کرمان رصد - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مهدی فضائلی به عنوان عضو دفتر رهبری در سالهای اخیر مواضعی اتخاذ کرده که با واکنش تند برخی اعضای جبهه پایداری و کیهان روبهرو شده است. درباره فضائلی و رویکردهای سیاسیاش چه میدانیم؟
بازار

سیما پروانه گهر| اظهارات روز گذشته مهدی فضائلی، عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب بار دیگر یادآور موضعگیری اخیر او در مقابل موضوعات مناقشهبرانگیز اجتماعی و سیاسی در سالهای اخیر شد.
روز گذشته گفتوگویی از فضائلی منتشر شده که او درباره موضوع «تحمیل برخی مسائل به رهبری» سخن گفته و این ادعا را که بعضا از جانب برخی چهرههای طیف خاصی از جریان اصولگرا مطرح میشود را رد کرده است.
فضائلی در گفتوگو با خبرگزاری فارس درباره این ادعا گفته است: «به نظر من نکته بسیار مهمی است که هر کسی رهبری نظام را یک رهبری منفعل معرفی کند، رهبریای که میشود هر چیزی را به او تحمیل کرد یا اشراف ندارد و گزارشهای غلط به او میدهند، این نوع توصیف کند، یا اساسا رهبری را نشناخته، هر چه هم ادعا بکنند، یا از سر ناآگاهی است یا خدای نکرده با قصد و غرض است. درحالی که در شرایط کنونی، رهبری خود مهمترین عنصر و عمود خیمه قدرت کشور است.»
بنابر روایت فارس، وی همچنین در این باره توضیح داده که «البته بعضیها برای توجیه سخنان ناموجه خود، به نمونههای تاریخی استناد میجویند؛ مثلا به امام حسن(ع) یا امیرالمومنین (ع) استناد میکنند. در حالی که آن بزرگواران خودشان تصریح کردند که به ما تحمیل شده است. امیرالمومنین (ع) تصریح کردند که حکمیت تحمیل شده؛ تصریح کردند که قرآن ناطق منم و اینها مشتی کاغذ هستند. امام حسن (ع) نیز تصریح کردند که به من تحمیل شد. اما آقا کی چنین بیانی داشتهاند که بگویند به من تحمیل شده است؟»
او در بخش دیگری از این گفتوگو مفهوم عقلانیت انقلابی در اندیشه رهبر انقلاب را اینگونه تشریح کرده است: «آرمانخواهی همیشه بوده و مطالبه آرمانها همیشه وجود داشته است. در عین حال که آقا عقلانیت انقلابی را واقعبینی در کنار آرمانگرایی توصیف میکنند. اگر کسی فقط به آرمانها توجه کند و واقعبینی نداشته باشد، دچار تندروی میشود. همانطور که اگر کسی آرمانها را فراموش کند و تسلیم واقعیتها شود، دچار کندروی و تفریط میشود».
این عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبری همچنین تاکید کرده که «رفتار متعادل آن است که هم واقعیتها را درست بفهمیم و درک کنیم و هم آرمانگرایی را فراموش نکنیم. نقطه بهینه، تلاقی این دو است. این را ما هم در رفتار ائمه معصومین (ع) میبینیم و هم در رفتار امام رضوانالله تعالی علیه و هم در نوع هدایتها و رهبری حضرت آقا از ابتدا تا امروز».
فضائلی در سالهای اخیر بارها با اظهاراتش خود را هدف حمله طیف تندروی اصولگرا قرار داده است. مهمترین تجربه این موضوعات توییت او درباره تذکر به گشت ارشاد بود. با این وجود او همیشه اصولگرا بوده و هنوز هم با همین عنوان قابل تعریف است. انتقادات تلویحی و مرزبندیاش با طیفهای خاصی از جناح راست منجر به ادامه انتقاداتش از جریان اصلاحات یا چهرههایی همچون حسن روحانی نیست.
16 شهریور ماه بعد از انتشار ویدیو پر سروصدایی از اظهارات حسن روحانی و انتشار بیانیه جبهه اصلاحات درباره موضوعات سیاست خارجی و داخلی، فضائلی در صفحهاش نوشت: «حدود دو دهه پیش در یک سفر کاری (همراه یک هیات مطبوعاتی) به ژاپن، با یکی از مقامات وزارت امور خارجه این کشور دیدار داشتم. ضمن گفتوگو و طرح پرسشهای گوناگون، نظرش را درباره حمله اتمی امریکا به ناکازاکی و هیروشیما پرسیدم و مثل همه شما انتظار داشتم با صراحت این جنایت امریکا را محکوم و نکات تازهای درباره این رویداد تاریخی عنوان کند، اما در کمال ناباوری به شکل تاییدآمیزی گفت: برای پایان جنگ لازم بود! شاید بیش از جنایت امریکا، از این نوع نگاه متنفر شدم و حقارت و ذلت او و همفکرانش آنچنان در دل و ذهنم حک شد که تا الان هر وقت یاد آن میافتم آزرده خاطر میشوم. از آن موقع تاکنون بارها با یادآوری این خاطره، این پرسش ذهنم را مشغول کرده که در دستگاه تحلیلی یک انسان چه اختلالی پیش میآید که آنچنان جنایتی اینگونه توجیه میگردد و به چنان کشتار وحشیانهای که آثارش پس از حدود 80 سال همچنان گریبانگیر ملت ژاپن است، اینچنین مشروعیتی داده میشود؟ این روزها وقتی تجویزات و راهحلهای برخی بیانیهها را میبینم یا در برخی اظهارات از کسانی میشنوم که ناکارآمدترین دولتها را به نام خود ثبت کردهاند، شگفتزده میشوم و ناخودآگاه پاسخ آن مقام ژاپنی برایم تداعی میشود. اگرچه هنوز جای خوشحالی دارد که نویسندگان و گویندگان داخلی صراحتا تجاوز امریکا و رژیم صهیونیستی را محکوم کردهاند ولی جای تعجب است که چگونه روح حاکم بر راهحلهای پیشنهادی آنها، همان بوی آزاردهنده ذلت و حقارت را میدهد و گاهی بوی تعفن خودمقصرپنداری را؟!»
یک هفته قبل از آن هم او با اشاره به بیانات رهبری در روز شهادت امام رضا (ع) و استفاده از ترکیب «اتحاد مقدس» این تعبیر را به معنای یک هشدار و در عین حال دعوت جدی برای صیانت از انسجام ملی توصیف و تصریح کرد که «حضرت آقا در این بیانات، دو گروه را به عنوان عاملان آسیب به این اتحاد مقدس معرفی کردند؛ گروه نخست کسانی هستند که آگاهانه و عامدانه در راستای اهداف دشمنان اسلام و انقلاب، از جمله امریکا و رژیم صهیونیستی، عمل میکنند. اینها مزدورانی هستند که ماموریت دارند انسجام ملت ایران را هدف بگیرند. این یک توصیف یا تشبیه نیست، بلکه عین واقعیت است. گروه دوم، افرادی هستند که از سر غفلت، ناآگاهی یا تحلیلهای سطحی، سخنانی میگویند یا بیانیههایی صادر میکنند که خواسته یا ناخواسته در جهت تضعیف انسجام اجتماعی و سیاسی کشور است. متاسفانه گاه برخی چهرههای سیاسی، مواضعی میگیرند که حتی موجب تحیر نزدیکان و همراهان خودشان نیز میشود».
او مشخصا در بخش دیگری از این نوشته بر موضوع «حمایت رهبر انقلاب از مسوولان کشور، بهویژه رییسجمهور» تاکید کرد و گفت: ایشان این حمایت را نه از باب شخصی یا جناحی، بلکه به عنوان ضرورتی برای حفظ ثبات کشور مطرح کردند. امروز، بیش از هر زمان دیگری نیازمند همگرایی و انسجام هستیم. نباید اجازه داد برخی تحلیلهای سطحی یا مواضع غیرسنجیده، خوراک رسانههای معاند را فراهم کرده و ملت را دچار نگرانی کند.
نوشته کنایهآمیز فضائلی به محسن هاشمی در بیست و سوم مرداد ماه سال جاری نیز نشان دیگری از همین روحیه سیاسی اوست. وقتی که در واکنش به اظهارات محسن هاشمی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی مبنی بر تکرار گفتههای رهبری در سال 97 درباره اینکه نه جنگ میشود و نه مذاکره، فضائلی نوشت: «سخن رهبر انقلاب مبنی بر اینکه نه جنگ میشود و نه مذاکره میکنیم، مربوط به حدود 7 سال پیش یعنی سال 97 است و همه دیدند محقق شد و اتفاقا معظمله در نماز عیدفطر امسال ضمن تصریح به احتمال شرارت دشمن تهدید کردند: «...قطعا ضربه متقابل محکمی خواهند خورد.» و این هم محقق شد.»
از انجمن اسلامی تا دفتر حفظ و نشر آثار رهبری
مهدی فضائلی متولد دهه 40 در سمیرم اصفهان است. او مدرک کارشناسی ارشد رسانه و مسائل سیاسی دارد. پدرش حبیبالله فضائلی، روحانی سرشناس و از اساتید خوشنویسی بود.
فضائلی در سال 1368 در زمانی که دانشجو بود به همراه برخی دیگر از دانشجویان جامعه اسلامی دانشجویان را پایهگذاری کرد و سالها به عنوان عضو شورای مرکزی این تشکل دانشجویی فعال شد و در مقطعی نیز دبیرکلی آن را برعهده داشت.
در دهه 80 با خرید بخشی از سهام خبرگزاری فارس به عنوان نخستین مدیرعامل این خبرگزاری مشغول به کار شد. بعد از 5 سال او از مدیرعاملی خبرگزاری فارس استعفا داد و بعد از آن نیز سهام خود را واگذار کرد. با این وجود در دهه 80 مواضع او یک تصور و مختصات روشن را ارایه میدهد؛ اصولگرای خالص. مرور اظهارات فضائلی در این ایام و البته سالهای بعد از آن هم، به اندازهای کلید واژه و موضعگیری دراختیار همه قرار میدهد که فضائلی را اصولگرایی محکم و پابرجا بدانیم؛ از موضعگیریها در برابر رخدادهای بعد از انتخابات ریاستجمهوری سال 1388 که فضائلی با عنوان «فتنه 88» از آن یاد میکند تا ارزیابی و تایید و ایدئولوژینویسی برای «9 دی» در ساختار سیاسی نظام.
بعد از خبرگزاری فارس، فضائلی مدیرعامل انتشارات سروش شد. در سال 1394 از این سمت نیز استعفا داد و پس از آن برای مدتها فضائلی با یک عنوان شناخته میشد؛ فعال رسانهای اصولگرا و نزدیک به بیت رهبری.
روایت نهی احمدینژاد برای کاندیداتوری از زبان فضائلی
وقتی در سال 95 با انتشار یادداشتی اعلام کرد که احمدینژاد توسط رهبری از حضور در انتخابات نهی شده است، نام فضائلی در فضای سیاسی و رسانهای آنقدر وجهه و وزن داشت که این خبر مورد تفسیر و توجه قرار بگیرد.
ماجرا از این قرار بود که در هفته پایانی شهریور ماه سال 1395، زمزمههایی در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی مبنی بر اینکه محمود احمدینژاد به ملاقات رهبر معظم انقلاب رفته و نظر ایشان را درخصوص کاندیداتوری در انتخابات جویا شده، منتشر شد.
در این میان یادداشت مهدی فضائلی در خبرگزاری فارس به یکباره حامیان احمدینژاد را شوکه و البته عصبانی کرد. در یادداشتی که فضائلی در خبرگزاری فارس نوشته بود این اطلاعات را رسانهای کرد: «چند روزی است محافل رسانهای و سیاسی گوناگون ازجمله کانالهای نزدیک به دکتر احمدینژاد، از ملاقات وی با رهبر انقلاب اسلامی خبر میدهند. دیداری مهم که به درخواست و پیگیری خود او انجام شده اما ظاهرا نتیجهاش خلاف انتظار وی بوده است!»
وی افزوده است: «هرچند هنوز جزییات این دیدار که چند هفته قبل انجام شده است منتشر نشده، ولی این مقدار قطعی است که وی با نهی صریح رهبر انقلاب، برای ورود به میدان رقابت انتخابات ریاستجمهوری سال آینده مواجه شده است! نهیای برخاسته از تدبیر، یعنی لایههای زیرین و صفحات پسینی ماجراها را دیدن. نهیای حاکی از شجاعت در بیان آن چیزی که رهبری برای انقلاب و نظام و چهبسا مصالح خود وی لازم دانستهاند و نهیای که موید قدرت مدیریت برای راهبری انقلاب است.» فضائلی در این مطلب تاکید کرده بود که صرفنظر از زمزمههای جدی تایید نشدن صلاحیت آقای احمدینژاد توسط شورای نگهبان، قابل انکار نیست که دوره دوم ریاستجمهوری احمدینژاد، جزو پرتنشترین ادوار ریاستجمهوری در ایران بوده است.
فضایلی همچنین با «اتمام حجت» خواندن موضع منتسب به رهبر معظم انقلاب تاکید کرده بود که رییس دولتهای نهم و دهم و حامیان او در معرض آزمون «ولایتپذیری» قرار گرفتهاند. پس از این اظهارنظر محمدرضا باهنر، رییس جبهه پیروان خط امام و رهبری هم به فاصله چند روز پس از مطلب مهدی فضایلی گفت که قرار بود این مساله رسانهای نشود، اما شد. با وجود این، برخی نزدیکان احمدینژاد این موضوع را رد کرده و با کنایه تاکید کردند که، مطالب نقل شده از رهبر انقلاب باید از مجاری رسمی اعلام شود. در عین حال، سفرهای استانی وی با سفر به استان گلستان ادامه یافت.
ماجرا تا جایی ادامه پیدا کرد که صحبت صریح رهبری در این باره منتشر شد؛ احمدینژاد از حضور در انتخابات منع و وزن سیاسی گوینده این روایت نیز روشن شد.
اظهارات جنجالی درباره موضوعات جنجالی
مهدی فضائلی بارها سخنان جنجالی خطاب به چهرهها داشته است. یکی از این سخنان را در واکنش انتقادی نسبت به سخنان علمالهدی بیان داشت. امام جمعه مشهد گفته بود: «اینهایی هم که روسری از سر برمیدارند و برای رضایت امریکا کشف حجاب میکنند، بدانند که امریکا به آنان به چشم همان روسپیهای کودتای 28 مرداد نگاه میکند!» همین شد که فضائلی خطاب به علمالهدی در شبکه اجتماعی ایکس نوشته بود: «اینکه دولتمردان منحط امریکا به زنان ما ولو متاسفانه بیحجاب چگونه نگاه میکنند مهم نیست، مهم نگاه امثال جنابعالی است. یادآور میشوم که مقام معظم رهبری به ائمه جمعه رفتار پدرانه با «همه» را توصیه و چند بار تکرار فرمودند.» یکی دیگر از انتقادات جنجالی او که در مراسم آیتالله حسن صانعی پس از سالها در کنار سید محمد خاتمی قرار گرفته بود. همین موجب شد تا مهدی فضائلی بگوید: «خسارتهای سنگین مادی و معنوی فتنه 88 فراموش نمیشود و افراطیون یک جریان نمیتوانند با خلق یک صحنه یا بهرهبرداری از یک صحنه تصادفی و ناخواسته نقش عوامل موثر در آن فتنه را کمرنگ یا محو نمایند.»
یکی دیگر از اظهارات جنجالی مهدی فضائلی وقتی بود که خطاب به منصوری اصل عضو حزب شریان که گفته بود: «مملکت متعلق به حزباللهیها است.» واکنش نشان داد. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «این انقلاب یک انقلاب الهی است و پایه اصلی آن مردمند… این انقلاب متعلق به مردم است … هیچ کسی، هیچ قشری، نمیتواند و نباید ادعای مالکیت این انقلاب را بکند. خود را مالک بداند دیگران را مستاجر… صاحب این انقلاب مردمند.»
ماجرای پرماجرای توییت فضائلی درباره موضوع حجاب
اردیبهشت سال 1403 وقتی بحث طرح نور داغ بود، مهدی فضائلی، عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در مطلبی که در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، به نقل از رهبری نوشته بود: «کشف حجاب، هم حرام شرعی است هم حرام سیاسی است… منتها…دشمن با نقشه و برنامه وارد این کار شده، ما هم باید با برنامه و نقشه وارد شویم. کارهای بیقاعده و بدون برنامه نباید انجام بگیرد.» در این متن تاکید شده بود که «به تازگی برخی مسوولان به دلیل کارهای بیقاعده در حوزه حجاب تذکر دریافت کردهاند.» لشکر سایبری ایتاییها بعد از این اظهارات به اندازهای علیه فضائلی شورید که حتی صدای روزنامه اصولگرای فرهیختگان را نیز در آورد و این روزنامه در مطلبی سوالاتی درباره مدیریت کانال ایتا مطرح کرد و نوشت: «دایره انقلابیون در پیامرسان ایتا در دو روز گذشته تا حدی تنگ شد که حتی دفتر رهبری نیز در آن جای نگرفت. مهدی فضائلی، عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب وقتی از تذکر به برخی مسوولان بابت رفتارهای بیقاعده در حوزه حجاب نوشت، به شدت مورد حملات گروههای فعال در ایتا قرار گرفت و حتی اخبار جعلی مبنی بر توبیخ فضائلی در این پیامرسان دست به دست شد اما از آنجایی که قرار نیست در این اتاقهای ایزوله تکذیبیهها نیز دست به دست شوند راه به جایی نبرد. با وجود آنکه حساب رسمی دفتر رهبر انقلاب با عنوان «رسانهنگار» نیز توییت فضائلی را بازنشر کرده بود، ایتاییها و ویراستیها ترجیحشان این بود برای توجیه برخی تندرویها هرگونه نسبت ناروایی را به اعضای دفتر بدهند ولی فضای موجود را لایق تذکر ندانند و پنبه را محکمتر توی گوششان فرو کنند.»
این حجم از هجمه علیه فضائلی درحالی بود که حساب رسمی دفتر رهبر انقلاب با عنوان «رسانهنگار» نیز توییت فضائلی را بازنشر کرده بود.
با بالا گرفتن انتقادات از فضائلی، توییتی قدیمی از او بازنشر شد که شائبه عقبنشینی او از ادعای «تذکر» را ایجاد کرد. فضائلی اما ساعتی بعد در همین زمینه تاکید کرد: «ساعاتی است توییت زیر به عنوان توییت جدید بنده و به عنوان عقبنشینی از توییت قبل در حال بازنشر است؛ ضمن تایید محتوای این توییت که مربوط به حدود 5/1 سال پیش است تاکید میکنم توییت دیروز به قوت خود باقی است.»
فضائلی سرشاخ با شریعتمداری
بعد از نشر توییت مهدی فضائلی، حسین شریعتمداری در یادداشتی در روزنامه کیهان نوشت: «رهبری سخنگو ندارد؛ شما از چه موضعی توییت کردهاید؟»
در یادداشت مدیرمسوول کیهان آمده است که بیت رهبری «سخنگو» ندارد و چنانچه تذکری ضرورت داشته باشد، مستقیما و با ذکر ماخذ «توسط آقایان گلپایگانی و حجازی» به اطلاع مخاطبان آن، اعم از مسوولان یا مردم میرسد. شریعتمداری تاکید کرده که «بیت رهبری» حتی از به کارگیری واژه «یک مقام آگاه» نیز به شدت پرهیز میکند. او همچنین خطاب به مهدی فضائلی نوشت که نظری که به رهبری «نسبت دادهاید، خارج از روال یاد شده و از جانب شما، دور از انتظار بوده است.» مقاله تند شریعتمداری علیه فضائلی اما نقطه پایان کار نبود. روز گذشته مهدی فضائلی با انتشار شعری با دستخط رهبری که سروده خود ایشان بود و تاکید بر اینکه بخشی از این شعر در جلسات تصمیمگیری درباره عملیات وعده صادق قرائت شد، پیام روشنی برای شریعتمداری و منتقدان سرسخت خود در ایتا و خارج از ایتا فرستاد. پیامی که تلویحا میگوید «چه کسی» در «چه جایگاهی» قرار دارد.
مناقشه ظریف و موضعگیری فضائلی علیه پایداریها
آذر ماه سال گذشته مجید انصاری، معاون حقوقی رییسجمهور با یادآوری اینکه رهبر معظم انقلاب موضوع اصلاح قانون ممنوعیت به کارگیری افراد دوتابعیتی در مشاغل خاص را با حساسیت به رییس مجلس شورای اسلامی ارجاع فرمودند، گفت: رهبر معظم انقلاب شخصا به دکتر پزشکیان فرمودند با اصلاح قانون تابعیت قهری موافق هستم.
اندکی بعد فضائلی اظهارات مجید انصاری را تایید کرده و این موضوع با موضعگیری جدی منتقدان حضور ظریف در دولت مواجه شده است، از مالک شریعتی چهره نزدیک به علیرضا زاکانی که در توییتی مساله «صحت و اعتبار» گفتههای فضائلی به عنوان موید اظهارات رهبری را زیر سوال برده است تا پایگاه خبری رجانیوز نزدیک به جبهه پایداری و چهرهای از دولت سابق که زبان به نقد گشودند که فضائلی نظر رهبر انقلاب را ناقص نقل کرده است. رجانیوز همچنین به موضوع روزهای اخیر بین کیهان و فضائلی نیز اشاره کرد. فراتر از این موضوعات، وقتی محمدباقر قالیباف، رییس مجلس دوازدهم در جلسه علنی در همان زمان، اظهارات فضائلی و نقل قول او از رهبر انقلاب را تایید کرد، حمید رسایی از اصلیترین چهرههای پیگیر برای کنار رفتن ظریف از دولت از قالیباف و فضائلی انتقاد و تلویحا گفت که فضائلی سخنگوی دفتر رهبری نیست.
سخنگوی غیررسمی نظام؟
مهدی فضائلی در یک دهه گذشته حضور پررنگی در توییتر در بیان مواضع و نکات مبهم مطرح شده در رسانهها درباره دفتر آیتالله خامنهای داشته است. وقتی فضائلی درباره رای رهبری، موضوع عملیات وعده صادق یا مواردی از قبیل «دستوران رهبری برای عفو» و «برنامههای سخنرانی رهبری» توییت زده و توضیحاتی ارایه میدهد هرگز هیچ چهره یا طیفی از اصولگرایان در این انتساب و صحت نقل قول و توضیح تشکیک نمیکنند، اما وقتی پای مواردی
از قبیل حجاب و محمدجواد ظریف به میان بیاید به یکباره بخشی از اصولگرایان؛ از حسین شریعتمداری و کیهان تا رسایی و رجانیوز و جلیلیون علیه فضائلی میشورند و در میزان ارتباط و نسبت او با دفتر آیتالله خامنهای مدعی تشکیک میشوند. فارغ از اینکه شریعتمداری در کیهان یا رسایی در مجلس یا بازماندگان دولت قبل و نیروهای پایداری در رجانیوز از این مساله خوششان بیاید یا خیر، اما به نظر میرسد فضائلی به عنوان سخنگوی غیررسمی تلقی میشود. حالا اگر به روایت فرهیختگان راستگرایان اصولگرا دایرهشان را به اندازهای تنگ کرده و دلسوزان نظام را به حدی خالص کردهاند که «مهدی فضائلی» هم از آن بیرون بیفتد، داستان دیگری است. داستانی که چند سالی از آغاز آن میگذرد و الگوریتم جدیدی در تقسیمبندی چهرههای اصولگرا نشان میدهد. در این تقسیمبندی فضائلی هنوز آنقدر اصولگرا است که در مقابل روایتها و رفتارهای چهرههای دولت اصلاحات و سازندگی بایستد و آنقدر اصولگرا است که نخواهد سکان روایات در مورد تصمیمات حساس و بلندگوی اصولگرایان درباره موضوعات مهم دست نئواصولگرایان در جبهه پایداری یا نزدیکان سعید جلیلی بیفتد. البته در این مسیر ابایی از حسین شریعتمداری و ساکنان بینام و نشان کانالهای ایتا ندارد.
