کرمان رصد - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
حزب خاویر میلی، رئیس‌جمهور طرفدار ریاضت اقتصادی آرژانتین در انتخابات میان‌دوره‌ای پارلمانی به پیروزی قاطع و غیرمنتظره دست یافت
بازار ![]()
پیروزی قاطع خاویر میلی در انتخابات میان‌دوره‌ای نه‌تنها او را در موقعیتی مستحکم‌تر برای ادامه اصلاحات قرار داده، بلکه آرژانتین را به کانون جدید سیاست‌های بازار آزاد در آمریکای لاتین تبدیل کرده است. کاهش تورم، بازگشت اعتماد بازار و پشتیبانی مالی گسترده آمریکا، مجموعه‌ای از عوامل را شکل داده‌اند که می‌توانند آرژانتین را از بحران‌های مزمن مالی خارج کنند. با این حال، تداوم موفقیت این مسیر وابسته به توان دولت در ایجاد توازن میان ریاضت مالی، رشد اقتصادی و حمایت اجتماعی خواهد بود.
انتخابات میان‌دوره‌ای اخیر آرژانتین، به نقطه عطفی در تاریخ اقتصادی و سیاسی این کشور تبدیل شد. نتایج اولیه نشان داد که حزب لیبرتارین «آزادی به‌پیش» (La Libertad Avanza) به رهبری خاویر میلی، رئیس‌جمهور کنونی آرژانتین، با کسب حدود 41درصد آرا، پیروزی قاطعی را در برابر ائتلاف چپ‌گرای «پرونیست» رقم زده است. این پیروزی که حتی در استان بوینوس‌آیرس، پایگاه سنتی پرونیست‌ها نیز تکرار شد، نشانگر تغییری عمیق در گرایش سیاسی و اقتصادی مردم آرژانتین است.میلی که در دسامبر2023 قدرت را در دست گرفت، برنامه‌ای مبتنی بر آزادسازی شدید بازار، کاهش اندازه دولت و حذف یارانه‌ها را در دستور کار قرار داده بود.
او با نشان دادن نمادین یک اره‌برقی گفت که قصد دارد بخش‌های اضافی دولت را با اره قطع کند. هرچند سیاست‌های ریاضتی او در ماه‌های اخیر نارضایتی‌هایی ایجاد کرده، اما کاهش چشم‌گیر نرخ تورم ماهانه از حدود 13درصد به حدود 2درصد و دستیابی به مازاد بودجه، موجب تقویت موقعیت اقتصادی دولت او شد. این موفقیت‌های کوتاه‌مدت، در کنار حمایت گسترده آمریکا و شخص دونالد ترامپ، زمینه‌ساز پیروزی چشم‌گیر حزب میلی در انتخابات اخیر شد.
تحولات اقتصادی پسا‌انتخابات
پیروزی میلی به او اکثریتی نسبی در مجلس نمایندگان و سنا می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که اکنون حدود 101کرسی در مجلس و 20کرسی در سنا در اختیار دولت است. این ترکیب جدید، هرچند هنوز اکثریت مطلق نیست، اما عملا توان وتوی قوانین مخالف اصلاحات اقتصادی را برای دولت تضمین می‌کند و امکان پیشبرد برنامه‌هایی چون اصلاح نظام مالیاتی، قوانین کار و بازنشستگی را فراهم می‌سازد.
پس از این پیروزی، بازارهای مالی آرژانتین بلافاصله واکنش مثبت نشان دادند. انتظار می‌رود قیمت اوراق قرضه و سهام در آغاز هفته جدید افزایش یابد و نرخ برابری پزو نسبت به دلار در بازار رمزارزها نیز نشانه‌هایی از تقویت نشان داده است. سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، این انتخابات را نشانه‌ای از ثبات سیاسی و تداوم مسیر اصلاحات می‌دانند؛ به علاوه، تجربه ماه‌های گذشته نشان داد که هر بار که دولت میلی در انتخابات محلی شکست خورده، ارزش پزو سقوط کرده و بازده اوراق بدهی جهش یافته است.
کاهش تورم و کنترل رشد نقدینگی، اصلی‌ترین دستاورد اقتصادی دولت طی ماه‌های گذشته است. تیم اقتصادی میلی، به‌ویژه وزیر اقتصاد، لوئیس کاپوتو، با اتخاذ سیاست‌های انقباضی و کاهش شدید هزینه‌های دولت توانست بودجه را به مازاد برساند. با این حال، بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه این مسیر بدون افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و رشد تولید، ممکن است منجر به رکود اقتصادی و افزایش بیکاری شود.
در سطح اجتماعی نیز، سیاست‌های ریاضتی دولت شامل کاهش یارانه انرژی و حمل‌ونقل، حذف بسیاری از برنامه‌های حمایتی و کوچک‌سازی بخش عمومی، فشار قابل‌توجهی بر اقشار متوسط و پایین وارد کرده است. با این وجود، نتایج انتخابات نشان می‌دهد که اکثریت رای‌دهندگان، دست‌کم در کوتاه‌مدت، تداوم اصلاحات اقتصادی حزب میلی را نسبت به بازگشت الگوی پرونیستیِ مبتنی بر کنترل قیمت‌ها و افزایش هزینه‌های دولتی ترجیح داده‌اند.
یکی از ابعاد مهم این انتخابات، نقش پررنگ ایالات متحده و دولت ترامپ در حمایت مالی و سیاسی از آرژانتین بود. پیش از انتخابات، دولت آمریکا بسته‌ای حمایتی به ارزش 40میلیارد دلار را برای تثبیت اقتصاد آرژانتین ارائه کرد؛ شامل 20میلیارد دلار خط مبادله ارزی (currency swap) و 20میلیارد دلار دیگر در قالب صندوق سرمایه‌گذاری بدهی. وزیر خزانه‌داری آمریکا، اسکات بسنت که از چهره‌های نزدیک به ترامپ است، شخصا بر این بسته نظارت داشت و حتی گزارش‌هایی وجود دارد که آمریکا مستقیما اقدام به خرید پزو در بازار برای تقویت ارزش آن کرده است. این اقدام بی‌سابقه که خارج از مسیر معمول بانک مرکزی آمریکا انجام شد، توانست از سقوط بیشتر پزو جلوگیری کند و در آستانه انتخابات، جو روانی مثبتی برای دولت میلی ایجاد کند.
ترامپ پس از اعلام نتایج، صراحتا گفت: «ما کمک زیادی کردیم؛ او حمایت قوی ما را داشت و نتیجه‌اش یک پیروزی بزرگ بود.» ترامپ تاکید کرد که این اقدام نه تنها به سود سیاسی آمریکا بلکه از نظر مالی نیز سودآور بوده است؛ زیرا ارزش اوراق قرضه آرژانتین و رتبه اعتباری آن بهبود یافته است. از دید بازار، این سخنان به معنی تداوم حمایت آمریکا از اصلاحات اقتصادی آرژانتین تلقی می‌شود.
رشد اعتبار آرژانتین
نهادهای مالی بین‌المللی نظیر فیتچ و گلدمن‌ساکس، پیروزی میلی را نشانه‌ای از افزایش پیش‌بینی‌پذیری در اقتصاد آرژانتین دانستند. موسسه فیتچ اعلام کرد که حمایت آمریکا مانع از تنزل رتبه اعتباری این کشور شده و در صورت بهبود ذخایر ارزی، احتمال ارتقاء رتبه آرژانتین وجود دارد. گلدمن ساکس نیز تاکید کرد که دولت میلی اکنون «سرمایه سیاسی جدیدی» در اختیار دارد که می‌تواند برای پیشبرد اصلاحات ساختاری مورد استفاده قرار گیرد.
اوراق قرضه آرژانتین که در ماه سپتامبر به‌دلیل شکست انتخاباتی میلی در سطح محلی دچار سقوط شدید شده بودند، اکنون در موقعیت بازگشت قرار دارند. بر اساس برآوردها، بازده اوراق دولتی با سررسید 2035 که پیش‌تر به بیش از 17درصد رسیده بود، احتمالا کاهش خواهد یافت. همچنین انتظار می‌رود سرمایه‌گذاران بار دیگر به بازار بدهی این کشور بازگردند. در بازار ارز نیز، نرخ پزو در بازار رمزارزها حدود 5درصد تقویت شده است؛ این امر نشانه‌ای از افزایش اعتماد به سیاست‌های پولی دولت است. هرچند هنوز احتمال کاهش ارزش رسمی پزو در میان‌مدت وجود دارد، اما پیروزی سیاسی میلی فعلا این فشار را کاهش داده است. تحلیلگران بانک UBS و Ninety One نیز پیش‌بینی کرده‌اند که دارایی‌های دلاری آرژانتین در کوتاه‌مدت شاهد رشد محسوسی خواهند بود.
چالش‌های پیش روی آرژانتین
با وجود این پیروزی، مسیر اصلاحات در آرژانتین همچنان دشوار است. حزب میلی هنوز در اقلیت نسبی قرار دارد و برای تصویب قوانین اساسی ناچار به ائتلاف با احزاب میانه‌رو مانند PRO به رهبری مائوریسیو ماکری است. به همین دلیل، احتمال تغییرات در ترکیب کابینه برای افزایش هماهنگی سیاسی زیاد است.
علاوه بر آن، پرونده‌های فساد مرتبط با اطرافیان میلی، از جمله خواهر و رئیس دفتر او، فشار سیاسی قابل‌توجهی ایجاد کرده‌اند. همزمان، رکود نسبی در بخش تولید و بیکاری بالا تهدیدی برای تداوم حمایت اجتماعی از سیاست‌های ریاضتی به شمار می‌رود. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر اصلاحات اقتصادی بدون رشد اشتغال ادامه یابد، نارضایتی اجتماعی ممکن است در انتخابات بعدی به ضرر دولت تمام شود. از منظر سیاست پولی نیز، دولت هنوز باید بین کنترل تورم و حفظ ارزش واقعی ارز تعادل برقرار کند. برخی اقتصاددانان معتقدند که پس از پایان انتخابات، میلی ممکن است به سمت نظام ارزی شناورتر حرکت کند تا فشار بر ذخایر ارزی کاهش یابد. این تغییر می‌تواند منجر به تعدیل ارزش پزو شود؛ اما در عین حال خطر بازگشت تورم را در پی دارد.
از دید اقتصاد سیاسی، تجربه کنونی آرژانتین نوعی آزمایش بزرگ برای مدل «لیبرتارینیسم اقتصادی» در یک کشور در حال توسعه است؛ مدلی که در صورت موفقیت می‌تواند الگوی جدیدی برای دیگر کشورهای آمریکای لاتین باشد. اما اگر سیاست‌های ریاضتی بیش از حد بر طبقات پایین فشار وارد کند، احتمال بازگشت پوپولیسم اقتصادی و چرخه تورم و بدهی دوباره افزایش خواهد یافت.