بزرگنمايي:
کرمان رصد- در این نشست علمی که پیش از ظهر چهارشنبه 9 شهریور ماه در تالار
اجتماعات سازمان برنامه و بودجه برگزار شد، دکتر رامین صرامی فروشانی، رئیس
پژوهشکده سرطان معتمد، استاد اردشیر قوام زاده، پدر پیوند سلولهای بنیادی
ایران و مشاور عالی رئیس پژوهشکده، دکتر محمدرضا پورعابدی، معاون پژوهش و
فناوری جهاد دانشگاهی، دکتر سید رمضان محسن پور، مشاور معاون امور علمی،
فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و بودجه و دکتر علی قنبری مطلق، رئیس اداره
سرطان دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان
و آموزش پزشکی سخنرانی کردند.
دکتر صرامی فروشانی با اشاره به برخی دستاوردهای شاخص پژوهشکده در
زمینه فناوری‌های نوین تشخیص و درمان سرطان از جمله تولید کیت تعیین نیاز
به شیمی درمانی و کیت‌های CTC (شناسایی سلولهای سرطانی در خون)، سلول
درمانی و ویروس درمانی سرطان، اظهار داشت: بسیاری از توانمندی‌ها و
موفقیت‌های این پژوهشکده در حوزه سلول درمانی مرهون حضور استاد قوام زاده و
تیم همراه ایشان است که موجب تقویت و تسریع پروژه‌های سلول درمانی
پژوهشکده خصوصا استفاده از سلولهای کشنده طبیعی در درمان انواع سرطان‌ها
شده و در حوزه تحقیقات آنکولوژی و بالینی قابلیت‌های ویژه‌ای به این
پژوهشکده بخشیده‌اند.
وی با بیان اینکه در کنار استفاده از فناوری‌های پیشرفته درمانی،
نباید از اهمیت ویژه پیشگیری از سرطان نیز غافل شد، اظهار داشت: رسالت و
وظیفه مهمی که جهاد دانشگاهی در زمینه پیشگیری و کنترل سرطان برعهده دارد،
طرح تاسیس شبکه ملی تشخیص و درمان سرطان پستان است که به اجرای این طرح
بزرگ ملی به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم رسیده است.
دکتر صرامی فروشانی با اشاره به اینکه پژوهشکده سرطان معتمد و
پژوهشگاه رویان به مثابه دو بال توانمند پزشکی جهاد دانشگاهی هستند به
توانمندی‌ها و جایگاه ویژه پژوهشکده سرطان معتمد به عنوان یکی از مراکز
پیشرو در حوزه ژن درمانی و ویروس درمانی در کشور اشاره کرد که یکی از
پیچیده‌ترین پروژه‌های مهندسی ژنتیک کشور را در دست اجرا دارد.
رییس پژوهشکده سرطان معتمد با تشکر از نگاه مثبت و تعامل سازنده
معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خصوصا اداره سرطان با
پژوهشکده سرطان معتمد در اجرای این شبکه ابراز امیدواری کرد که سه مرکز
استانی شبکه طی سه، چهار ماه آینده راه‌اندازی شوند.
وی در عین حال با بیان اینکه تنها هفت درصد بودجه مصوب این طرح تخصیص
یافته اظهار داشت: اجرایی شدن این طرح که نمایندگان مجلس هم با جدیت آن را
دنبال می‌کنند، مستلزم تخصیص حداقل اعتبارات مصوب از سوی سازمان برنامه و
بودجه است.
در ادامه، استاد اردشیر قوام زاده با مروری بر تاریخچه شکل‌گیری و
توسعه رشته آنکولوژی و پیوند در ایران گفت: سال 1357 که به ایران برگشتم،
مدیکال آنکولوژیست در ایران نبود و وقتی به عنوان اولین انکولوژیست به
بیمارستان شریعتی رفتم حتی میکروسکوپ مناسب وجود نداشت و بیماران مبتلا به
سل و سرطان را کنار هم بستری می‌کردند. این بود که راه اندازی این رشته را
شروع کردم که البته در ابتدا با مزاحمت‌هایی از سوی خود دانشگاه مواجه
بودم.
وی خاطرنشان کرد: در راه اندازی انکولوژی و پیوند مغز استخوان در
ایران، دکتر عباس شیبانی هم کمک‌های موثری در متقاعد کردن مسوولان کردند تا
بلاخره در اواسط اسفندماه 1369 اولین پیوند مغز استخوان را روی سه بیمار
انجام دادیم که خوشبختانه هر سه مورد موفق بود و دو بیمار هنوز هم زنده
هستند.
قوام زاده با بیان اینکه در آن زمان برای اعزام هر بیمار به خارج جهت
پیوند تا یک میلیون دلار هم هزینه می‌شد، اظهار داشت: تاکنون تنها در
بیمارستان شریعتی تهران بیش از شش هزار پیوند انجام شده که اگر هزینه هر
پیوند را 500 هزار دلار هم در نظر بگیریم میلیاردها دلار صرفه جویی صورت
گرفته است. علاوه بر طی این مدت بالغ بر 500 مدیکال آنکولوژیست تربیت شدند
که در 20 مرکز پیوند در کشور فعالیت دارند.
وی با بیان این که پیش از توجه به روش‌های پرهزینه درمان‌های فناورانه
باید به پیشگیری از سرطان توجه کرد و مسائلی مثل آلودگی هوا و آب، وجود
بقایای سرطان‌زای سموم و کودهای شیمیایی در میوه و سبزیجات و شیر و استفاده
از پلاستیک در بسته‌بندی مواد غذایی و آب را ساماندهی کرد گفت: امروزه
سلول درمانی سرطان به صورت رسمی در برخی کشورها استفاده می‌شود و باید با
پرهیز از سختگیری‌های بی‌مورد در صدور مجوزها، زمینه توسعه این تکنیک‌ها را
در کشور فراهم کرد. البته شیمی درمانی هنوز هم خط اول درمان تومورهای بزرگ
است و روش‌هایی مثل ایمونوتراپی و سلول درمانی عمدتا برای جلوگیری از
بازگشت سرطان استفاده می‌شوند.
دکتر قوام زاده که پس از ترک بیمارستان شریعتی با پژوهشکده سرطان
معتمد جهاد دانشگاهی همکاری دارد اظهار داشت: در این پژوهشکده و جهاد
دانشگاهی، نیروهای خوب و حقیقتا تلاشگری حضور دارند که حتی از دانشگاهیان
توانمندتر هستند و با تلاش آنها راه اندازی مراکز استانی پیشگیری،
غربالگری، تشخیص زودرس و درمان سرطان در 11 استان کشور در حال پیگیری است.
دکتر مطلق، رئیس اداره سرطان معاونت بهداشت وزارت بهداشت هم با بیان
این که وزارت بهداشت از سال‌های دور با جهاد دانشگاهی در حوزه سرطان همکاری
داشته و امیدوار است این همکاری در قالب شبکه ملی تشخیص و درمان سرطان
پستان با قوت بیشتر ادامه پیدا کند به ارائه توضیحاتی در خصوص برنامه ملی
مدیریت سرطان و اهمیت تشخیص زودهنگام این بیماری پرداخت.
وی با بیان این که نرخ بروز سرطان در کشور که در حال حاضر کمتر از
متوسط جهانی است، طی دو دهه آینده با تغییرات هرم جمعیتی و عوامل دیگر به
دو برابر متوسط جهانی افزایش خواهد یافت اظهار داشت: سالانه پنج هزار
میلیارد تومان در کشور صرف درمان سرطان می‌شود و هزینه‌های درمان سرطان
برای 68 درصد خانواده‌ها، کمرشکن است که از این لحاظ از بسیاری کشورهای
آسیایی هم آمار بالاتری داریم.
مطلق با اشاره به اجرای برنامه ملی مدیریت سرطان از چند سال پیش در
خصوص اثربخشی مداخلات در بهبودی و بقای بیماران گفت: میزان بقای پنج ساله
بیماران مبتلا به سرطان پستان و روده بزرگ در آمریکا به ترتیب 90 و 65 درصد
و در ایران 71 و 42 درصد است که نشان از اثربخشی بالای مداخلات دارد.
وی خاطرنشان کرد: براساس یک مطالعه جدید که در مجله پزشکی بریتانیا
منتشر شده تاخیری سه ماهه در تشخیص و درمان بیشتر سرطان‌ها میزان مرگ و میر
را حداقل به میزان سه درصد افزایش می‌دهد در واقع با سه ماه تعلل در تشخیص
و درمان سرطان همه سودی که قرار است از شیمی درمانی کمکی نصیب‌مان شود را
بر باد می‌دهیم. به عبارت دیگر فقط سه تا شش ماه تشخیص و درمان زودتر به
اندازه همه سختی‌های درمان‌های کمکی ارزشمند است.
دکتر پورعابدی، معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی هم با اشاره به
فعالیت‌های پژوهشکده سرطان معتمد که در زمینه ژن درمانی و ویروس درمانی
پیشتاز است، اظهار داشت: پزشکی و سلامت از مهمترین حوزه‌های تحقیقات و
فناوری در جهاد دانشگاهی است که به صورت عمیق و در مرز دانش از پژوهش تا
بالین به آن پرداخته می‌شود. زمانی، ناباروری دومین علت اعزام بیماران به
خارج و خروج ارز از کشور بود اما امروز بیش از 100 مرکز درمان ناباروری در
کشور فعالند که در این بین، سهم 10 مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی از
سیکل‌های درمان ناباروری در کشور حدود 50 درصد(11 هزار سیکل) است.
وی با بیان اینکه «پزشکی آینده» و «آینده پزشکی» نیز دائما در جهاد
دانشگاهی رصد می‌شود گفت: زمانی کار روی سلولهای بنیادی در کشور
بلندپروازانه تلقی می‌شد اما پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی توانست در این
زمینه به موفقیت برسد. یکی از علل توفیق جهاد دانشگاهی در تحقیقات زیست بوم
نوآوری خاص جهاد دانشگاهی است که در آن مهندسان در کنار پزشکان یا متخصصان
علوم انسانی در کنار محققان علوم شناختی کار می‌کنند.
پورعابدی افزود: جهاد دانشگاهی، فعالیت در حوزه‌های مسوولیت خود مثل
تحقیقات و فناوری را وظیفه و ادای دین به جامعه می‌داند و صرف نظر از این
که از لحاظ بودجه و ... از طرف دولت حمایت شود با دل و جان مسوولیت‌های خود
را پیگیری می‌کند.
محسن پور، مشاور معاون امور علمی، فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و
بودجه هم با تقدیر از فعالیت‌های جهاد دانشگاهی در حوزه پزشکی از پرداخت 36
درصد اعتبارات مربوط به جهاد دانشگاهی خبر داد و اظهار داشت: رییس سازمان
برنامه و بودجه در سال 1401 بر تخصیص بودجه براساس میزان تحقق برنامه‌ها
تاکید دارند و جهاد دانشگاهی از دستگاه‌هایی است که برنامه های خوبی دارد.