کرمان رصد - حیدری کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: دولت آقای سودانی و خدماتی که در دوره نخست وزیری ارائه کرد باعث شد اقبال عمومی به مشارکت در انتخابات عراق زیاد شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، آقایان حسین رویوران، کارشناس مسائل سیاسی و سید مجتبی حیدری، کارشناس مسائل غرب آسیا و کارشناس شبکه المیادین در گفتگوی ویژه خبری نتایج انتخابات عراق را بررسی کردند. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است.
سؤال: آقای دکتر رویوران، جریان‌های شیعی، سنی، اقلیت و کردها، کرسی‌هایی که به خودشان اختصاص داده‌اند و یک شمای کلی از آنچه در انتخابات عراق اتفاق افتاد؟
رویوران: پارلمان عراق از 329 کرسی تشکیل می‌شود. شیعیان 198 کرسی و سنی‌ها 67 کرسی به دست آورده‌اند، کردها 57 کرسی و 9 کرسی هم اقلیت‌ها بوده‌اند. انتخابات در فضایی شکل گرفت که بعضی‌ها ناامید بودند، به علت اینکه در انتخابات قبلی 44 درصد واجدین شرایط شرکت کرده بودند و در این انتخابات جریان صدری به رهبری مختار اسد، انتخابات را تحریم کرد. لذا خیلی‌ها نگران بودند مشارکت کمتر شود و در نهایت در شهر‌های مشترک شیعه و سنی ممکن است شرایط سیاسی اش تغییر کند. اتفاقی که افتاد اولاً بحث مشارکت بود. 56 درصد شرکت کردند، با اینکه صدری‌ها تحریم کردند. از 44 به 56 درصد افزایش پیدا کرد که نکته مهمی است. نشان می‌دهد مردم به نظام امیدواری پیدا کرده‌اند. البته این همینطوری به وجود نیامده، مرجعیت از طریق نمایندگان خودش از جمله آقای شیخ عبدالمهدی کربلایی که نماینده آقای سیستانی در کربلا بودند، مردم را به شرکت در انتخابات تشویق کرد و بخشی از این رأی، رأی فرمان مرجعیت است و نشان می‌دهد که رابطه بین جامعه عراق و مرجعیت، رابطه بسیار مستحکمی است. نکته‌ای که وجود دارد در مورد شیعه 65 درصد از جامعه عراق شیعه هستند. تقریباً همین مقدار هم رأی آورده‌اند. سنی‌ها حدود 17 درصد از جمعیت هستند و سه چهار گروه بیشتر نبوده‌اند و اینها 67 رأی آورده‌اند. کردها هم دو قسمت هستند، حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی که هر دو رأی‌های نزدیک به قبل آورده‌اند. آنچه که در اینجا افزایش کرسی داشته، شیعه بوده است که در پارلمان فعلی رو به اتمام، 192 بوده، الان 198 شده که 6 کرسی افزایش پیدا کرده است.
سؤال: آقای حیدری، چند مؤلفه‌ای که در صحبت‌های آقای دکتر رویوران بود، افزایش مشارکت مردمی در انتخابات برگزار شده، علی رغم جریان‌هایی که انتخابات را در عراق تحریم کردند و نکته بعد، عدد و رقم‌های به دست آمده در کرسی‌هایی که به جریان شیعه، سنی، کردها و اقلیت‌ها اختصاص پیدا کرد و تأثیر آن بر مناسبت‌های مختلف. در سؤال دوم که تأثیرات را برشماری خواهیم کرد، به سرفصل‌ها اشاره کنید؟
حیدری: در رابطه با انتخابات عراق، یک نکته اینکه چند نکته مهم در این انتخابات وجود داشت. اضافه بر فرمان مرجعیت از طریق آقای کربلایی و حضور ایشان در انتخابات نکته مهم دیگری هم بود. بحث دولت آقای سودانی و خدماتی بود که در دوره نخست وزیری ارائه کرد که باعث شد اقبال عمومی به نظام سیاسی در عراق زیاد شود. اما چند نکته دیگر هم تأثیرگذار بوده‌اند. وقتی به انتخابات نگاه می‌کنید، جریان‌های مقاومت را می‌بینید که رأی بسیار بالایی را کسب کرده‌اند. اولاً یک نکته اینکه در همه گروه‌هایی که در انتخابات شرکت کردند، گروه‌های اطاله تنسیلی، چارچوب هماهنگی بدون استثناء یا کل گروه مقاومتی بودند. مثل بدر، مثل صادقون و مثل حقوق یا خود آقای سودانی که همراه با او ائتلاف‌هایی بودند. مثل آقای فالف عیاض که رئیس حشدالشعبی هستند یا آقای احمد الاسدی که سخنگوی حشدالشعبی بودند. حتی در جریان آقای حکیم هم آقای محمد الباوی، که یکی از فرمانده‌های بزرگ حشدالشعبی است، حضور داشتند. این نکته مهمی است. بله آنهایی که در نسبت مشارکت وقتی نگاه می‌کنیم قطعاً روندی که دولت طی کرد و نقشی که دولت سودانی ایفا کرد مهم بود. اما وقتی جریان‌های مقاومت به این شکل رأی می‌آورند معلوم می‌شود مؤلفه‌های دیگری هم وجود داشته که اینها رأی بالا آورده‌اند. چون فقط اگر بگوییم خدمات دولت و اتفاقاتی که رخ داده، کل رأی دهنده‌ها باید فقط به یک جریان رأی دهند، اما دیدیم که جریان مقاومت، رأی بسیار بالایی را آورده که می‌شود گفت همه از این اتفاقی که افتاده تعجب کرده‌اند. مثلاً صادقون از 18 به 20 و خورده‌ای رسیده، یعنی اتفاق بسیار بزرگ و احزاب دیگر هم همینطور. اولاً شهادت سیدحسن نصرالله در بیداری که در عراق شکل گرفت بسیار مؤثر بود. وقتی وارد عراق می‌شوید برای اولین بار اتحادی بین مردم عراق می‌بینید که همه به این موضوع حساسیت به خرج می‌دهند. مراسمی که در همه جا شکل گرفت، بیانیه‌هایی که از طرف مرجعیت عراق و دیگر گروه‌های سیاسی به این موضوع، یک طوری می‌شود گفت این اتفاق نقش داشت. اضافه بر جنگ 12 روزه، پیروزی جمهوری اسلامی قطعاً نقش داشته است. عزیزانی که به اربعین رفته‌اند حتماً دیده‌اند در اربعین گفتمان اصلی، گفتمان موشک‌های ایران و پیروزی بود. در کلیپ‌های مختلفی که منتشر شد، عراقی‌ها ابراز علاقه می‌کردند و حتی کلیپی که شما در آن بودید، آن حرکت قهرمانانه‌ای که یکی از علمای اهل تسنن عراق بعد از آن حرکت شما صحبت کرد و گفت برای اینکه بفهمید اسلام واقعی کجا است، این کلیپ را ببینید و مردم عراق را دعوت کرد که ببینید یک شیرزن ایرانی چطور رفتار می‌کند. خیلی اتفاق‌های مختلفی در عراق افتاد که باعث شد هم آن اقبالی که به نظام سیاسی عراق، چون معلوم شد این نظام سیاسی کارآیی خودش را ثابت کرد و هم نتایجی که هم ماجرای فلسطین، شهادت سید حسن نصرالله و جنگ 12 روزه، آن اقبالی که شیعیان داشتند و اهل تسنن، نه فقط شیعه، به این موضوعات باعث شد امروز ببینیم که مؤلفه اصلی این انتخابات، پیروزی جناح‌های مقاومت بود. گروه‌های دیگر اطاله تنسیلی در انتخابات گذشته هم پیروز شده‌اند. انتخابات تنسیلی دولت عراق را تشکیل داده، آن هم تثبیت شد و هم گروه‌های مقاومت رأی شان به صورت معناداری در کنار آقای سودانی بالا رفت.
سؤال: آقای دکتر رویوران، آنچه که الان در بررسی نتایج انتخابات عراق به آن می‌رسیم، تأثیر آن را روی تحولات و موضوعات داخلی عراق، چطور می‌بینیم؟
رویوران: قبل از جواب این سؤال، دموکراسی‌های مردم سالاری در عراق، پدیده نوپایی است. رژیم دیکتاتوری صدام سال 1382 سقوط کرده، دو دهه است این فرآیند آغاز شده و توسعه سیاسی آنچنانی در این جامعه صورت نگرفته است. مردم هم مقداری دلخورند از اینکه مفاسد مالی و اقتصادی در بسیاری از دولت‌های قبلی بوده است. به همین علت مردم سرخورده شده بودند. اینکه انتخابات قبلی 44 درصد بود بالا بود، قبلی‌ها زیر 30 درصد مشارکت بوده است. اتفاقی که افتاد مشروعیت کارآمدی است که آقای سودانی موفق شد آن را ایجاد کند و در این سه سالی که نخست وزیر بودند کار‌های زیادی انجام دادند. دوم بحث پاکدستی است. یعنی آقای سودانی موفق شد روی مفاسدی که حتی محاکمه بسیاری از افراد هم شروع شد و این تا حدودی جامعه رویگردان از این نظام جدید و این مردم سالاری نوپا را برگرداند. این افزایش مشارکت ارزش بسیار بالایی دارد، یک حماسه ملی در عراق است که اتفاق افتاده است. اولین تأثیر آن روی تعیین دولت آینده است. اینکه در دولت آینده اولاً پارلمان از مشروعیت بالایی برخوردار است، چون مشارکت 56 درصد بوده است. دوم چارچوب هماهنگی همواره در دور قبل و الان تعیین کننده است، نخست وزیر معرفی خواهد کرد. در عراق به دلیل اینکه 65 درصد شیعه هستند، رئیس جمهور کرد هم از طرف شیعیان انتخاب می‌شود، رئیس پارلمان سنی هم از طرف شیعه انتخاب می‌شود. یعنی بعد از سقوط نظام دیکتاتوری، نظامی که برپا شد، بله، چون شیعه 65 درصد است و اکثریت را دارد، می‌تواند بدون بقیه دولت را تشکیل دهد، اما این کار را نکرد. نظام مشارکتی ایجاد کرد و این تا حد زیادی اختلافات داخلی را کاهش و همبستگی ملی را افزایش داد و آنچه در همکاری بین گروه‌های مختلف اجتماعی در عراق می‌بینیم، قومی و مذهبی، نتیجه این سیاست و معادله‌ای است که شیعیان ترسیم کرده‌اند. قطعاً این مشروعیت بالایی که انتخابات پیدا کرد، مقداری موقعیت دولت را ارتقاء می‌دهد. دو پارلمان قبل تصویب کرده که آمریکا باید برود، ولی دولت‌ها نتوانستند آمریکا را وادار کنند که از عراق عقب نشینی کنند، چون دولت‌ها قوی نبودند. الان ما در آینده در مقابل دولت قوی خواهیم بود که از مشروعیت بالایی برخوردار است و تقریباً دو سوم کرسی‌های پارلمان را در اختیار دارد و می‌تواند بسیاری از مسائل را مصوب کند. از جمله بحث حشدالشعبی که اخیراً مطرح شد و به علت اختلاف در مورد آن دولت آن را پس گرفت. لذا به نظر بنده الان موقعیت عراق هم در سطح منطقه و هم در سطح داخلی، موقعیت بهتری خواهد بود.
سؤال: آقای عظیم زاده، مروری داشته باشیم در انتخابات عراق، بازتاب‌ها و آنچه که در رسانه‌های داخلی عراق و رسانه‌های منطقه درباره نتایج این انتخابات منتشر و بازتاب داده شده است؟
عظیم زاده: اینجا در عراق بازتاب‌های بسیار گسترده‌ای داشته است. اینکه ائتلاف‌های شیعی توانستند آرای قاطعی را در 11 استان کسب کنند، در نوع خودش می‌شود گفت همه پیش بینی‌هایی که پیشتر قبل از اینکه آراء به صندوق‌ها ریخته شود، همه را تغییر داد. نکته مهم اینکه در بین ائتلاف‌های شیعی، ائتلاف‌ها و احزاب کرسی‌های مقاومت رشد چشمگیری داشته است.
سؤال: آقای حیدری، السودانی مجدد نخست وزیر خواهد شد؟
حیدری: هنوز زود است صحبت در مورد اینکه چه کسی نخست وزیر خواهد شد ولی به هر حال اقبالی که به ایشان وجود دارد و رأی معناداری که مردم عراق به ایشان دادند، می‌شود گفت شانس ایشان را به بقیه افراد بیشتر می‌کند.
سؤال: سناریو‌هایی که مطرح است، راجع به آنها صحبت کنیم؟
حیدری: معمولاً در عراق هر اسمی که در ابتدا مطرح می‌شود، معلوم است که ایشان نمی‌شود. معمولاً در عراق اینطوری است که اشخاصی می‌آیند آنها را می‌سوزانند تا آن شخص اصلی بعداً مطرح شود. از همین امروز گمانه زنی‌هایی شده، اشخاص مختلفی مثل آقای شموری و اشخاص مختلفی مطرح شده‌اند ولی مشخص است که اینها شانس اصلی را ندارند. آقای نوری مالکی در رسانه‌ها مطرح است، ایشان دو عمل قلب باز کرده و برای نخست وزیری نمی‌آیند. ایشان می‌تواند در تعیین نخست وزیر بعدی نقش ایفا کند. احساس من این است که ایشان و آقای السودانی توافق خواهند کرد، چون می‌شود گفت دو شخصیت بارز جریان شیعی این دو نفر هستند در کنار آقای شیخ القیس که الان رأی بسیار بالایی را در مورد گروه اهل حق و آقای قیس خزعلی به دست آورده‌اند و گروه‌های دیگر هم همینطور. اتفاق خوبی که در عراق افتاده اینکه ساختاری شکل گرفته به اسم اتحاد تنسیلی. یک حزب یا شخص به تنهایی نمی‌تواند تصمیم بگیرد. اما وقتی در مورد آقای السودانی صحبت می‌کنیم، بخاطر نوع خدمات و کارآمدی که نشان داده و اقبال مردم، شانس او بیشتر است. اما آیا این احتمال وجود دارد که در نهایت به سمت گزینه دیگری بروند. ممکن است خود آقای السودانی در دولت نقش پررنگی ایفا کند، وزرایی داشته باشد و بخواهد نقش دیگری ایفا کند. ولی فعلاً شانس ایشان در مقایسه با بقیه بیشتر است، ایشان شخصیت معروفی در حزب الدعوه هستند و سالیان سال در این حزب بوده‌اند. می‌شود گفت در گذشته دو حزب اصلی در عراق داشته‌ایم. حزب الدعوه و مجلس اعلی بوده‌اند که حزب الدعوه قدیمی‌ترین حزب و ریشه دار در عراق است و آقای السودانی جزء این حزب الدعوه هستند و آقای مالکی هم الان نفر اول حزب الدعوه است. در انتخابات ممکن است بر سر مناسب و اینها، اختلافاتی به وجود آید ولی به نظر می‌آید شانس ایشان از بقیه بیشتر باشد و هم در نهایت اطاله تنسیلی یا چارچوب هماهنگی دوباره کنار هم گرد بیایند و دولت قوی که دارای مشروعیت بالایی است را به وجود بیاورند.
سؤال: آقای دکتر رویوران، تحلیل شما چه است، السودانی، نوری مالکی، گزینه‌های دیگری که در فضای رسانه‌ای یا فضای داخلی عراق مطرح است؟
رویوردان: اگر بخواهیم درون چارچوب هماهنگی صحبت کنیم، بالاترین رأی را آقای السودانی آورده. علی رغم اینکه برای اولین بار وارد انتخابات می‌شود و جریانی را تأسیس می‌کند. اینکه یک نفر تازه کار با اولین شرکت در انتخابات بیشترین رأی را بیاورد، باید تحلیل شود. چرا اینقدر آقای السودانی در کسب بیشترین آرای شیعه موفق بوده؟ آقای مالکی بعنوان دبیر کل حزب الدعوه، حزبی که 70 سال عمر دارد، مبارزه کرده، هزاران شهید داده و طبیعی است آقای مالکی هم بعنوان یکی از مهره‌های اصلی چارچوب هماهنگی باشند. این دو به نظر من سر‌تر از بقیه گروه‌ها هستند. هرچند آقای قیس خزعلی، بدر و حزب الله بعنوان جریان های جهادی، موفق بوده‌اند. یعنی تنها این دو نیستند ولی این دو نیمی از رأی شیعه را دراختیار دارند؛ لذا در تعیین نخست وزیر بعدی نقش پررنگی دارند. نمی‌شود رأی آقای السودانی و مالکی را نادیده گرفت. زمانی که بسیاری از مردم به اینها رأی داده‌اند، اگر کس دیگری بیاید، تا حدودی مردم دچار سرخوردگی می‌شوند. احساس می‌کنند به کسی که رأی داده‌اند، نیامده و این به نظر من تصمیم گیران عراق نمی‌توانند این واقعیت و نتایج معنی دار انتخابات را نادیده بگیرند؛ لذا تصور من چارچوب هماهنگی قطعاً این پارامتر‌ها را در نظر می‌گیرد و در انتخاب و معرفی نخست وزیر براساس این معیار‌ها جلو می‌رود. نکته بعدی اینکه استمرار نظام سیاسی در عراق در قبال مشروعیت کارآمدی است. اگر دولت نتواند کار کند، این نظام همچنان تا همین الان و این انتخابات بداخلاقی‌هایی بوده. بعضی‌ها دنبال بازگشت شکلی از نظام گذشته هستند و دنبال نظام استبدادی هستند. استمرار نظام مردم سالار در قبال احترام گذاشتن به گرایش‌های اجتماعی و رأیی که مردم داده‌اند، نکته مهمی است که مسئولیت بزرگی بر گردن چارچوب هماهنگی است. افرادی که در چارچوب هماهنگی هستند افرادی متدین اند. در عراق یکی از مهمترین شاخصه‌های نظام سیاسی این است که احزاب با هویت دینی و مذهبی هستند، مخصوصاً شیعه. تقریباً همه جریان‌های شیعی با هویت شیعه آمده‌اند. سفارت آمریکا تلاش کرد جریان سکولار ایجاد کند با شخصی به نام عدنان زلفی و میلیون‌ها دلار خرج این جریان کرد که معروف هستند به بچه‌های سفارت آمریکا، اما موفق نشده‌اند. این نشان می‌دهد شاکله جامعه عراق، متدین است و به جریان‌هایی با هویت دینی و مذهبی رأی دادند و تصور من این است که بر اساس این تدین قطعاً به انتخاب و توافق خواهند رسید.
سؤال: آقای حیدری، دو مؤلفه را در نتایج عراق که برجسته می‌کنیم، یکی مشارکت بالا است و یکی برگزاری در امنیت کامل است. روی چند موضوع بررسی کنیم، یکی روی تحولات غرب آسیا، آقای دکتر راجع به تحولات داخلی عراق توضیحاتی ارائه کردند. راجع به تحولات غرب آسیا، راجع به منطقه و راجع به همسایگان صحبت کنیم و ببینیم پیامی که در داخل داشت و بعد مهمتر از آن در خارج از عراق و در عرصه بین الملل چه است؟
حیدری: اضافه بر عدنان الزرفی، سجاد سالم هم به عنوان شخص تشرینی. همان جریانی که می‌شود یک جریان ضد مقاومت و ضد ایرانی بودند. حالا شعار‌هایی را علیه ایران دادند. این قدر رای اینها پایین بود. من فکر می‌کنم اینها به مشکلات خانوادگی خواهند خورد. زیرا به دنبال این بودند که حتی اقوام شان هم به اینها رای ندادند. آن هم در مشارکت بالا. این که در مشارکت بالا اینها هیچ رایی کسب نکنند، با این که در این انتخابات حجم پرداختی‌هایی که از سوی غربی‌ها و آمریکا و برخی کشور‌های عربی بود بسیار بسیار بالا بود. یعنی سر ریز شد. همین طور دلار‌های آمریکایی به عراق ولی هیچ نتیجه‌ای برای شان نداشت، جالب است که همین آقای عدنان الزرفی و سجاد سالم هم در لیست خودشان نفر اول نشدند. خانمی نفر اول شد. بین همان چند نفری که به اینها رای دادند، آن سرانی که به عنوان سران جبهه مقاومت معروف بودند رای نیاوردند که نکته مهمی است. نکته بعدی این که آن جریانی که تحریم کرد انتخابات هم جریان مقاومتی است. درست است که جریان صدر حالا با گروه چارچوب هماهنگی مشکل دارد، حتی انتقاد‌هایی را دارد، حتی از لحاظ اقتصادی آنها را فاسد می‌داند، ولی یادمان نرود همان جریانی که تحریم کرد هم، ضد آمریکایی است. یعنی نه فقط آنهایی که آمدند رای دادند، که قاطبه آنها به جریان‌های مقاومتی رای دادند. آنهایی هم که تحریم کردند به جریان مقاومتی معروف هستند. بزرگ‌ترین راهپیمایی‌ها در عراق علیه رژیم صهیونیستی و آمریکایی توسط همین جریان صدر تشکیل شده و این نشان می‌دهد عراق به چه سمت و سویی دارد می‌رود و این پیغام مهمی را به منطقه ارسال می‌کند. یک نکته‌ای که در مورد عراق این است که عراق این توانایی را دارد که واسطه گری انجام دهد. حتی اگر یادتان باشد در چند دور گفت و گو‌های میان ایران و عربستان که در نهایت در چین اعلام شد، اما چند دوره اش در عراق برگزار شد یعنی عراق مرکز آن اتفاق بود. به نظر وقتی دولت قوی می‌آید سرکار با این حجم رای قطعا آن واسطه گری‌ها در پرونده‌های مختلف را می‌تواند ایفا کند. یکی هم نقش عراق در ماجرای فلسطین است. خیلی از کشور‌ها و حکام عربی در ماجرای فلسطین، آن چه که باید انجام می‌دادند، ندادند و خذلان بود از طرف شان ولی عراق و خود آقای سودانی در چندین موقعیت مواضع صریح و واضحی در قبال فلسطین اتخاذ کرد و این نقش عراق را به عنوان حامی جریان فلسطین نشان می دهد. به نظر بعد از این انتخابات آمریکایی‌ها قطعا دنبال این خواهند بود که به نحوی فتنه انگیزی کنند، نه لزوما شبیه به آن چه که در گذشته رخ داد که جریان‌هایی بیایند در خیابان ولی به دنبال این خواهند بود، چون شکست تاریخی بود. یکی از تحلیلگران گفت که گروه‌های عراقی، وعده صادق جدیدی را در عراق رقم زدند و این به نظر درست است. اتفاق بسیار مهمی بود برخلاف تمام پیش بینی‌ها، تمام پیش بینی‌ها چیز دیگری می‌گفت ولی در عمل اتفاق دیگری افتاد. به نظر عراق، جایگاه بسیار محکمی هم در میان کشور‌های عربی در ماجرای فلسطین و در نقش واسطه گری، نقش جدی در آینده می‌تواند ایفا کند.
سوال: جریان صدر و مقتدی صدر، پروژه تحریمی که شکست خورد و شاهد افزایش مشارکتی نسبت به گذشته بیشتری در این انتخابات بودیم از سوی مردم عراق. آینده سیاسی مقتدی صدر بعد از این تحریم و شکست پروژه تحریم چه می‌شود و آن حذف تعداد کرسی‌هایی که از صحنه رقابت داشت؟
رویوران: عراق از لحاظ قومی عرب هستند. اکثریت مردم عراق از لحاظ مذهبی شیعه‌اند. این هویت عربی - شیعی به عراق جایگاهی می‌دهد که می‌تواند نقشی بین ایران و جهان عرب ایفا کند. این هویت دوگانه‌ای که دارد، اهمیت زیادی دارد، نکته دیگر عراق جریان آمریکایی – اسرائیلی دنبال پاشیدن عراق است. اسرائیلی‌ها شدیدا از رفراندوم در اقلیم کردستان حمایت کردند. برای این که این تجزیه شود. آن چه که الان اتفاق افتاده یکپارچگی عراق را یک مقدار بیش از گذشته خواهد کرد. یک نظام فدرال با یک نظام مردم سالاری و انتخابات آزاد، بدون هیچ گونه شائبه اتفاق افتاده و این به نفع عراق است، در ایفای نقش منطقه‌ای و بین المللی مخصوصا که شاخص‌های استقلال در عراق افزایش پیدا می‌کند. دولت آقای سودانی توافق کرده با آمریکا که در چند ماه آینده از عراق، عقب نشینی نظامی کند. خروج نیرو‌های آمریکایی استقلال عراق را تقویت خواهد کرد. خروج نیرو‌های آمریکایی تا حدودی بسیاری از مشکلات را برطرف می‌کند. در جنگ 12 روزه یکی از دلایلی که اسرائیلی‌ها حمله می‌کردند، استفاده از حریم هوایی سوریه، اردن و عراق بود. این که این حریم‌ها ول بود، کسی جلوی آنها نبود، دولتی که حاکمیت خودش را محترم می‌شمارد، قطعا دنبال حفظ حاکمیت خودش در هوا و در زمین و دولت عراق در آینده می‌تواند این نقش را در دفاع از حاکمیت خودش ایفا کند که این نوعی دفاع از امنیت کل منطقه هم است. در مورد آقای مقتدی صدر، تصورش بر این بود که تحریم زمانی که تحریم می‌کند، به عنوان اپوزیسیونی که اشکلاتی مطرح می‌کند فقط به نظام و مشروعیتی برای خودش پیدا می‌کند. اما عبور مردم از تحریم آقای مقتدی صدر، اتفاقا جایگاه جریان صدری را تا حد زیادی تضعیف می کند. یعنی آقای مقتدی صدر قبل از انتخابات به عنوان اپوزیسیون خودش را تعریف کرده بود و خیلی‌ها می‌رفتند و می‌آمدند پیشش، اما الان با رای مردم به آقای سودانی و آقای مالکی و گروه‌های جهادی و کلا چارچوب هماهنگی عملا اتفاق جدیدی دارد می‌افتد و آن این است که جریان صدری که خودش را یکسره کننده انتخابات می‌دانست، یکسره کننده شرایط عرصه شیعی می‌دانست، الان این گونه نیست و ناگزیرست تا حدودی در بسیاری از نقطه نظرات خودش و موضع گیری‌های خودش تجدید نظر کند.
سوال: آقای حیدری با توجه به برگزاری انتخابات آینده وضعیت حشدالشعبی چه می شود؟
حیدری: قانون حشد الشعبی به آن معنا نیست که آنها رسمی شوند. چون در بسیاری خبرگزاری‌ها این گونه برداشت شد که این تصویب برای موجودیت حشدالشعبی است. در صورتی که حشدالشعبی زیر نظر نخست وزیرست و در پارلمان تصویب شده و به صورت قانونی عمل می‌کند. بحث بازنشسته‌ها و امور جانبی و ثانوی بود که این اتفاق مهمی است. حشدالشعبی ماندگارست و قوی است و اتفاقا بسیاری از فرماندهان حشدالشعبی در انتخابات فعلی رای بسیار بالایی آوردند. الان حشدالشعبی پشتوانه قانونی و عظیم دارد. رای بسیار بالایی هم دارد. در ابتدا عرض کردم در رابطه با آقای سودانی در خود ائتلاف و جریانی که هستند آقای فیاض و آقای احمدالاسدی که هر دو در حشدالشعبی هستند حضور دارند. در گروه‌های دیگر همین طور. این انتخابات جریان حشدالشعبی را تقویت کرده و سرمایه‌ای به او می‌افزاید. نه حشدالشعبی با خطر موجودی مواجه است و نه این که ما دنبال قانونی هستیم که او مشروعیت پیدا کند. حشدالشعبی در قانون اساسی عراق آمده و پارلمان عراق آن را رای داده به آن و بحث‌های دیگر خیلی اهمیت ندارد. اتفاقا در ماجرای حشدالشعبی خود گروه الاطار التنسیقی در آن نقش داشتند که این قانون اخیر را پس گرفتند به خاطر این که با قانونی که تصویب می‌شد به یک باره چندین هزار نفر باید می‌رفتند بیرون و بازنشسته می‌شدند و خود حشدالشعبی جایگزینی برای آنها نداشت. این نکته خیلی مهم است و حشدالشعبی بسیار قوی است و با این انتخابات قوی‌تر خواهد شد و مشروعیت او بالاتر خواهد رفت و عیار مردمی او چه مقدارست و این بحث قانونی در رابطه با حشدالشعبی وجود ندارد. گروه‌های مختلفی که در عراق، گروه‌های مقاومتی که وجود دارد تکلیف شان در این انتخابات روشن شده و اتفاقا آقای سودانی جزو افرادی است که حامی حشدالشعبی است و رئیس حشدالشعبی با ایشان ائتلاف کرده و این رایی که آقای سودانی به دست آورده، اضافه بر کارآمدی، نکته مهم دیگری دارد و این که موضع گیری‌های ایشان در کنار حشدالشعبی و تقویت حشدالشعبی که در زمان ایشان بوده، به کمک ایشان آمده. حشدالشعبی دراین انتخابات هم تثبیت شده و هم تقویت و می‌تواند نقش بزرگ تری ایفا کند. نقشی که می‌گویند نقشی است که برای امنیت عراق است و می‌تواند امنیت عراق را تضمین کند. غربی‌ها به دنبال فروپاشی عراق بودند. یکی از آن جریان‌های مهم و اصلی در کنار مرجعیت عراق که می‌تواند حافظ امنیت عراق باشد، حشدالشعبی است.
سوال: آقای رویوران نکته‌ای است بفرمایید؟
رویوران: حشدالشعبی با فرمان مرجعیت شکل گرفته و ماهیت دینی اش خیلی پررنگ است. دوم اینکه حشدالشعبی دستاورد دارد. زمانی که اینها در دروازه‌های بغداد بودند اینها را پس زد و در نهایت در موصل و در آخرین جایی که آنها بودند شکست داد. حشدالشعبی نشان داد، سازمان نظامی است که توان بسیار بالایی دارد. خدا رحمت کند شهید سلیمانی می‌گفت حشدالشعبی قوی‌ترین نهاد نظامی در کل منطقه جنوب غرب آسیاست. این قدر احساس می‌کرد قدرتمندست. حشد الشعبی الان ضامن استقلال عراق، ضامن یکپارچگی و استمرار نظام سیاسی است. بدون حشدالشعبی هیچ تضمینی وجود ندارد، در مورد استمرار نظام سیاسی، در مورد یکپارچگی عراق و این جایگاهی که حشدالشعبی پیدا کرده، اتفاقا شاه کلید نظام شده برای حفظ عراق و استمرار این دولت براساس مردم سالاری که در آن جا به عنوان یک راهکار انتخاب شده است. 198 کرسی از 329 کرسی، حامیان حشدالشعبی اند. لذا حشد الشعبی قوی‌تر از گذشته خواهد بود. مشروعیت مردمی دارد، مشروعیت سیاسی خواهد داشت و نقش بهتری در آینده ایفا خواهد کرد.
سوال: آینده تحولات با توجه به نتایج انتخابات و این نتایج عراق را نسبت به تحولاتی که به آن دست و پنجه نرم می‌کند به چه سمت و سویی می‌برد و چه فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی عراق و دولت و حتی پارلمان این کشور می‌گذارد؟
حیدری: مهمترین نکته در مورد چالش‌های پیش رو، آمریکاست. دولت سودانی توافق کرد برای خروج نیرو‌های آمریکایی و عقب نشینی آنها از عراق. نکته‌ای چند روز پیش گفتند که بسیار مهم است که اگر قرار باشد برای سلاح مقاومت صحبت شود، آن بعد از خروج آمریکایی‌ها خواهد بود و این اتفاق مهمی است و آقای سودانی معادله جدیدی وضع کردند. آمریکایی‌ها به دنبال خلع سلاح گروه‌های مقاومت بودند که آقای سودانی نخست وزیر عراق می‌گوید که آن بعد از خروج آمریکاست و بعد از آن، عراقی‌ها تصمیم می‌گیرند، اول باید نیرو‌های آمریکایی خارج شوند. آمریکایی ها معمولا منطقه را این طور ول نمی‌کنند، سه تا سناریو دارند. اولا حتما باید افرادی باشند که به جای آنها نقش ایفا کنند. این حزب بدیل که برای جریان تشرینی بود به معنای جایگزین، اینها قرار بود جایگزین همین الاطار التنسیقی شوندو. میلیارد‌ها دلار خرج کردند و شکست خوردند ولی الان معلوم شد که اتفاقا این گروه‌ها جایگزین نیرو‌های آمریکایی خواهند بود و آمریکایی ها قطعا باید از آن جا خارج شوند و قطعا فتنه انگیزی خواهد شد و فشار اقتصادی مهمترین چالش روبه روی عراق خواهد بود که این جا عراق باید یک نقشه راهی داشته باشد که از این وضعیت عبور کند.
رویوران: عراق دو مسئله در پیش رو دارد، که هر دو در راستای تکمیل استقلال و تکمیل حاکمیت عراق است. یکی بحث اقتصادی است. پال برمر که فرماندار غیرنظامی آمریکا در عراق بود با آمریکا توافق کرده که پول فروش نفت عراق به خزانه آمریکا می‌رود و آمریکا این پول را به عراق می‌دهد. الان در این چند سال آمریکا گروکشی می‌کرد. پولی که مال خودشان بوده به این راحتی به اینها نمی‌داد و از آن به عنوان ابزار سیاسی و فشار استفاده می‌کرد. دولت عراق باید برای تکمیل استقلال اقتصادی حرکت کند. دوم در ارتباط با تکمیل استقلال نظامی و سیاسی عراق است که دولت عراق باید حاکمیت بر آسمان را که به آمریکایی‌ها واگذار کرده، با خروج آمریکایی‌ها به دست گیرد و نیاز‌های نظامی را باید تامین کند که استقلال و حاکمیت این کشور را بتواند استمرار بخشد. لذا دولت بعدی و دولت پیش روی عراق قطعا مسئولیت مهمی برای تکمیل استقلال و حاکمیت در عراق دارد.