کرمان رصد - زومیت / خورشید با سرعتی باورنکردنی به منبع اصلی تولید برق پاک تبدیل شده؛ رشد فناوری، کاهش هزینه‌ها و تلاش جهانی، آیندهی انرژی را روشن‌تر از همیشه کرده است.
اگر احساس می‌کنید که جهان این روزها غرق در اخبار بد شده است، خبر امیدوارکننده و درخشان جدیدی می‌گوید خورشید به منبع اصلی انرژی برای ده‌ها میلیون نفر در سراسر جهان تبدیل شده است.
بازار ![]()
در گزارشی تازه از مجله‌ی نیویورکر، به رشد شگفت‌انگیز انرژی خورشیدی در چند سال گذشته پرداخته شده است. در سال 2024، انرژی‌های تجدیدپذیر 96 درصد از تقاضای انرژی‌های نو در جهان را تشکیل داده‌اند و در ایالات متحده، 93 درصد از ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر نوین از منابع خورشیدی و بادی تأمین شده است.
برآورد می‌شود که در حال حاضر، جهان هر 15 ساعت یک گیگاوات زیرساخت انرژی خورشیدی نصب می‌کند
اما هرچند انرژی‌های تجدیدپذیر به‌طور کلی در حال شکوفایی هستند، سرعت رشد انرژی خورشیدی به‌طور خاص، از هر چیز دیگری پیشی گرفته است. برای نمونه، برآورد می‌شود که در حال حاضر، جهان هر 15 ساعت یک گیگاوات زیرساخت انرژی خورشیدی نصب می‌کند که معادل ظرفیت تولید یک نیروگاه جدید زغال‌سنگ است.
نشریه‌ی نیویورکر در راستای درک بهتر سابقه‌ی تاریخی موضوع اشاره می‌کند که از زمان اختراع نخستین سلول خورشیدی فتوولتائیک در سال 1954، 68 سال طول کشید تا ظرفیت یک تراوات انرژی خورشیدی در جهان ساخته شود. اما دستیابی به تراوات دوم تنها در عرض دو سال و تا سال 2024 محقق شد و انتظار می‌رود تراوات سوم تنها ظرف چند ماه آینده به دست آید.
رشد انفجاری ساخت ظرفیت خورشیدی ناشی از افزایش چشمگیر در بازدهی تولید انرژی خورشیدی، پیشرفت‌های فناوری در تولید تجهیزات، و ساده‌سازی فرآیندهای نصب بوده است. همچنین، پیشرفت‌های بزرگی در حوزه‌ی بازیافت پنل‌های خورشیدی صورت گرفته که می‌تواند جنبه‌ی تاریک انرژی خورشیدی از جمله استخراج مواد معدنی و ساخت پنل‌ها را در آینده به حداقل برساند.
روی کاغذ، دستاوردهای تولید در ظرفیت انرژی خورشیدی، همراه با روش‌های بازیافت روزافزون مؤثرتر، نویدبخش تداوم بهره‌وری و سوددهی در سال‌های پیش‌رو خواهند بود. هانا ریچی، محقق دانشگاه آکسفورد، به تازگی محاسبه کرده که «نقره به‌کار رفته در یک پنل خورشیدی ساخته‌شده در سال 2010، امروز برای ساخت حدود پنج پنل کافی است.»
با اینکه کشورهایی مثل آمریکا، آلمان و ژاپن در صدر ظرفیت خورشیدی جهان قرار دارند، رهبر بی‌چون‌وچرای این عرصه چین است که در سال 2023 بیش از مجموع 9 کشور بعدی، زیرساخت‌های خورشیدی نصب کرده است.
چین در حال پیگیری برنامه‌ی 10 ساله‌ی خود برای سه‌برابر کردن ظرفیت خورشیدی تا سال 2030 است؛ هدفی که اگر روند کنونی را حفظ کند، ممکن است خیلی زودتر، یعنی در سال 2026 محقق شود. این پیشرفت نه تنها برای محیط‌زیست و سلامت مردم چین فواید واضحی دارد، بلکه هدفی ژئوپولیتیکی را نیز دنبال می‌کند: پایان دادن به وابستگی چین به منابع انرژی آمریکایی مانند نفت و زغال‌سنگ.
در همین حال، آمریکا تحت ریاست جمهوری دونالد ترامپ مسیر آیندهی انرژی‌های تجدیدپذیر را به شدت معکوس کرده است. قانون اخیر او به نام «بیگ بیوتیفول بیل» شامل پایان‌دادن به مشوق‌های مالیاتی برای خریداران جدید پنل‌های خورشیدی و باتری‌ها است و در عوض یارانه‌های کلانی به صنایع سوخت‌های فسیلی و زیست‌سوخت اختصاص می‌دهد.
ترامپ برای توجیه اقدام خود، زیرساخت‌های خورشیدی و بادی را مسئول افزایش شدید هزینه‌های انرژی معرفی می‌کند؛ درحالی‌که شواهد فراوان نشان می‌دهد انرژی خورشیدی باعث پایداری بیشتر شبکه‌ی انرژی و کاهش قابل توجه هزینه‌ها می‌شود.