی گرفتار آمده و سایپا به عنوان یکی از بازیگران این صنعت با زیان انباشته بالغ بر 65 همتی به نمادی از این بحران تبدیل شده است. دولت از سال گذشته در مسیر رهایی از بار مالی خودروسازان و جلوگیری از ورشکستگی صنعت خودروسازی گام برداشته و اکنون پس از واگذاری مدیریت ایران خودرو، روند واگذاری سهام تودلی سایپا را آغاز کرده است.
اما رقابتی که برای تصاحب سهام این شرکت شکل گرفته، بیش از آنکه امیدی به احیا برانگیزد، پرسش‌هایی درباره شفافیت، اهلیت و سلامت فرایند مطرح کرده است.
کنسرسیوم بانک شهر-کرمان موتور و هلدینگ دات‌وان در مرکز این رقابت قرار دارند و جایگاهی مناقشه‌برانگیز در محافل اقتصادی یافته‌اند.
منتقدان واگذاری کجا هستند؟ برخلاف ایران‌خودرو که در معرض موجی از انتقادات نهاد‌های نظارتی و افکار عمومی قرار داشت، واگذاری سایپا در سکوتی تامل‌برانگیز پیش می‌رود. سکوتی که می‌تواند هشداری از بی‌توجهی یا شاید مماشات در برابر حاشیه‌های آشکار متقاضیان باشد.
وقتی نام‌هایی، چون کرمان موتور و هلدینگ دات‌وان که هر یک با سوابق و مناقشات خاص خود شناخته می‌شوند در صدر فهرست خریداران قرار می‌گیرند، ضرورت نظارت دقیق و شفافیت بیش از پیش آشکار می‌شود.
کنسرسیوم بانک شهر-کرمان موتور کرمان موتور، خودروسازی که با مونتاژ محصولات کره‌ای نام خود را در صنعت خودرو ایران ثبت کرد، اکنون با همراهی بانک شهر کنسرسیومی تشکیل داده تا بلوک 42 درصدی سهام سایپا را تصاحب کند.
این اتحاد با نسبت 60 به 40 نشان از جاه‌طلبی کرمانی‌ها برای تسلط بر دومین خودروساز بزرگ ایران دارد. همچنین در صورتی که بلوک تودلی خریداری نشود، این دو گروه با همین نسبت اقدام به خرید بلوک صندوق فولاد در شرکت سایپا می‌کنند؛ اما اگر بلوک تودلی خریداری شود، تنها بانک شهر برای خرید بلوک صندوق فولاد اقدام می‌کند.
بانک شهر که پیش‌تر در کنسرسیومی دیگر با گروه انتخاب و قطعه‌سازان حضور داشت، در آستانه نهایی شدن واگذاری تغییر مسیر داد و به کرمانی‌ها پیوست. این چرخش ناگهانی شائبه‌هایی درباره انگیزه‌های مالی و توافقات پشت پرده ایجاد کرده است.
گرچه این کنسرسیوم با ظاهری حرفه‌ای وارد میدان شده، اما فقدان شفافیت در منابع مالی و برنامه‌هایش برای احیای سایپا بر تردید‌ها دامن زده است. آیا این اتحاد توانایی بازسازی خطوط تولید فرسوده سایپا و کاهش زیان انباشته آن را دارد یا تنها به دنبال بهره‌برداری از برند و دارایی‌های این خودروساز است؟ گرچه سوابق کرمان موتور در مونتاژ خودرو‌های خارجی تجربه‌ای ارزشمند به شمار می‌رود، اما این تجربیات برای کسب اعتماد عمومی نسبت به احیای نارنجی‌پوشان جاده مخصوص کافی نیست.
هلدینگ دات‌وان و سایه بابک زنجانی در سوی دیگر رقابت، هلدینگ دات‌وان، شرکتی که کمتر از یک سال از تاسیسش می‌گذرد، با جسارتی غیرمنتظره برای خرید سایپا قد علم کرده است.
اما آنچه این هلدینگ را به کانون مناقشات کشانده، نام بابک زنجانی است که در پشت صحنه آن پررنگ‌تر از همیشه دیده می‌شود.
زنجانی که زمانی به اتهام فساد مالی کلان محکوم به اعدام شده بود، پس از کاهش حکمش به 20 سال حبس حالا با نقابی جدید به اقتصاد ایران بازگشته است.
گرچه نام زنجانی در اسناد رسمی دات‌وان دیده نمی‌شود، اما منابع مطلع از نقش پنهان و محوری او در هدایت مالی این شرکت سخن می‌گویند.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در شانزدهمین نشست خبری هفتگی، فعالیت‌های اقتصادی زنجانی را بدون منع قانونی خواند. این موضع در حالی که پرونده قضایی زنجانی همچنان باز است، موجی از انتقادات را برانگیخته و حس تبعیض را در جامعه شعله‌ور کرده است.
چگونه فردی با سابقه اخلال در نظام اقتصادی، به پروژه‌ای، چون واگذاری سایپا راه می‌یابد؟ این پرسش نه‌تنها اعتماد عمومی به فرایند خصوصی‌سازی را خدشه‌دار کرده، بلکه زنگ خطری برای تکرار چرخه فساد و ناکارآمدی به صدا درآورده است.
طعنه زنجانی به کنسرسیوم کرمان موتور و بانک شهر بابک زنجانی در شبکه اجتماعی ایکس، کنسرسیوم بانک شهر-کرمان موتور را «پفکی و لب‌ودهنی» خواند و مدعی شد رقابت برای سایپا نیازمند بیش از دو میلیارد دلار نقدینگی است.

کرمان رصد

این سخنان گرچه با لحنی طعنه‌آمیز بیان شد، اما واقعیتی تلخ را عریان کرد. واگذاری سایپا بیش از آنکه بر پایه برنامه‌های توسعه‌ای و شفاف باشد، به عرصه‌ای برای نمایش قدرت مالی و نفوذ بدل شده است و افراد با زیر سوال بردن توان رقبا به صورت ضمنی خود را بازیگری قدرتمند معرفی می‌کنند. اما فردی که روزی نظام اقتصادی ایران را به چالش کشیده، چطور می‌تواند ناجی صنعت خودروسازی کشور باشد؟ آیا تنها توان مالی برای بازسازی دوباره سایپا کافی است؟
سایپا در مسیر احیا یا فروپاشی؟ سایپا با زیان انباشته عظیم و مشکلات ساختاری در مقطعی حساس قرار دارد. واگذاری این شرکت می‌تواند نقطه عطفی برای احیای آن یا شتاب‌دهنده‌ای برای فروپاشی‌اش باشد. کنسرسیوم بانک شهر-کرمان موتور گرچه از پشتوانه مالی ظاهری برخوردار است، اما فقدان برنامه‌ای روشن برای بازسازی سایپا تردید‌هایی جدی درباره بازسازی دوباره چرخه مونتاژ در پوستی جدید ایجاد کرده است. هلدینگ دات‌وان نیز با سایه سنگین بابک زنجانی بیش از آنکه یادآور آینده‌ای روشن باشد، تداعی‌گر کابوس‌های گذشته است.
واگذاری سایپا آزمونی برای اراده دولت در برابر نفوذ چهره‌های جنجالی و شبکه‌های مافیایی به شمار می‌رود. اگر این فرایند بدون معیار‌های سخت‌گیرانه و نظارت دقیق پیش برود، سایپا به‌جای تبدیل شدن به موتور محرک صنعت خودروسازی به زمین بازی جدیدی برای سودجویان تبدیل خواهد شد.
سایپا همچون آینه‌ای، ناکارآمدی‌ها و پیچیدگی‌های نظام اقتصادی ایران را بازتاب می‌دهد. رقابتی که برای تصاحب این خودروساز شکل گرفته بیش از آنکه نویدبخش تحول باشد، زنگ خطر فساد و نفوذ را به صدا درآورده است. دولت در این مقطع حساس باید با بازنگری معیار‌های واگذاری و تقویت نظارت، راه را بر تکرار سناریو‌های تلخ گذشته ببندد.
منبع: تجارت نیوز