روایت «جهانگیری» از راه نجات اقتصاد ایران

کرمان رصد - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
بهره‌گیری درست از ثروت‌های ملی شرط تقویت تاب‌آوری جامعه است
بازار
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، در نشست جمعی از فعالان بخش خصوصی عضو اتاق بازرگانی تهران با تأکید بر اینکه مردم انتظار دارند که حاکمیت، سایه جنگ را از کشور دور کند، گفت: «ما می‌توانیم با کمک همدیگر و با توانی که در دیپلماسی و مسئولان سراغ داریم، سایه جنگ را با سرعت از این کشور دور کنیم و کشور را به مسیر توسعه بازگردانیم و این باید مطالبه ما از مسئولین باشد.» جهانگیری، با تأکید بر ضرورت میدان دادن به بخش خصوصی، این نهاد را «راه نجات اقتصاد ایران» توصیف کرد و افزود: «بعد از جنگی که بر ما تحمیل شد، اکنون کشور وضیعتی دارد که خطیر، پیچیده، سیال، در هم تنیده، تهدیدزا و نیز فرصت‌زا بودن از ویژگی‌های آن است که باید به صورت جدی به آن پرداخت.
گام نخست نیز این است که نظام حکمرانی، جامعه مدنی، نخبگان و بخش خصوصی به فهم مشترکی از وضعیت برسند و عبور از این مرحله نیز با گفت‌وگو، تصمیمات درست و اقدامات ملی ممکن خواهد شد.»
درس‌هایی از جنگ و تصمیم‌های به‌ موقع
جهانگیری در مرور درس‌ها و مؤلفه‌های اساسی جنگ تحمیلی 12 روزه گفت: «مقاومت ملی، تصمیم‌گیری به موقع، استفاده از تکنولوژی مدرن و اهمیت اقتصاد، چهار درسی است که باید همیشه به یاد داشته باشیم.» به باور او، یکی از عوامل تعیین‌کننده، «تصمیم سریع و صحیح رهبری» در آغاز جنگ بود که ورق را به نفع ایران برگرداند. او همچنین تأکید کرد که تکنولوژی نظامی و غیرنظامی بر سرنوشت کشورها اثر مستقیم دارد و باید از ظرفیت دانشگاه‌ها و نخبگان ایرانی برای دستیابی به فناوری‌های پیشرفته بهره برد.
اقتصاد؛ سنگین‌تر از میدان جنگ
معاون اول رئیس‌جمهور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با بیان اینکه قدرت اقتصادی هم‌وزن قدرت نظامی است، گفت: «پیش از جنگ هم اقتصاد ایران با مشکلاتی چون تورم مزمن، رشد پایین و سرمایه‌گذاری منفی در صنعت و نفت روبه‌رو بود. امروز نیز ناترازی انرژی، کسری بودجه و بی‌ثباتی بانکی شرایط را دشوارتر کرده است.» او یادآور شد: «کشور ثروتمندی مثل ایران که نخستین ذخایر نفت و گاز جهان را دارد نباید برای گذران زندگی روزمره در تنگنا باشد. ما روی گنج نشسته‌ایم اما درصد بالایی از مردم زیر خط فقرند. در حالی ‌که شرکت آرامکوی عربستان با عرضه بخشی از سهام خود صدها میلیارد دلار جذب کرده، ایران حتی از این ظرفیت‌ها محروم مانده است.»
سیاست‌گذاری در دو بازه
به باور او، مهم‌ترین رسالت دولت این است که مقطع فعلی را خوب درک کند و با مشورت و مشارکت بخش خصوصی و نهادهای مدنی در دو بازه زمانی سیاست‌گذاری کند؛ بازه زمانی کوتاه‌مدت تا بتواند زندگی مردم را به‌گونه‌ای اداره کند که فشار بیشتری بر معیشت وارد نشود و تاب‌آوری جامعه افزایش یابد. در بازه میان‌مدت هم دولت باید یک مجموعه سیاست برای حل مشکلات و چالش‌ها داشته باشد مثل سیاست‌های بودجه‌ای، سیاست‌های ارزی و تجاری. جهانگیری گفت: «امروز بخش عمده بودجه صرف حقوق کارکنان دولت می‌شود و بودجه عمرانی به پروژه‌های کوچک محدود شده است. باید هزینه‌ها کاهش یابد و سیاست‌های ارزی و تجاری شفاف و هدفمند شوند.»
نقش اتاق بازرگانی و بخش خصوصی
او با تأکید بر نقش نهادهای مدنی افزود: «اتاق بازرگانی باید از جایگاه صرفاً مشورتی فراتر رود و در تدوین سیاست‌ها حضور فعال داشته باشد. اگر دیدگاه بخش خصوصی با پشتوانه افکار عمومی همراه شود، دولت ناگزیر به پذیرش آن خواهد بود». جهانگیری وضعیت کنونی بخش خصوصی را «دوره‌ای سرنوشت‌ساز» توصیف کرد و هشدار داد: «ابهام در آینده اقتصاد باعث شده مردم به جای خرید کالاهای بادوام، سرمایه خود را به دارایی‌های نقدشونده تبدیل کنند. اگر مدیریت درستی نباشد، رکود تورمی و بیکاری گسترده رخ خواهد داد و هر کارگر بیکار به زیر خط فقر سقوط می‌کند.»
مذاکره؛ راه پرهیز از جنگ
جهانگیری با اشاره به اصل 110 قانون اساسی یادآور شد که مسئولیت جنگ و صلح بر عهده رهبری است و گفت: «با شناختی که دارم، ایشان ضد جنگ هستند و مذاکره همواره سیاست قطعی نظام بوده است. کسانی که مذاکره را رد می‌کنند باید جایگزین عملی معرفی کنند.» او تأکید کرد: «مذاکره باید با تیمی قوی و دست‌ پر انجام شود. هم‌زمان دولت وظیفه دارد شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی کشور را تقویت کند تا قدرت چانه‌زنی بالا رود.» وی با تأکید بر ضرورت آمادگی کشور در فرآیند گفت‌وگوهای بین‌المللی اظهار کرد: «وقتی به مذاکره می‌رویم باید با دست پر وارد شویم. تمامی کشورها- حتی آنهایی که درگیر جنگ هستند- همزمان در مسیر مذاکره نیز حرکت می‌کنند. نکته مهم آن است که در دوران مذاکره، کشور به‌گونه‌ای اداره شود که تاب‌آوری جامعه ارتقا یابد و شاخص‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در شرایطی مطلوب قرار گیرد تا بازتاب‌دهنده قدرت ملی باشد.» جهانگیری با لحنی انتقادی افزود: «ایران کشوری ثروتمند است که کلید گاوصندوق خود را گم کرده. باید با سیاست‌های هوشمندانه از منابع عظیم نفت و گاز، نیروی انسانی و موقعیت جغرافیایی بهره گرفت. توسعه‌یافتگی ایرانیان، آرزوی دیرینه‌ای از عصر مشروطه تا امروز بوده و اکنون بیش از هر زمان نیازمند تصمیم‌های عاقلانه و مشارکت همه نخبگان هستیم.»
ثروت و توسعه؛ فرصت از دست‌ رفته
وی با اشاره به ظرفیت‌های عظیم اقتصادی ایران افزود: «ایران کشوری ثروتمند است اما تاکنون از این ثروت به ‌درستی بهره‌برداری نشده است. منابع عظیم نفت و گاز کشور ارزش چند هزار میلیارد دلاری دارند و در کنار آن، نیروی انسانی کارآمد و موقعیت جغرافیایی ممتاز نیز از دیگر مزیت‌های ایران به شمار می‌روند. پیش از آنکه شرکت آرامکوی عربستان وارد بازار سرمایه جهانی شود، این بحث در کشور ما نیز مطرح بود که چرا از چنین دارایی‌های زیرزمینی به شکلی کارآمد و پایدار استفاده نکنیم. متأسفانه تاکنون رویکرد ما صرفاً استخراج و فروش مستقیم منابع بوده و نتوانسته‌ایم، ارزش واقعی این سرمایه‌ها را به اقتصاد ملی بازگردانیم. تحریم‌ها نیز شرایط ما را دشوارتر کرده است.» جهانگیری افزود: «نتیجه این تحریم‌ها این شده است که برای دور زدن تحریم‌ها به هر کسی نفت می‌دهیم که در دنیا بفروشد و فاجعه‌بارتر این است که اخیراً می‌گویند، میادین نفت برای بهره‌برداری به دیگران داده شود. ایران باید از این ثروت خود حفاظت کند چراکه این ثروت می‌تواند با سیاست صحیح و دقیقی کشور را از این بحران‌ها نجات دهد و به سمت توسعه ببرد.» وی در پایان گفت: «بعید می‌دانم آمریکا و غرب چنین اشتباه بزرگی کنند که بخواهند با ایران از راه جنگ اختلافات خود را حل کنند. ایران لنگر ثبات منطقه و بزرگ‌ترین کشور خلیج فارس است. ما باید برای دفاع آماده باشیم اما اولویت، مذاکره و گفت‌وگوست. تنها با همکاری بخش خصوصی، نخبگان و دیپلمات‌های توانمند می‌توان سایه جنگ را از کشور دور کرد و اقتصاد ایران را در مسیر توسعه قرار داد.»